Author: TNTP LAW

Thương lượng là phương thức giải quyết tranh chấp mà theo đó các bên tranh chấp sẽ cùng nhau tiếp xúc, tìm hiểu, dàn xếp, nhượng bộ để tháo gỡ những bất đồng phát sinh nhằm loại bỏ tranh chấp mà không cần có sự trợ giúp hay phán quyết của bất kỳ bên thứ ba nào. Vậy, phương thức này có những ưu điểm và hạn chế gì? Hãy cùng TNTP tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

I. Khái niệm phương thức thương lượng giải quyết tranh chấp

Căn cứ quy định tại Điều 317 Luật Thương mại 2005 thì thương lượng giữa các bên là một trong những hình thức giải quyết tranh chấp thương mại, cùng với các hình thức khác như hòa giải, Trọng tài hoặc Tòa án.

Theo đó, có thể hiểu thương lượng là một trong những phương thức giải quyết tranh chấp thông qua việc các bên tranh chấp sẽ cùng nhau tiếp xúc, tìm hiểu, dàn xếp, nhượng bộ để tháo gỡ những bất đồng phát sinh nhằm loại bỏ tranh chấp mà không cần có sự trợ giúp hay phán quyết của bất kỳ bên thứ ba nào. Trong các phương thức giải quyết tranh chấp thương mại thì thương lượng được coi là là phương thức phổ biến nhất và hiệu quả nhất hiện nay.

II. Đặc điểm của phương thức thương lượng giải quyết tranh chấp

• Các bên tranh chấp đã quen biết nhau, đã trải qua một quá trình hợp tác kinh doanh, thương mại, đã có quan hệ pháp lý ràng buộc. Trước khi tranh chấp xảy ra có thể các bên đã có một quá trình đàm phán để đạt được thỏa thuận. Tranh chấp là những sự kiện có thể xảy ra mà các bên không mong muốn, do đó việc thương lượng để nối lại quá trình hợp tác là có lợi cho cả hai bên.
• Trường hợp tranh chấp phát sinh từ quan hệ hợp đồng, việc thỏa thuận của các bên phụ thuộc vào các quy định trong hợp đồng và pháp luật có liên quan. Thỏa thuận của các bên chủ yếu liên quan đến quan hệ hợp đồng các bên đã xác lập và phát sinh tranh chấp. Thỏa thuận mà các bên đạt được phải phù hợp với quy định của pháp luật, không được vi phạm điều cấm của pháp luật giải quyết về nội dung tranh chấp đó.
• Các bên tranh chấp sẽ tự thỏa thuận để tìm kiếm giải pháp trên tinh thần tự nguyện, thiện chí, hợp tác.
• Trong trường hợp đạt được thỏa thuận, các bên thường tự nguyện thi hành thỏa thuận đó để giải quyết tranh chấp. Trong trường hợp thương lượng không thành công hoặc thương lượng thành công nhưng hai bên không tự nguyện thi hành, các bên có thể tiếp tục lựa chọn hình thức giải quyết tranh chấp khác phù hợp để giải quyết tranh chấp phát sinh giữa họ như khởi kiện tại cơ quan giải quyết tranh chấp có thẩm quyền.

III. Ưu điểm và hạn chế của phương thức thương lượng giải quyết tranh chấp

1. Ưu điểm

• Thương lượng là hình thức giải quyết tranh chấp phổ biến, phương thức này thể hiện quyền tự do thỏa thuận và định đoạt của các bên.
• Phương thức giải quyết tranh chấp này được giới thương nhân vô cùng ưa chuộng vì đơn giản, không bị ràng buộc bởi các thủ tục pháp lý phức tạp. Phương thức này tiết kiệm thời gian và chi phí giải quyết tranh chấp cho các bên. Đặc biệt, phương thức thương lượng cũng không làm tổn hại đến quan hệ hợp tác vốn có giữa các bên cũng như giữ bí mật và uy tín kinh doanh.
• Khi tham gia phương thức thương lượng, các bên tranh chấp không cần lo lắng phải tiết lộ sớm các lập luận pháp lý và có khả năng kiểm soát các lập luận, chứng cứ của mình liên quan đến tranh chấp. Bởi vì không có cá nhân, tổ chức nào buộc các bên phải cung cấp chứng cứ hoặc chứng minh cho lập luận của mình mà chỉ có hai bên tự dàn xếp, thỏa thuận nhằm tìm ra giải pháp giải quyết tranh chấp đáp ứng được lợi ích của các bên.
• Trong nhiều trường hợp, phương thức thương lượng là “cứu cánh” cho bên bị vi phạm khi thời hiệu khởi kiện đã hết. Theo đó, thông qua thương lượng, bên vi phạm nghĩa vụ thừa nhận một phần hoặc toàn bộ nghĩa vụ sẽ là cơ sở để bắt đầu tính lại thời hiệu khởi kiện quy định tại điểm a Khoản 1 Điều 157 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.

2. Hạn chế 

Thương lượng trước hết đòi hỏi các bên phải thiện chí, trung thực, hợp tác. Thỏa thuận đạt được trong phương thức thương lượng không có tính cưỡng chế thi hành mà phụ thuộc vào sự tự nguyện của các bên. Chính vì vậy, một bên không thiện chí có thể lợi dụng phương thức thương lượng để kéo dài, trì hoãn việc thực hiện nghĩa vụ. Điều này làm cho ưu điểm của phương thức thương lượng là tiết kiệm thời gian và chi phí lại không đạt được nếu một bên không tự nguyện thực hiện giải pháp đạt được trong thương lượng.

Trên đây là nội dung bài viết “Ưu điểm và hạn chế của phương thức thương lượng giải quyết tranh chấp”. Hi vọng những chia sẻ của TNTP nêu trên hữu ích đối với những ai đang quan tâm đến vấn đề này.

Trân trọng,

Chứng cứ và chứng minh vừa là quyền, vừa là nghĩa vụ của các bên khi giải quyết tranh chấp hợp đồng tại Tòa án. Các đương sự có quyền trong việc chủ động thu thập, giao nộp chứng cứ cho Tòa án, chứng minh yêu cầu khởi kiện của mình là có căn cứ và hợp pháp. Trong bài viết này, TNTP sẽ đề cập và phân tích một số tài liệu, chứng cứ doanh nghiệp cần cung cấp khi giải quyết tranh chấp hợp đồng tại Tòa án.

1. Nhóm tài liệu về tư cách pháp lý của chủ thể – Hồ sơ pháp nhân

Nhóm tài liệu về tư cách pháp lý của chủ thể là loại tài liệu đầu tiên cần thu thập, nghiên cứu khi tham gia giải quyết tranh chấp hợp đồng tại Tòa án. Trong đó, hồ sơ pháp nhân là tài liệu chứng cứ bắt buộc, có ý nghĩa khái quát địa vị pháp lý của các bên trong quan hệ tranh chấp và chứng minh tư cách đương sự và người đại diện hợp pháp của doanh nghiệp khi tham gia tố tụng.

Hồ sơ pháp nhân của từng doanh nghiệp không giống nhau do còn phụ thuộc vào loại hình doanh nghiệp, ngành nghề kinh doanh, vv… nhưng cơ bản gồm các tài liệu sau:

• Giấy chứng nhận đăng kí doanh nghiệp.
• Điều lệ
• Giấy chứng nhận đầu tư (đối với doanh nghiệp cần có giấy chứng nhận đầu tư theo quy định của pháp luật).
• Danh sách thành viên góp vốn đối với công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh, sổ đăng kí thành viên đối với công ty cổ phần.
• Các giấy ủy quyền của người đại diện pháp nhân của doanh nghiệp và các ủy quyền của cổ đông, chủ sở hữu trong doanh nghiệp (nếu có).
• Giấy chứng nhận đăng kí mã số thuế và mã số hải quan.
• Số tài khoản của doanh nghiệp tại ngân hàng, mẫu dấu và mẫu chữ kí của kế toán trưởng và giấy ủy quyền nếu có.

Kèm theo Hồ sơ pháp nhân là các tài liệu, hồ sơ chứng minh tư cách pháp lý của người đại diện của doanh nghiệp tham gia tố tụng như chứng minh nhân dân/ căn cước công dân/ hộ chiếu.

2. Nhóm tài liệu, chứng cứ liên quan đến quá trình giao kết hợp đồng

• Hợp đồng là hành lang pháp lý trong quá trình giao dịch dân sự, thương mại. Đối với giải quyết tranh chấp liên quan đến hợp đồng, bao gồm nhưng không giới hạn như tranh chấp hợp đồng vô hiệu; tranh chấp điều khoản thỏa thuận về quyền, nghĩa vụ; tranh chấp về thời hạn hợp đồng, vv… thì hợp đồng mà các bên đã ký kết là tài liệu mấu chốt để cơ quan tiến hành tố tụng phân định xét xử, dựa trên nội dung các quyền và nghĩa vụ đã được các bên thỏa thuận xác lập.
• Trường hợp các bên ký kết nhiều hợp đồng để thỏa thuận việc thực hiện một quan hệ thương mại, doanh nghiệp chỉ cần cung cấp hợp đồng chứa đựng quan hệ tranh chấp. Trường hợp các bên ký kết hợp đồng phụ, phụ lục hợp đồng kèm theo hợp đồng chính thì doanh nghiệp cung cấp cả các hợp đồng phụ và phụ lục hợp đồng kèm theo đó.
• Bên cạnh đối tượng chính là hợp đồng, các tài liệu liên quan đến quá trình giao kết hợp đồng cũng cần được xem xét, thu thập vì nó liên quan đến tính tồn tại, tính hiệu lực của hợp đồng, cách hiểu hợp đồng, tập quán giao kết. Một vài tài liệu có thể liệt kê như Giấy ủy quyền, Bản ghi nhớ, Thư đề nghị, vv…

3. Nhóm tài liệu, chứng cứ liên quan đến quá trình thực hiện hợp đồng

• Chiếm phần lớn trong những tranh chấp từ hoặc liên quan đến hợp đồng là những tranh chấp phát sinh trong quá trình các bên thực hiện hợp đồng. Theo đó, hồ sơ, tài liệu mà các bên lưu trữ, trao đổi trong quá trình thực hiện hợp đồng có giá trị xác minh việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ hợp đồng. Tuy nhiên, tùy thuộc vào từng loại hợp đồng và cách thức thực hiện hợp đồng, các tài liệu, chứng cứ liên quan đến quá trình thực hiện hợp đồng thường là nhóm tài liệu không được chú trọng xác lập, sao lưu. Chính sự thiếu sót này, dù xuất phát từ nguyên nhân khách quan hay lí trí chủ quan, đều gây bất lợi cho quá trình giải quyết tranh chấp do không đủ căn cứ để chứng minh, xác thực việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của mỗi bên hoặc xác thực có hay không có sự vi phạm nghĩa vụ hợp đồng.
• Tùy thuộc vào từng loại hợp đồng xác định mà việc thực hiện hợp đồng sẽ kèm theo các tài liệu khác nhau. Bên cạnh các tài liệu pháp luật quy định phải xác lập trong quá trình thực hiện hợp đồng như biên bản nghiệm thu đối với hợp đồng xây dựng, chứng từ liên quan đến hàng hóa đối với hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế; nhằm chủ động đề phòng những tranh chấp phát sinh tư hợp đồng, mỗi bên trong quá trình thực hiện hợp đồng cần hoàn thiện hệ thống tài liệu, chứng từ xác minh việc thực hiện quyền và nghĩa vụ cụ thể.
• Việc xác định chứng cứ và giao nộp chứng cứ khi giải quyết tranh chấp hợp đồng tại Tòa án phải dựa trên các nguyên tắc cơ bản được quy định từ Điều 94 đến Điều 97, Chương VII Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.

Trên đây là bài viết “Vấn đề cung cấp chứng cứ khi giải quyết tranh chấp hợp đồng tại tòa án”. Chúng tôi hi vọng bài viết này có ích với các bạn.

Trân trọng,

Hiện nay, giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài thương mại ngày càng phổ biến và được ưa chuộng tại Việt Nam. Thay vì khởi kiện tại Tòa án, nguyên đơn sẽ đệ đơn khởi kiện và yêu cầu Trung tâm trọng tài giải quyết. Tuy nhiên, nguyên đơn cần lưu ý điều gì khi tham gia khởi kiện giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài thương mại? Hãy cùng theo dõi bài viết của TNTP dưới đây để tìm lời giải đáp.

1. Tranh chấp được giải quyết bằng Trọng tài thương mại khi các bên có thỏa thuận trọng tài

Theo Khoản 1 Điều 5 Luật TTTM 2010, tranh chấp được giải quyết bằng Trọng tài khi và chỉ khi các bên có thỏa thuận trọng tài. Thỏa thuận trọng tài có thể được lập trước hoặc sau khi xảy ra tranh chấp.

Đồng thời, theo Khoản 1 Điều 16 Luật TTTM 2010, thỏa thuận trọng tài có thể được xác lập dưới hai hình thức: Một là, điều khoản trọng tài; hoặc hai là thỏa thuận riêng. Trong đó, điều khoản trọng tài thường được xác định trong hợp đồng ký kết giữa các bên hoặc giữa các phụ lục hợp đồng. Còn thỏa thuận riêng thì các bên có thể xác lập tại thời điểm tranh chấp đã xảy ra mà trong hợp đồng không có quy định về điều khoản trọng tài.

Bên cạnh đó, để giải quyết tranh chấp tại Trọng tài thương mại, các bên cũng cần đảm bảo thỏa thuận trọng tài không bị vô hiệu theo quy định tại Điều 18 Luật TTTM 2010; hoặc thỏa thuận trọng tài không thể thực hiện được theo quy định tại Điều 4 Nghị quyết 01/2014/NQ-HĐTP.

2. Tranh chấp được giải quyết bằng Trọng tài thương khi còn thời hiệu khởi kiện

Về nguyên tắc, tố tụng trọng tài chỉ bắt đầu khi có đơn khởi kiện của nguyên đơn và đơn phải được gửi khi vụ tranh chấp còn thời hiệu khởi kiện.

Hiện nay, thời hiệu khởi kiện đối với các tranh chấp giải quyết bằng Trọng tài thương mại được xác định theo luật chuyên ngành. Nếu không có luật chuyên ngành hoặc luật chuyên ngành không có quy định về thời hiệu khởi kiện thì thời hiệu khởi kiện theo thủ tục trọng tài là 02 năm, kể từ thời điểm quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm.

3. Nguyên đơn lập và gửi Đơn khởi kiện

Đơn khởi kiện phải nêu đầy đủ các nội dung theo quy định tại quy tắc tố tụng của trung tâm trọng tài; đảm bảo đủ số bản Đơn khởi kiện cùng các tài liệu được yêu cầu khác trong hồ sơ khởi kiện (03 bản nếu thỏa thuận chọn Hội đồng trọng tài duy nhất, 05 bộ nếu thỏa thuận Hội đồng trọng tài gồm 03 trọng tài viên)

Tài liệu, chứng cứ kèm theo Đơn khởi kiện, nguyên đơn phải nộp thêm thỏa thuận trọng tài, chứng cứ và các tài liệu liên quan. Trong quá trình tố tụng trọng tài, nguyên đơn có thể được yêu cầu cung cấp thêm chứng cứ , tài liệu bởi hội đồng trọng tài.

Về trọng tài viên, trong Đơn khởi kiện, nguyên đơn phải chọn trọng tài viên hoặc yêu cầu trung tâm trọng tài chỉ định trọng tài viên. Việc chọn trọng tài viên nên cân nhắc một số yếu tố như: chuyên môn phù hợp, kinh nghiệm, có uy tín và có xung đột lợi ích hay không ?

4. Nguyên đơn lưu ý khi quyết định giá trị khởi kiện

Theo quy định của tố tụng trọng tài, khi bắt đầu tham gia vụ kiện, nguyên đơn phải nộp phí trọng tài cho chính giá trị khởi kiện. Trường hợp nguyên đơn đưa ra giá trị khởi kiện quá cao và không hợp lý. Sau khi có phán quyết trọng tài, nguyên đơn không thắng kiện hoặc không thắng toàn bộ giá trị khởi kiện thì nguyên đơn phải chịu phí trọng tài phần không thắng kiện đó.

Do đó, các bên khi khởi kiện tại trung tâm trọng tài cần tính toán và đưa ra giá trị khởi kiện hợp lý, tránh tình trạng chịu mức phí trọng tài nhiều hơn cả giá trị thắng kiện thu về.

Với tính chất nhanh chóng, mềm dẻo, linh hoạt, hiệu quả, có tính chung thẩm cùng với các ưu thế khác, giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài thương mại ngày càng được nhiều người lựa chọn. Tuy nhiên, để khởi kiện một cách hiệu quả, nguyên đơn cần lưu ý các nội dung TNTP đã phân tích ở trên.

Trên đây là nội dung bài viết “Lưu ý đối với nguyên đơn khi giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài thương mại”. Hi vọng bài viết này của TNTP sẽ hữu ích đối với bạn đọc.

Trân trọng.

Trách nhiệm dân sự là hậu quả bất lợi mà cơ quan nhà nước có thẩm quyền áp dụng đối với chủ thể có hành vi vi phạm pháp luật dân sự. Vì vậy, bất kể đối tượng là cá nhân hay pháp nhân đều phải chịu trách nhiệm dân sự khi có hành vi vi phạm. Vậy trong trường hợp nào thì pháp nhân phải chịu trách nhiệm dân sự? Trong bài viết này, chúng tôi sẽ phân tích và đưa ra các trường hợp chịu trách nhiệm dân sự của pháp nhân.

Theo quy định tại Bộ luật Dân sự 2015, trách nhiệm dân sự của pháp nhân được đặt ra trong các trường hợp như sau:

1. Khi người đại diện của pháp nhân xác lập, thực hiện nhân danh pháp nhân

Về nguyên tắc, pháp nhân chỉ phải chịu trách nhiệm dân sự về việc thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự do người đại diện xác lập, thực hiện nhân danh pháp nhân. Người này có thể là người đại diện theo pháp luật hoặc người đại diện theo ủy quyền. Ngược lại, những trường hợp người đại diện không có thẩm quyền đại diện hoặc vượt quá thẩm quyền đại diện cho pháp nhân gây thiệt hại cho chủ thể khác thì pháp nhân không phải chịu trách nhiệm dân sự hành vi đó. Tuy nhiên, pháp luật quy định một số trường hợp ngoại lệ mà pháp nhân vẫn phải chịu trách nhiệm trong hai trường hợp này, cụ thể theo Điều 142 và Điều 143 của Bộ luật Dân sự 2015.

• Giao dịch dân sự do người không có quyền đại diện xác lập, thực hiện không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ đối với người được đại diện, trừ một trong các trường hợp sau đây:

a) Người được đại diện đã công nhận giao dịch;

b) Người được đại diện biết mà không phản đối trong một thời hạn hợp lý;

c) Người được đại diện có lỗi dẫn đến việc người đã giao dịch không biết hoặc không thể biết về việc người đã xác lập, thực hiện giao dịch dân sự với mình không có quyền đại diện.

• Giao dịch dân sự do người đại diện xác lập, thực hiện vượt quá phạm vi đại diện không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ của người được đại diện đối với phần giao dịch được thực hiện vượt quá phạm vi đại diện, trừ một trong các trường hợp sau đây:

a) Người được đại diện đồng ý;

b) Người được đại diện biết mà không phản đối trong một thời hạn hợp lý;

c) Người được đại diện có lỗi dẫn đến việc người đã giao dịch không biết hoặc không thể biết về việc người đã xác lập, thực hiện giao dịch dân sự với mình vượt quá phạm vi đại diện.

Ví dụ: A là trưởng phòng kinh doanh của công ty B, mặc dù không được người đại diện theo pháp luật của công ty ủy quyền ký kết hợp đồng mua bán với khách hàng, nhưng A lợi dụng chức danh của mình để ký kết hợp đồng với khách hàng. Trong trường hợp này, A phải chịu trách nhiệm dân sự phát sinh từ hợp đồng và công ty B không phải chịu trách nhiệm đối với hợp đồng mà A đã ký kết với khách hàng.

Do vậy, cần phân biệt hành vi của cá nhân với hành vi của pháp nhân để xác định trách nhiệm pháp lý phát sinh từ hành vi đó, hạn chế thiệt hại cho pháp nhân cũng như xác định đúng đối tượng phải bồi thường cho người bị thiệt hại.

2. Khi sáng lập viên hoặc đại diện của sáng lập viên xác lập, thực hiện để thành lập, đăng ký pháp nhân

Pháp nhân chịu trách nhiệm dân sự về nghĩa vụ do sáng lập viên hoặc đại diện của sáng lập viên xác lập, thực hiện để thành lập, đăng ký pháp nhân, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.

Do đó, sau khi pháp nhân được thành lập, nếu việc thực hiện thành lập, đăng ký pháp nhân của sáng lập viên hoặc người đại diện của sáng lập viên gây thiệt hại cho chủ thể khác thì pháp nhân phải chịu trách nhiệm dân sự và phải bồi thường thiệt hại cho những chủ thể bị xâm phạm.

3. Khi người làm công, người học nghề của pháp nhân gây ra trong khi thực hiện công việc được pháp nhân giao

Trong quá trình thực hiện công việc được pháp nhân giao, nếu người làm công, người học nghề gây thiệt hại cho chủ thể khác liên quan trực tiếp đến công việc mà pháp nhân giao thì pháp nhân phải bồi thường cho người bị thiệt hại. Bởi trong trường hợp này, hành vi của người làm công, người học nghề được hiểu là hành vi của pháp nhân, do đó trách nhiệm dân sự trước hết thuộc về pháp nhân.

Tuy nhiên, nếu hành vi gây thiệt hại trên được chứng minh là do lỗi của người làm công, người học nghề thì pháp nhân có quyền yêu cầu người này phải bồi thường thiệt hại theo mức độ lỗi của họ theo quy định của pháp luật. Do đó, việc xác định mức độ lỗi là rất quan trọng và là cơ sở để xác định số tiền bồi thường thiệt hại của người làm công, người học nghề đối với pháp nhân.

Trên đây là bài viết “Các trường hợp chịu trách nhiệm dân sự của pháp nhân”. Chúng tôi hi vọng bài viết này có ích với các bạn.

Trân trọng,

Trong quá trình giao kết và thực hiện hợp đồng, vấn đề liên quan tới thanh toán như thời hạn thanh toán, phương thức thanh toán là một trong những vấn đề các bên quan tâm. Tuy nhiên không phải lúc bên có nghĩa vụ thanh toán cũng thực hiện việc thanh toán theo đúng như đã thỏa thuận trước đó. Việc chậm thanh toán trong thực hiện hợp đồng sẽ làm phát sinh những hậu quả pháp lý nhất định, trong đó có phải kể tới là phát sinh tiền lãi do chậm thanh toán. Vấn đề đặt ra là chủ thể nào có quyền yêu cầu tiền lãi trong trường hợp bên có nghĩa vụ chậm thanh toán, sau đây là phần giải đáp của chúng tôi về vấn đề này.

1. Tiền lãi do chậm thanh toán

• Tiền lãi do chậm thanh toán là khoản tiền lãi phát sinh mà bên vi phạm hợp đồng phải trả cho bên bị vi phạm hợp đồng khi đến thời hạn thanh toán mà bên vi phạm hợp đồng không thực hiện hiện nghĩa vụ thanh toán như đã cam kết;
• Nghĩa vụ trả tiền phát sinh từ sự thỏa thuận của các bên trong hợp đồng và từ quy định của pháp luật. Theo đó, một bên khi tham gia vào hoạt động mua bán, sử dụng các dịch vụ thì sẽ có nghĩa vụ trả cho bên còn lại một số tiền mà trước đó đã thỏa thuận, trường hợp không thỏa thuận hoặc thỏa thuận không rõ về số tiền phải trả thì sẽ xác định số tiền phải trả theo giá thị trường tại thời điểm các bên giao kết, thực hiện hợp đồng;
• Trường hợp các bên có thỏa thuận về thời hạn trả tiền mà bên có nghĩa vụ trả tiền không thực hiện trả tiền theo đúng thời hạn thì bên còn lại sẽ có quyền yêu cầu bên mà đã không thực hiện nghĩa vụ trả tiền phải trả một khoản tiền lãi do đã chậm thanh toán. Mặt khác trong trường hợp các bên không có thỏa thuận về thời hạn trả tiền thì lúc này thời hạn trả tiền sẽ được xác định từ khi bên có quyền thông báo cho bên có nghĩa vụ trả tiền trong một khoảng thời gian hợp lý.

2. Quyền yêu cầu tiền lãi chậm thanh toán

Theo quy định tại Điều 306 Luật Thương mại năm 2005, sửa đổi, bổ sung năm 2019 thì quyền yêu cầu tiền lãi do chậm thanh toán được xác định như sau:

• Về chủ thể: Chủ thể có quyền yêu cầu tiền lãi do chậm thanh toán được xác định là bên bị vi phạm hợp đồng. Trường hợp bên bị vi phạm ủy quyền cho cá nhân, tổ chức khác thay mình thực hiện quyền yêu cầu tiền lãi do chậm thanh toán thì lúc này cá nhân, tổ chức đó sẽ được xác định là chủ thể của quyền này.

Trong trường hợp bên bị vi phạm hợp đồng là cá nhân chết thì người thừa kế của bên bị vi phạm quyền yêu cầu tiền lãi do chậm thanh toán của bên vi phạm kể từ thời điểm mở thừa kế theo quy định tại Điều 614 Bộ luật dân sự 2015.

Những người có quyền yêu cầu tiền lãi chậm thanh toán là những người thừa kế của bên bị vi phạm theo di chúc hoặc theo pháp luật.

• Về căn cứ phát sinh: Bên vi phạm hợp đồng chậm thanh toán tiền hàng hoặc chậm thanh toán thù lao dịch vụ và các chi phí hợp lý khác do bên bị vi phạm. Chậm thanh toán tiền hàng, thù lao dịch vụ và các chi phí hợp lý khác được hiểu là bên vi phạm đã không thực hiện việc thanh toán theo như đúng thời hạn mà các bên đã thỏa thuận trước đó trong hợp đồng.

Ví dụ: Công ty TNHH A ký hợp đồng mua 300 tấn gạo của công ty Cổ phần B với giá là 255,3 triệu. Hai bên thỏa thuận thời hạn thanh toán là sau 30 ngày kể từ ngày bên B giao hàng. Tuy nhiên đến ngày 60 phía công ty A vẫn chưa thanh toán cho bên B. Trong trường hợp này bên A đã vi phạm hợp đồng, chậm thanh toán với bên B 30 ngày so với thời hạn thanh toán đã thỏa thuận trước đó.

Chi phí hợp lý khác là các chi phí mà bên bị vi phạm đã bỏ ra để đảm bảo cho việc thực hiện hợp đồng, và quyền và lợi ích hợp pháp của các bên. Trong đó có thể kể đến như chi phí mua nguyên liệu, vật liệu, tiền phụ cấp, tiền thưởng…Tiền lãi  chậm thanh toán là quyền của bên bị vi phạm cho nên bên vi phạm sẽ chỉ phải trả số tiền lãi khi bên bị vi phạm có yêu cầu.

• Lãi suất chậm trả: là mức lãi suất tính trên số tiền nợ gốc chậm trả theo lãi suất nợ quá hạn trung bình trên thị trường tại thời điểm thanh toán tương ứng với thời gian chậm trả, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.

Về cơ bản các bên sẽ có quyền thỏa thuận về mức tiền lãi do chậm thanh toán, tuy nhiên không được vượt mức lãi suất theo quy định tại Khoản 1 Điều 468 Bộ luật dân sự 2015. Trong trường hợp các bên không thỏa thuận về tiền lãi chậm thanh toán thì lãi suất chậm trả được tính theo lãi suất nợ quá hạn trung bình trên thị trường quy định tại Điều 11 Nghị quyết 01/2019/NQ – HĐTP, mức lãi suất nợ quá hạn trung bình trên thị trường được xác định bằng mức lãi suất quá hạn của ít nhất 03 Ngân hàng thương mại và các Ngân hàng thương mại này trên phải có trụ sở, chi nhánh hoặc văn phòng giao dịch tại tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nơi Tòa án đang giải quyết, xét xử có trụ sở. Số tiền lãi do chậm thanh toán sẽ được xác định tại thời điểm thanh toán và tương ứng với thời gian chậm trả. Thời gian chậm trả sẽ dựa vào sự thỏa thuận của các bên về thời hạn thanh toán trong hợp đồng.

Chẳng hạn trong ví dụ nêu trên thì công ty TNHH A đã chậm thanh toán cho công ty Cổ phần B 30 ngày so với thời hạn thanh toán trong hợp đồng, trong trường hợp này 30 ngày này sẽ được xác định là thời gian chậm trả.

Trên đây là bài viết “Quyền yêu cầu tiền lãi do chậm thanh toán theo quy định của Luật Thương mại”. Chúng tôi hy vọng bài viết này có ích với các bạn.