Author: Phạm Huyền

Trong một số bài viết trước của TNTP, hoạt động thu hồi nợ và dịch vụ đòi nợ đã được phân biệt rõ. Trong đó, hiện tại, việc thu hồi nợ vẫn được pháp luật cho phép. Tuy nhiên, hoạt động này vẫn chịu sự kiểm soát của quy định pháp luật và có giới hạn. Thu hồi nợ như thế nào thì hợp pháp? Như thế nào thì hành vi bị coi là bất hợp pháp? Những câu hỏi pháp lý trên sẽ được giải đáp trong bài viết “Những hành vi thu hồi nợ bất hợp pháp”.

 1. Công khai các hình ảnh, thông tin của bên nợ mà chưa có sự đồng ý của bên nợ là hành vi thu hồi nợ bất hợp pháp

Khi bên nợ không trả nợ đúng hạn, chủ nợ thường lập tức công khai các hình ảnh, thông tin cá nhân như địa chỉ nơi ở, nơi làm việc, tên, tuổi, ngày tháng năm sinh, căn cước công dân của bên nợ. Thậm chí, cả những hình ảnh, thông tin của gia đình, người thân bên nợ cũng bị chủ nợ công khai trên mạng xã hội hoặc ở nơi công cộng. Đáng chú ý là những hành động này đều không được sự đồng ý của bên nợ. Có thể coi hành động này là một trong những hành động phổ biến nhất của chủ nợ khi bên nợ không trả nợ đúng hạn.

Điều đáng buồn là hành vi này lại không được pháp luật cho phép. Đây chính là một hành vi thu hồi nợ bất hợp pháp điển hình. Cụ thể, hành vi công khai hình ảnh, thông tin cá nhân của bên nợ được coi là tự ý phát tán thông tin cho bên thứ ba khi chưa có sự đồng ý của chủ thông tin cá nhân. Hành vi này sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính tại Khoản 2 Điều 84 Nghị định 15/2020/NĐ-CP “Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện tử, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử” (“Nghị định 15”).

Không chỉ vậy, người phát tán thông tin mà chưa có sự đồng ý của chủ thông tin cá nhân có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điểm b Khoản 1 Điều 288 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) về tội Đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông nếu đủ điều kiện cấu thành tội phạm.

2. Xúc phạm, bôi nhọ danh dự, nhân phẩm của bên nợ là hành vi thu hồi nợ bất hợp pháp

Hành vi thứ hai cũng là một hành vi rất phổ biến là chủ nợ xúc phạm, bôi nhọ danh dự, nhân phẩm của bên nợ khi bên nợ không trả đúng hạn. Đây cũng là một hành vi thu hồi nợ bất hợp pháp.

Chủ nợ nên lưu ý rằng, dù bên nợ đã vi phạm thỏa thuận dân sự nhưng điều đó không có nghĩa là chủ nợ có quyền lăng mạ, xúc phạm bên nợ. Trên thực tế, rất nhiều vụ án hình sự xuất phát từ việc chủ nợ chửi bới, dùng từ ngữ thô tục đối với bên nợ. Kết quả là chủ nợ vừa không thu hồi được nợ, vừa bị bên nợ tố cáo hành vi vi phạm pháp luật. Hành vi xúc phạm, bôi nhọ danh dự, nhân phẩm của bên nợ sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo Điểm a Khoản 3 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP “Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình” (“Nghị định 144”).

Ngoài ra, hành vi xúc phạm, bôi nhọ danh dự, nhân phẩm bên nợ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015 về tội làm nhục người khác.

3. Gọi điện, liên hệ với những người quen của bên nợ để yêu cầu trả nợ thay cho bên nợ

Hành động gọi điện, liên hệ với những người quen, bạn bè, gia đình của bên nợ để yêu cầu họ trả nợ thay cho bên nợ là một hành vi thu hồi nợ bất hợp pháp rất phổ biến của các công ty tài chính. Khi công ty tài chính không thể yêu cầu bên nợ trả nợ vì bên nợ không có khả năng trả, công ty tài chính lại liên hệ với những người có quen biết với bên nợ để yêu cầu họ trả nợ. Hành vi này đã bị cấm bởi Thông tư 18/2019/TT-NHNN “Sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 43/2016/TT-NHNN ngày 30 tháng 12 năm 2016 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Quy định cho vay tiêu dùng của công ty tài chính” (“Thông tư 18”).

Về bản chất, bên nợ là bên duy nhất có nghĩa vụ trả nợ cho bên có quyền. Vì vậy, bên có quyền không được yêu cầu những người không liên quan trả nợ thay cho bên nợ. Nếu bên nợ muốn chuyển giao nghĩa vụ trả nợ thì cần phải có sự đồng ý của bên nợ, bên nhận chuyển giao nghĩa vụ và bên có quyền. Khi đó, bên có quyền mới có quyền yêu cầu bên nhận chuyển giao nghĩa vụ trả nợ thay cho bên nợ.

4. Đe dọa sử dụng vũ lực hoặc sử dụng vũ lực, phá hoại tài sản của bên nợ

Không chỉ trong hoạt động thu hồi nợ mà trong bất kỳ trường hợp nào, hành vi đe dọa sử dụng vũ lực hoặc sử dụng vũ lực hoặc phá hoại tài sản của người khác đều là bất hợp pháp. Tuy nhiên, rất nhiều trường hợp Chủ nợ thường bị mất kiểm soát cảm xúc và có những hành động quá khích như đập phá, chửi bới và sử dụng vũ lực để khiến bên nợ trả khoản nợ.

Hành động trên đã vi phạm quy định tại Điểm d Khoản 4 Điều 12 Nghị định 144 vì sử dụng vũ lực, đe dọa sử dụng vũ lực hoặc sử dụng các biện pháp khác mà pháp luật không cho phép để tiến hành thu hồi nợ hoặc Điểm c Khoản 4 Điều 15 Nghị định 144 vì hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản của người khác.

Ngoài ra, việc sử dụng vũ lực có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015 về tội Cố ý gây thương tích nếu bên nợ có tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% trở lên. Hành vi phá hoại tài sản có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 178 Bộ luật Hình sự 2015 về tội Hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản nếu tài sản bị hư hỏng có trị giá từ 2.000.000 đồng trở lên.

5. Gọi điện giục trả nợ liên tục gây phiền nhiễu

Hành vi thu hồi nợ bất hợp pháp cuối cùng là gọi điện giục trả nợ nhiều lần một ngày và không có giới hạn về khung thời gian. Đây cũng là một vi phạm phổ biến của các công ty tài chính. Các công ty thường xuyên liên hệ, làm phiền bên nợ ngay cả đêm khuya hay sáng sớm.

Hành vi này đã chính thức được quy định trong Khoản 7 Điều 1 Thông tư 18. Công ty tài chính chỉ được nhắc nợ tối đa 05 lần/01 ngày và thời gian nhắc nợ phải trong khoảng thời gian từ 7 giờ đến 21 giờ. Việc nhắc nợ quá nhiều hoặc nằm ngoài khoảng thời gian quy định đều được coi là thu hồi nợ bất hợp pháp.

Trên đây là năm hành vi thu hồi nợ bất hợp pháp phổ biến nhất mà chủ nợ cũng như các công ty tài chính hay mắc phải. Các chủ thể thu hồi nợ nên lưu ý tránh mắc phải những hành vi này để không “mất cả chì lẫn chài”. TNTP hy vọng bài viết này có ích với bạn.

Trân trọng,

Thu hồi nợ là một hoạt động quan trọng và luôn tồn tại trong xã hội. Mặc dù vậy, không phải lúc nào chủ nợ cũng thu hồi nợ thành công. Để có thể thu hồi nợ hiệu quả, bên thu hồi nợ cần phải biết có những điều nên và không nên làm trong thu hồi nợ. Vậy đâu là điều không nên làm khi thực hiện hoạt động thu hồi nợ? Bài viết “Những điều không nên làm trong hoạt động thu hồi nợ” sẽ trả lời câu hỏi trên.

 1. Thực hiện các hành vi thu hồi nợ bất hợp pháp

Điều đầu tiên mà bên có quyền không nên làm trong thu hồi nợ là thực hiện các hành vi thu hồi nợ bất hợp pháp. Việc thực hiện những hành vi này không những không có hiệu quả mà còn khiến bên có quyền bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Một hậu quả lớn hơn, bên nợ có thể sẽ làm tổn hại đến uy tín, danh dự, nhân phẩm, sức khỏe, tính mạng của bên có quyền nếu họ bị ép phải trả nợ bằng hành vi thu hồi nợ bất hợp pháp.

Vậy những hành vi thu hồi nợ bất hợp pháp là gì? Điều này đã được trả lời và phân tích trong bài viết “Những hành vi thu hồi nợ bất hợp pháp”. Các hành vi thu hồi nợ được coi là bất hợp pháp bao gồm:

• Công khai hình ảnh, thông tin của bên nợ mà chưa có sự đồng ý của bên nợ;
• Xúc phạm, bôi nhọ danh dự, nhân phẩm của bên nợ;
• Gọi điện, liên hệ với những người quen của bên nợ để yêu cầu trả nợ thay cho bên nợ;
• Đe dọa sử dụng vũ lực hoặc sử dụng vũ lực, phá hoại tài sản của bên nợ; và
• Gọi điện giục trả nợ liên tục gây phiền nhiễu.

2. Không đánh giá khả năng thanh toán của bên nợ

Việc tiếp theo mà bên có quyền không nên làm trong thu hồi nợ là không đánh giá khả năng thanh toán của bên nợ. Đây là yếu tố quan trọng nhất, trực tiếp quyết định kết quả của việc thu hồi nợ chính là khả năng thanh toán của bên nợ. Nếu bên nợ không có khả năng thanh toán thì dù bên có quyền có áp dụng biện pháp gì cũng không thể thu hồi nợ thành công. Vì vậy, bên có quyền không nên bỏ qua bước đánh giá khả năng thanh toán của bên nợ trong thu hồi nợ.

Trên thực tế, nhiều chủ nợ không coi trọng việc đánh giá khả năng thanh toán của bên nợ. Họ sẵn sàng chi một số tiền lớn để khởi kiện với hy vọng có thể thu hồi khoản nợ còn hơn là chấp nhận mình bị mất tiền. Kết quả là, dù họ thắng kiện nhưng lại bị mắc kẹt ở giai đoạn thi hành án vì bên nợ không có tài sản, tiền để trả khoản nợ. Cuối cùng, người có quyền vừa không thu hồi được nợ vừa mất thêm tiền, thời gian, công sức ở giai đoạn khởi kiện.

Việc đánh giá nên được thực hiện từ trước khi phát sinh khoản nợ, trong quá trình bên nợ thực hiện thỏa thuận và khi khoản nợ đến hạn. Thậm chí ngay cả khi khoản nợ đã quá hạn, bên có quyền vẫn nên đánh giá khả năng thanh toán của bên nợ. Bên cạnh đó, khả năng thanh toán nên được xem xét định kỳ để có giải pháp kịp thời ngay khi bên nợ có dấu hiệu mất khả năng thanh toán.

3. Không theo dõi, đôn đốc bên nợ trả khoản nợ thường xuyên, liên tục

Một điều không nên làm trong thu hồi nợ thứ ba là không theo dõi, đôn đốc bên nợ trả khoản nợ thường xuyên, liên tục. Nếu đã xác định thu hồi nợ, bên có quyền không được để khoản nợ bị “trôi” mất. Trên thực tế, nhiều chủ nợ đã lãng quên, để hổng một thời gian dài mà không liên hệ với bên nợ hoặc thu hồi nợ một cách rất hời hợt. Đến khi nhớ ra khoản nợ thì bên nợ đã không còn khả năng thanh toán hoặc đã đổi cách thức liên hệ, địa chỉ. Lúc này, việc thu hồi nợ trở nên khó khăn hơn rất nhiều với tỷ lệ thành công thấp.

Để thu hồi nợ hiệu quả, đặc biệt là những khoản nợ quá hạn, bên có quyền phải luôn theo dõi, đôn đốc bên nợ trả khoản nợ thường xuyên, liên tục. Điều đó sẽ khiến bên nợ hiểu rằng bên có quyền vẫn nhớ về khoản nợ đó và họ có nghĩa vụ phải trả nợ. Trường hợp bên có quyền thu hồi nợ quá dễ dàng đáp ứng mọi lý do, giải pháp mà bên nợ đưa ra sẽ khiến bên nợ sẽ chây ỳ thanh toán, thậm chí cho rằng bên có quyền đã quên mất khoản nợ. Bằng cách này, việc thu hồi nợ sẽ dần dần bế tắc và con đường bị thu hẹp lại.

Trên đây là những điều không nên làm trong thu hồi nợ. Ngoài ba điều trên, vẫn có một số điều khác mà bên có quyền không nên làm khi thu hồi nợ. Tuy nhiên, ba nội dung trên là những nguyên tắc quan trọng nhất để bên có quyền có thể đạt kết quả tốt khi thu hồi nợ. TNTP hy vọng bài viết này có ích với bạn.

Trân trọng,

Thu hồi công nợ là luôn là một trong những vấn đề gây “đau đầu” cho các doanh nghiệp. Các hoạt động thương mại, mua bán hàng hóa diễn ra hàng ngày với tốc độ ngày càng nhanh, số lượng các khoản phải thu của khách hàng, đối tác ngày càng nhiều, và không phải khách hàng, đối tác nào cũng thanh toán được đúng hẹn. Việc chậm thanh toán là ảnh hưởng trực tiếp đến dòng vốn của doanh nghiệp, thậm chí với các khoản công nợ lớn mà không thu hồi được sẽ làm ngưng trệ dòng tài chính có thể trực tiếp đẩy doanh nghiệp đến tình trạng mất khả năng thanh toán, hoặc lâm vào trình trạng phá sản. Chính vì thế, Hoạt động thu hồi nợ có ý nghĩa quan trọng đối với doanh nghiệp, quyết định tới sự sống còn của doanh nghiệp.

1. Hoạt động thu hồi nợ là gì?

Thu hồi nợ là việc yêu cầu khách nợ thanh toán cho chủ nợ các khoản tiền hay tài sản khi đã hết hạn hoặc quá hạn mà khách nợ phải trả cho chủ nợ theo thỏa thuận và hợp đồng.

Công ty, doanh nghiệp đạt được trạng thái hoạt động lý tưởng khi không còn nợ quá hạn và không bị doanh nghiệp nào đó chiếm dụng vốn quá thời gian quy định. Nhưng gần như trên thực tế không có bất cứ doanh nghiệp nào như vậy tồn tại.

Thực tế thì các doanh nghiệp đều mong muốn chiếm dụng vốn được của các công ty, doanh nghiệp khác càng lâu vì điều đó càng có lợi cho doanh nghiệp của họ, đặc biệt với hoàn cảnh mà kinh tế khó khăn như những năm gần đây.

Các công ty trách nhiệm hữu hạn, doanh nghiệp bị phá sản bởi vì không thể thanh toán được các khoản nợ hoặc không thể thanh toán được các khoản nợ đã quá hạn. Vì vậy, thu hồi nợ có ý nghĩa quan trọng đối với doanh nghiệp.

2. Hoạt động thu hồi nợ có ý nghĩa quan trọng đối với doanh nghiệp

Thứ nhất, thu hồi công nợ quyết định “sự sống” của doanh nghiệp và tránh rủi ro trong hoạt động kinh doanh.

Doanh nghiệp đạt được trạng thái hoạt động lý tưởng khi không còn nợ quá hạn và không bị doanh nghiệp nào đó chiếm dụng vốn quá thời gian quy định.

Khi tài chính, lợi nhuận ổn định, doanh nghiệp có thể có những kế hoạch tài chính, phương án kinh doanh phát triển phù hợp với tình hình hoạt động kinh doanh của mình. Khi tài chính, lợi nhuận không ổn định, doanh nghiệp có thể xảy ra tình trạng vay vốn từ các tổ chức tín dụng, ngân hàng.

Trong hoạt động kinh doanh, việc vay vốn từ các tổ chức khác là dễ hiểu. Trường hợp doanh nghiệp đi vay vốn từ các tổ chức khác và có thể đảm bảo thanh toán đúng hạn thì không xảy ra rủi ro. Tuy nhiên, trường hợp doanh nghiệp đi vay vốn từ các tổ chức khác để kinh doanh nhưng không đảm bảo được thời hạn thanh toán thì rủi ro đối với doanh nghiệp là rất lớn.

Nếu khoản vay vốn ấy bị đẩy vào nhóm nợ xấu, doanh nghiệp có thể bị liệt vào “danh sách đen”, rất khó để tiếp tục đi vay vốn ngân hàng hoặc các tổ chức khác. Nghiêm trọng hơn là tài sản thế chấp của doanh nghiệp có thể bị tịch thu, kê biên để đảm bảo nghĩa vụ thanh toán. Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp có thể bị phá sản bởi vì không thể thanh toán được các khoản nợ đã quá hạn do nguồn vốn cạn kiệt, hoặc khoản nợ của doanh nghiệp chưa thu hồi được.

Thứ hai, thu hồi nợ xấu sẽ giúp doanh nghiệp đảm bảo được lợi nhuận kinh doanh của mình.

Lợi nhuận được hiểu là khoản chênh lệch giữa phần doanh thu của doanh nghiệp và phần chi phí họ chi ra cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Lợi nhuận được coi là kết quả tài chính cuối cùng của hoạt động kinh doanh, đồng thời nó cũng là cơ sở và là nền tảng để từ đó có căn cứ đánh giá hiệu quả kinh tế của mỗi doanh nghiệp.

Thực tế thì các doanh nghiệp đều mong muốn chiếm dụng vốn của các doanh nghiệp khác càng lâu, đặc biệt với hoàn cảnh mà kinh tế khó khăn như những năm gần đây. Hầu hết, các doanh nghiệp thực hiện việc chiếm dụng vốn của doanh nghiệp khác thông qua việc không thanh toán, hoặc kéo dài thời gian thanh toán đối với các khoản công nợ. Do đó, khi công nợ không được thu hồi, đồng nghĩa với việc phần lợi nhuận của doanh nghiệp không đảm bảo, ảnh hưởng lớn đến dòng tiền, tài chính của doanh nghiệp.

Thứ ba, đảm bảo về sự lành mạnh tài chính của tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp

Đối với cá nhân: Thông qua các mối quan hệ quen biết, bạn bè, sự bất cẩn trong việc giao kết hợp đồng, không có tài sản bảo đảm… dẫn đến tình trạng bên vay không thực hiện đúng nghĩa vụ trả nợ. Việc thu hồi nợ đóng một vai trò hết sức quan trọng trong giảm thiểu những tổn thất, mất mát về mặt tài sản, cũng như giữ gìn, duy trì các mối quan hệ giữa bên cho vay và bên vay.

Đối với doanh nghiệp và các tổ chức khác: Thông qua các khoản nợ sẽ phản ánh trực tiếp và gián tiếp đến hiệu quả hoạt động tài chính của doanh nghiệp và các tổ chức khác. Để đảm bảo sự lành mạnh về tài chính cũng như lợi nhuận, thì việc thu hồi nợ ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động doanh nghiệp và các tổ chức kinh doanh khác.

Nhìn chung, thu hồi nợ có ý nghĩa vô cùng quan trọng với doanh nghiệp, đảm bảo sự lành mạnh và an toàn về tài chính của doanh nghiệp, giúp vận hành bộ máy hoạt động hiệu quả và tránh rủi ro trong hoạt động kinh doanh. Các doanh nghiệp cần nhìn nhận tầm quan trọng của việc thu hồi nợ và lựa chọn cho mình phương thức thu hồi nợ hiệu quả, phù hợp.

Trân trọng,