Việc áp dụng các biện pháp khẩn cấp tạm thời giúp ngăn chặn những thiệt hại có thể xảy ra. Do đó, việc áp dụng các biện pháp khẩn cấp tạm thời cần được thực hiện cẩn thận và nhanh chóng. Việc quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời đặt ra yêu cầu cao về trách nhiệm của Tòa án và các chủ thể liên quan. Trong bài viết này, TNTP sẽ phân tích trách nhiệm của người đưa ra yêu cầu và Tòa án khi áp dụng các biện pháp khẩn cấp tạm thời.
1. Trách nhiệm của người đã đưa ra yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời
Người yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời phải chịu trách nhiệm về yêu cầu của mình theo quy định tại Khoản 1 Điều 113 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 (BLTTDS). Điều này nhằm đảm bảo người yêu cầu không lợi dụng quyền này để gây thiệt hại cho người khác.
Người yêu cầu phải nêu rõ và đầy đủ biện pháp khẩn cấp tạm thời mà họ muốn áp dụng trong đơn yêu cầu, đồng thời cung cấp các căn cứ chứng minh tính cần thiết và hợp pháp của việc áp dụng biện pháp đó. Nếu yêu cầu không đúng hoặc không có cơ sở, dẫn đến thiệt hại cho người bị áp dụng biện pháp hoặc bên thứ ba, người yêu cầu phải chịu trách nhiệm bồi thường.
Khi yêu cầu Tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời, người yêu cầu cần chứng minh rằng việc không áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời có thể khiến thiệt hại xảy ra khó hoặc không thể khắc phục.
2. Trách nhiệm của Tòa án khi áp dụng các biện pháp khẩn cấp tạm thời
Tòa án quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời trên cơ sở có yêu cầu của người có quyền yêu cầu hoặc tự mình áp dụng trong một số trường hợp cần thiết do pháp luật quy định. Khoản 2 Điều 113 BLTTDS quy định rằng trường hợp Tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời không đúng mà gây thiệt hại cho người bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời hoặc cho người thứ ba thì Tòa án phải bồi thường thiệt hại trong các trường hợp sau đây:
a) Tòa án tự mình áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời không đúng
Điều kiện để xác định trách nhiệm của Tòa án trong trường hợp này bao gồm: Tòa án đã tự mình áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời không đúng và việc không đúng đó đã làm cho người bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời hoặc người thứ ba bị thiệt hại.
Như vậy, điều này được hiểu là Tòa án tự mình áp dụng một hoặc nhiều biện pháp khẩn cấp tạm thời được quy định tại Điều 114 BLTTDS trong trường hợp đương sự không có yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời. Việc áp dụng của Tòa án không đáp ứng đầy đủ các điều kiện do BLTTDS quy định đối với biện pháp khẩn cấp tạm thời đó.
b) Tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời khác với biện pháp khẩn cấp tạm thời mà cá nhân, cơ quan, tổ chức yêu cầu mà không đúng
Điều kiện để xác định trách nhiệm của Tòa án trong trường hợp này bao gồm: Tòa án đã áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời khác với biện pháp khẩn cấp tạm thời mà cá nhân, cơ quan, tổ chức yêu cầu mà không đúng và việc không đúng đó đã làm cho người bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời hoặc người thứ ba bị thiệt hại.
Người yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời phải ghi rõ trong đơn về biện pháp khẩn cấp tạm thời cần áp dụng theo quy định tại Điều 114 BLTTDS. Trường hợp đơn yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời ghi không cụ thể, không chính xác biện pháp khẩn cấp tạm thời cần được áp dụng thì Tòa án yêu cầu sửa đổi, bổ sung đơn yêu cầu. Trong một số trường hợp, Tòa án có thể đưa ra quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời khác so với nội dung đã được nêu trong đơn yêu cầu.
c) Tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời vượt quá yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời của cá nhân, cơ quan, tổ chức mà không đúng
Điều kiện để xác định trách nhiệm của Tòa án trong trường hợp này bao gồm: Tòa án đã áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời vượt quá yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời của cá nhân, cơ quan, tổ chức mà không đúng và việc không đúng đó đã làm cho người bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời hoặc người thứ ba bị thiệt hại.
Tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời vượt quá yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời của cơ quan, tổ chức, cá nhân là trường hợp Tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời vượt quá về phạm vi, quy mô, số lượng biện pháp khẩn cấp tạm thời đã ghi trong đơn yêu cầu. Như vậy, Tòa án phải chịu trách nhiệm bồi thường nếu Tòa án tự ý quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời vượt quá mức độ mà người yêu cầu đề nghị.
Việc áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời tại Tòa án là một công việc quan trọng, yêu cầu tính khách quan, minh bạch và trách nhiệm rõ ràng từ Tòa án và các chủ thể liên quan. Quy định pháp luật Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong việc xác định trách nhiệm bồi thường khi Tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời không đúng, đồng thời cung cấp cơ chế bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên.
Trên đây là bài viết “Trách nhiệm trong áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời tại Tòa án” mà TNTP gửi đến độc giả. Hy vọng bài viết này sẽ có ích với bạn.
Trân trọng.
