Author: TNTP LAW

Trọng tài là một phương thức giải quyết tranh chấp trong đó các bên đồng ý rằng một bên thứ ba trung lập (Trọng tài viên hay Hội đồng trọng tài) sẽ ban hành một quyết định có căn cứ pháp lý sau khi các bên đã có cơ hội trình bày vụ tranh chấp của mình. Trọng tài bao gồm hai hình thức cơ bản là trọng tài quy chế và trọng tài vụ việc. Khi giải quyết tranh chấp bằng trọng tài vụ việc, một trong những nội dung quan trọng nhất mà các bên cần chú ý, đó chính là việc thành lập hội đồng trọng tài. Trong bài viết này, TNTP sẽ trình bày những quy định pháp luật, nhưng lưu ý đối với việc thành lập hội đồng trọng tài vụ việc.

1. Thành lập hội đồng trọng tài vụ việc theo thỏa thuận của các bên

Đặc trưng cơ bản của việc giải quyết tranh chấp bằng trọng tài vụ việc là đề cao sự theo thỏa thuận của các bên. Do vậy, trước hoặc sau khi phát sinh tranh chấp, các bên có thể thỏa thuận về việc thành lập hội đồng trọng tài vụ việc, số lượng trọng tài viên giải quyết vụ việc,… Thông thường, các bên sẽ lựa chọn một hoặc ba trọng tài viên giải quyết vụ việc. Trường hợp vụ việc được giải quyết bởi ba trọng tài viên thì các bên hoặc các trọng tài viên phải thỏa thuận để xác định được chủ tịch hội đồng trọng tài.

2. Xác định Tòa án có thẩm quyền đối với việc thành lập Hội đồng trọng tài vụ việc

• Trường hợp các bên đã có thỏa thuận lựa chọn một Tòa án cụ thể thì Tòa án có thẩm quyền là Tòa án được các bên lựa chọn. Tuy nhiên, việc lựa chọn này phải phù hợp với quy định của pháp luật, cụ thể: i) Các bên có quyền thỏa thuận lựa chọn một trong các Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương của Việt Nam để giải quyết vụ việc liên quan đến hoạt động trọng tài tại Việt Nam. Việc thỏa thuận lựa chọn Tòa án có thẩm quyền phải được lập thành văn bản, trong đó nêu rõ loại việc yêu cầu Tòa án giải quyết, tên Tòa án mà các bên lựa chọn; ii) Các bên có thể thỏa thuận lựa chọn Tòa án có thẩm quyền đối với hoạt động trọng tài trước hoặc sau khi có tranh chấp. Việc thỏa thuận lựa chọn Tòa án đối với hoạt động trọng tài phải đảm bảo nguyên tắc chỉ có một Tòa án có thẩm quyền đối với một hoạt động trọng tài hoặc tất cả hoạt động trọng tài.

• Trường hợp các bên không có thỏa thuận lựa chọn Tòa án thì thẩm quyền của Tòa án được xác định như sau:

 Đối với việc chỉ định Trọng tài viên để thành lập Hội đồng trọng tài vụ việc thì Tòa án có thẩm quyền là Tòa án nơi cư trú của bị đơn nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi có trụ sở của bị đơn nếu bị đơn là tổ chức. Trường hợp yêu cầu chỉ định Trọng tài viên để thành lập Hội đồng trọng tài vụ việc mà có nhiều bị đơn thì nguyên đơn có quyền lựa chọn yêu cầu một trong các Tòa án nơi cư trú hoặc nơi có trụ sở của một trong các bị đơn đó. Trường hợp có một hoặc các bị đơn cư trú, hoặc có trụ sở ở nước ngoài thì nguyên đơn có quyền lựa chọn Tòa án nơi cư trú, nơi có trụ sở của nguyên đơn.

 Đối với việc thay đổi Trọng tài viên của Hội đồng trọng tài vụ việc thì Tòa án có thẩm quyền là Tòa án nơi Hội đồng trọng tài giải quyết tranh chấp.

3. Thành lập hội đồng trọng tài vụ việc theo quy định pháp luật

Trường hợp các bên không có thỏa thuận thì các bên sẽ áp dụng quy định tại Điều 41 Luật Trọng tài thương mại năm 2010 để thành lập Hội đồng trọng tài vụ việc, cụ thể như sau:

• Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày bị đơn nhận được đơn khởi kiện của nguyên đơn, bị đơn phải chọn Trọng tài viên và thông báo cho nguyên đơn biết Trọng tài viên mà mình chọn. Hết thời hạn này, nếu bị đơn không thông báo cho nguyên đơn tên Trọng tài viên mà mình chọn và các bên không có thoả thuận khác về việc chỉ định Trọng tài viên, thì nguyên đơn có quyền yêu cầu Tòa án có thẩm quyền chỉ định Trọng tài viên cho bị đơn;

• Trường hợp vụ tranh chấp có nhiều bị đơn, thì các bị đơn phải thống nhất chọn Trọng tài viên trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện của nguyên đơn và các tài liệu kèm theo. Hết thời hạn này, nếu các bị đơn không chọn được Trọng tài viên và nếu các bên không có thoả thuận khác về việc chỉ định Trọng tài viên, thì một hoặc các bên có quyền yêu cầu Tòa án có thẩm quyền chỉ định Trọng tài viên cho các bị đơn;

• Trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày được các bên chọn hoặc được Tòa án chỉ định, các Trọng tài viên bầu một Trọng tài viên khác làm Chủ tịch Hội đồng trọng tài. Trong trường hợp không bầu được Chủ tịch Hội đồng trọng tài và các bên không có thoả thuận khác thì các bên có quyền yêu cầu Tòa án có thẩm quyền chỉ định Chủ tịch Hội đồng trọng tài;

• Trong trường hợp các bên thoả thuận vụ tranh chấp do một Trọng tài viên duy nhất giải quyết nhưng không chọn được Trọng tài viên trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày bị đơn nhận được đơn khởi kiện, nếu các bên không có thoả thuận yêu cầu một Trung tâm trọng tài chỉ định Trọng tài viên, thì theo yêu cầu của một hoặc các bên, Tòa án có thẩm quyền chỉ định Trọng tài viên duy nhất.

Trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày nhận được yêu cầu của các bên trong các trường hợp nêu trên, Chánh án Tòa án có thẩm quyền phải phân công một Thẩm phán chỉ định Trọng tài viên và thông báo cho các bên. Trong thời hạn 07 ngày làm việc, kể từ ngày được phân công, Thẩm phán xét đơn yêu cầu chỉ định Trọng tài viên mà không phải mở phiên họp để xét đơn yêu cầu, không phải triệu tập các bên tranh chấp. Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày ra quyết định, Tòa án gửi quyết định cho các bên, Hội đồng trọng tài, Trọng tài viên Trọng tài vụ việc.

Trên đây là nội dung bài viết “Thành lập hội đồng trọng tài vụ việc” mà TNTP gửi đến bạn đọc. Hi vọng những thông tin nêu trên hữu ích đối với những ai đang quan tâm đến vấn đề này.

Trân trọng,

Tranh chấp nội bộ doanh nghiệp là những mâu thuẫn, bất đồng trong thực hiện quyền và nghĩa vụ giữa các chủ thể trong công ty với nhau. Các tranh chấp này chủ yếu liên quan đến các lợi ích kinh tế, quyền quyết định và quản lý công ty. Thực tế, tranh chấp nội bộ doanh nghiệp là điều khó tránh khỏi song doanh nghiệp vẫn có thể thực hiện các giải pháp để hạn chế tranh chấp xảy ra. Bài viết “Doanh nghiệp cần làm gì để hạn chế hậu quả có thể xảy ra khi tranh chấp nội bộ” dưới đây:

1. Lựa chọn loại hình doanh nghiệp phù hợp

Có thể thấy, việc lựa chọn loại hình doanh nghiệp để bắt đầu kinh doanh rất quan trọng, bởi lẽ điều này sẽ ảnh hưởng đến khả năng nắm quyền quản lý và quyền quyết định của các thành viên sáng lập. Đồng thời, mỗi loại hình doanh nghiệp sẽ có cơ cấu tổ chức quản lý và khả năng huy động vốn khác nhau.

Căn cứ theo quy định của Luật Doanh nghiệp 2020, có 04 (bốn) loại hình doanh nghiệp mà tổ chức, cá nhân có thể lựa chọn khi quyết định thành lập công ty. Bao gồm: Công ty cổ phần (“CTCP”), Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên hoặc Công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên, Công ty hợp danh (“CTHD”) và doanh nghiệp tư nhân (“DNTN”).

Theo đó, tại thời điểm mới bắt đầu kinh doanh, khi mô hình kinh doanh còn nhỏ, cần tiết kiệm chi phí và thành viên sáng lập có nhu cầu quản lý toàn bộ hoạt động kinh doanh của công ty thì TNTP để xuất cá nhân có thể thành lập DNTN hoặc Công ty TNHH MTV (nếu chỉ có một thành viên) hoặc Công ty TNHH HTV trở lên (nếu có từ hai thành viên trở lên).

Về sau, khi doanh nghiệp đã phát triển và cần mở rộng hoạt động kinh doanh, (các) thành viên sáng lập trong công ty có thể huy động thêm vốn từ các tổ chức, cá nhân khác. Khi đó doanh nghiệp có thể sẽ phải thực hiện thủ tục chuyển đổi loại hình doanh nghiệp, đặc biệt là đối với doanh nghiệp ban đầu chỉ có một thành viên sáng lập nhưng về sau lại huy động thêm vốn từ các tổ chức, cá nhân khác.

Như vậy, việc lựa chọn loại hình doanh nghiệp phù hợp tại từng thời điểm không chỉ giúp doanh nghiệp hoạt động vững chắc mà còn có thể hạn chế các tranh chấp nội bộ có thể xảy ra.

2. Xây dựng điều lệ công ty chặt chẽ

• Điều lệ công ty là tài liệu bắt buộc phải có khi nộp hồ sơ đăng ký thành lập doanh nghiệp tại Cơ quan đăng ký kinh doanh, là tài liệu nội bộ của công ty, trực tiếp quy định và điều chỉnh về việc thành lập, quản lý, cơ cấu tổ chức, hoạt động, tổ chức , giải thể hoặc các điều khác của công ty quy định. Do đó, điều lệ công ty được soạn thảo hợp pháp và chặt chẽ sẽ góp phần hạn chế các tranh chấp nội bộ có thể xảy ra trong tương lai.
Tuy nhiên, TNTP nhận thấy rằng thực trạng hiện nay có rất nhiều doanh nghiệp khi soạn hồ sơ đăng ký thành lập doanh nghiệp không soạn điều lệ phù hợp với cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp mà đi sao chép điều lệ mẫu từ những doanh nghiệp khác. Đây là một trong những nguyên nhân khiến Điều lệ của doanh nghiệp đó khó có thể áp dụng.

• Theo đó, trên cơ sở quy định của pháp luật, doanh nghiệp xây dựng điều lệ công ty để áp dụng trong nội bộ doanh nghiệp của mình. Cụ thể, điều lệ công ty phải đảm bảo có các nội dung chủ yếu được quy định tại Khoản 2 Điều 24 Luật Doanh nghiệp 2020. Ngoài ra, công ty có thể quy định bổ sung thêm những nội dung khác nhưng không được trái với quy định của pháp luật.

Để hạn chế tranh chấp nội bộ doanh nghiệp, khi xây dựng điều công ty, các thành viên/cổ đông sáng lập cần đặc biệt lưu ý những nội dung sau:

 Lựa chọn người đại diện theo pháp luật của công ty, quy định rõ số lượng người đại diện, thẩm quyền và phạm vi đại diện của mỗi người để tránh tranh chấp và xung đột.

 Thể hiện rõ trong điều lệ về nội dung “vốn điều lệ, tỉ lệ phần vốn góp, tổng số cổ phần, loại cổ phần và mệnh giá từng loại cổ phần”. Bởi lẽ, các nội dung này là căn cứ pháp lý để xác lập tư cách thành viên/cổ đông công ty. Đồng thời là cơ sở để xác định quyền và nghĩa vụ của các thành viên/cổ đông trong công ty.

 Quyền và nghĩa vụ cụ thể của thành viên, cổ đông; thể thức và tỉ lệ thông qua các quyết định của công ty, các trường hợp công ty mua lại phần vốn góp của thành viên hoặc cổ phần của cổ đồng; nguyên tắc phân chia lợi nhuận sau thuế và xử lý lỗ trong kinh doanh; thể thức sửa đổi hoặc bổ sung điều lệ công ty; giải thể và thanh lý tài sản công ty, cơ chế giải quyết tranh chấp nội bộ trong Điều lệ công ty; tiêu chuẩn và nghĩa vụ của người quản lý công ty.

 Bên cạnh đó, điều lệ công ty có thể ghi nhận thêm cơ chế tăng quyền, chẳng hạn tăng quyền biểu quyết bằng cách phát hành cổ phần ưu đãi biểu quyết và ràng buộc trách nhiệm của các thành viên sáng lập để đảm bảo họ sẽ gắn bó và điều hành hoạt động công ty theo đúng chiến lược và phương án kinh doanh mà công ty đã đề ra.

3. Thiết lập thỏa thuận giữa các thành viên sáng lập

Ngoài điều lệ công ty, các sáng lập viên (hoặc một số thành viên, cổ đông trong công ty) có thể ký kết một hoặc một số thỏa thuận riêng. Mục đích là nhằm thống nhất về các vấn đề có liên quan đến việc quản lý công ty cũng như bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ để đảm bảo rằng công ty sẽ hoạt động theo đúng mục tiêu, ý tưởng kinh doanh đã được các sáng lập viên cùng xác định trước đó.

Thỏa thuận này thường được gọi bằng những cái tên như “thỏa thuận cổ đông”, “thỏa thuận góp vốn”, “thỏa thuận thành viên”, “thỏa thuận cổ đông sáng lập”,…Các văn bản thỏa thuận này được xác lập một cách rõ ràng có ý nghĩa quan trọng trong việc quản trị nội bộ công ty, hạn chế tranh chấp hoặc tạo cơ sở để giải quyết khi có tranh chấp xảy ra.

Trên đây là nội dung bài viết “Doanh nghiệp cần làm gì để hạn chế hậu quả có thể xảy ra khi tranh chấp nội bộ”. Hy vọng những thông tin chia sẻ nêu trên hữu ích đối với Qúy độc giả.

Trân trọng.

1. Trọng tài vụ việc là hình thức trọng tài được sử dụng rộng rãi ở các nước trên thế giới. Pháp luật về trọng tài của các nước đều ghi nhận sự tồn tại của hình thức trọng tài này. Tại Việt Nam, trọng tài vụ việc được quy định trong Luật Trọng tài thương mại năm 2010, với đặc trưng chủ yếu là trình tự, thủ tục do các bên thỏa thuận. Vậy, việc giải quyết tranh chấp trong thương mại bằng trọng tài vụ việc được thực hiện như thế nào? Bài viết sau đây sẽ trình bày về trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp bằng trọng tài vụ việc mà các bên có thể tham khảo để thực hiện.

1. Khởi kiện

Nguyên đơn có trách nhiệm gửi hồ sơ khởi kiện cho bị đơn và Hội đồng trọng tài. Thời điểm bắt đầu tố tụng trọng tài được tính từ khi bị đơn nhận được đơn khởi kiện của nguyên đơn. Theo đó, hồ sơ khởi kiện bao gồm:

• Đơn khởi kiện;

• Thỏa thuận trọng tài;

• Các tài liệu, chứng cứ chứng minh cho yêu cầu khởi kiện là có căn cứ và hợp pháp (Hợp đồng, Biên bản bàn giao, Biên bản thanh lý hợp đồng và các tài liệu khác);

• Nếu nguyên đơn là cá nhân: Bản sao có công chứng, chứng thực căn cước công dân của nguyên đơn;

• Nếu nguyên đơn là tổ chức: Bản sao chứng thực Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc quyết định thành lập, giấy phép hoạt động của nguyên đơn,…; Bản sao chứng thực căn cước công dân của người đại diện hợp pháp của nguyên đơn;

• Bản sao chứng thực Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc quyết định thành lập, giấy phép hoạt động của bị đơn (nếu có),…

Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện của nguyên đơn và các tài liệu kèm theo, bị đơn phải gửi cho nguyên đơn và trọng tài viên bản tự bảo vệ. Trường hợp các bên không có thỏa thuận về trọng tài viên giải quyết vụ việc thì bị đơn phải gửi cho nguyên đơn thông tin của trọng tài viên mà bị đơn chọn bao gồm tên và địa chỉ của trọng tài viên.

Trường hợp bị đơn kiện lại nguyên đơn thì bị đơn phải gửi cho Hội đồng trọng tài và nguyên đơn đơn kiện lại cùng thời điểm nộp bản tự bảo vệ. Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được đơn kiện lại, nguyên đơn phải gửi bản tự bảo vệ cho Hội đồng trọng tài và bị đơn.

2. Thành lập Hội đồng trọng tài vụ việc

Trước hoặc sau khi phát sinh tranh chấp, các bên có thể thỏa thuận về trọng tài viên giải quyết vụ việc. Số lượng trọng tài viên có thể là một hoặc ba. Trường hợp vụ việc được giải quyết bởi ba trọng tài viên thì phải xác định được chủ tịch Hội đồng trọng tài. Chủ tịch Hội đồng trọng tài có thể do các bên thỏa thuận hoặc do các trọng tài viên thỏa thuận. Trường hợp các bên không có thỏa thuận khác thì các bên sẽ áp dụng quy định tại Điều 41 Luật Trọng tài thương mại năm 2010 để thành lập Hội đồng trọng tài vụ việc.

3. Nộp phí trọng tài

Các bên có thể thỏa thuận với Hội đồng trọng tài về phí trọng tài. Phí trọng tài do Hội đồng trọng tài ấn định. Khi nộp Đơn khởi kiện, trừ khi các bên có thỏa thuận khác, Nguyên đơn phải nộp đủ phí trọng tài theo yêu cầu của Hội đồng trọng tài. Trong trường hợp có Đơn kiện lại, trừ khi các bên có thỏa thuận khác, Bị đơn phải nộp đủ phí trọng tài theo yêu cầu của Hội đồng trọng tài. Bên thua kiện phải chịu phí trọng tài, trừ trường hợp các bên có thoả thuận khác hoặc Hội đồng trọng tài có sự phân bổ khác.

4. Chuẩn bị xét xử

Tại giai đoạn này, nếu xét thấy cần thiết hoặc theo yêu cầu của đương sự, Hội đồng trọng tài có thể tiến hành các việc sau đây:

• Xác minh sự việc;
• Thu thập chứng cứ;
• Triệu tập người làm chứng;
• Áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời.

Ngoài ra, trong quá trình chuẩn bị xét xử, theo yêu cầu của các bên, Hội đồng trọng tài có thể tiến hành hòa giải để các bên thỏa thuận với nhau về việc giải quyết tranh chấp. Khi các bên thỏa thuận được với nhau về việc giải quyết trong vụ tranh chấp thì Hội đồng trọng tài lập biên bản hoà giải thành có chữ ký của các bên và xác nhận của các Trọng tài viên. Hội đồng trọng tài ra quyết định công nhận sự thỏa thuận của các bên. Quyết định này là chung thẩm và có giá trị như phán quyết trọng tài.

5. Phiên họp giải quyết tranh chấp

Các bên có thể thỏa thuận về thời gian, địa điểm mở phiên họp giải quyết tranh chấp, ngôn ngữ trọng tài, luật áp dụng giải quyết tranh chấp. Trường hợp các bên không có thoả thuận về các nội dung trên thì Hội đồng trọng tài sẽ quyết định. Hội đồng trọng tài sẽ gửi giấy triệu tập tham dự phiên họp cho các bên.

Phiên họp giải quyết tranh chấp được tiến hành không công khai, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác. Các bên có thể trực tiếp hoặc ủy quyền cho người đại diện tham dự phiên họp giải quyết tranh chấp, có quyền mời người làm chứng, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Trong trường hợp có sự đồng ý của các bên Hội đồng trọng tài có thể cho phép những người khác tham dự phiên họp giải quyết tranh chấp. Trình tự, thủ tục tiến hành phiên họp giải quyết tranh chấp do các bên thỏa thuận.

Phán quyết trọng tài được ban hành ngay tại phiên họp hoặc chậm nhất là 30 ngày, kể từ ngày kết thúc phiên họp cuối cùng. Phán quyết trọng tài phải được gửi cho các bên ngay sau ngày ban hành. Các bên có quyền yêu cầu Hội đồng trọng tài vụ việc cấp bản sao phán quyết trọng tài. Phán quyết trọng tài là chung thẩm và có hiệu lực kể từ ngày ban hành.

Trên đây là nội dung bài viết “Thủ tục giải quyết tranh chấp bằng trọng tài vụ việc” mà TNTP gửi đến bạn đọc. Hi vọng những thông tin nêu trên hữu ích đối với những ai đang quan tâm đến vấn đề này.

Trân trọng,