Nghiệm thu công trình là một công đoạn quan trọng trong quá trình xây dựng và góp phần đảm bảo công trình xây dựng có đạt tiêu chuẩn và có thể bàn giao công trình để đưa vào sử dụng hay không. Đây cũng là hoạt động được các bên quan tâm khi có ý định hợp tác xây dựng vì tầm quan trọng của nó về mặt chất lượng xây dựng, thi công của một công trình hay dự án bất kỳ. Vì vậy, trong bài viết này, luật sư của TNTP sẽ làm rõ các vấn đề cơ bản về nghiệm thu công trình để các bạn đọc hiểu rõ hơn về vấn đề này.
1. Nghiệm thu công trình xây dựng là gì?
• Mặc dù pháp luật về xây dựng không có quy định cụ thể về khái niệm nghiệm thu công trình là gì, tuy nhiên căn cứ Điều 123 Luật Xây dựng 2014, chúng ta có thể hiểu nghiệm thu công trình là quá trình kiểm tra, thu nhận, kiểm định thi công công trình sau khi hoàn tất xây dựng. Cụ thể hơn, nghiệm thu là quy trình kiểm tra công trình có đạt yêu cầu về chất lượng hay không, từ đó đưa ra kết luận công trình hoàn thành có đảm bảo đầy đủ các yếu tố về tiêu chuẩn, bản vẽ thiết kế và các quy phạm kỹ thuật khác có liên quan.
• Hoặc để dễ hiểu hơn, nghiệm thu là quy trình nhằm kiểm tra chất lượng thi công trước khi công trình được bàn giao để đưa vào sử dụng.
• Ngoài ra, liên quan đến hoạt động nghiệm thu có biên bản nghiệm thu được lập ra trong quá trình kiểm tra, thẩm định chất lượng các sản phẩm thuộc công trình. Hay nói cách khác, biên bản nghiệm thu là văn bản ghi lại quá trình nghiệm thu.
Nói chung, nghiệm thu công trình xây dựng là một trong những bước rất quan trọng đối với mọi loại hình bất động sản trước khi bàn giao công trình và biên bản nghiệm thu là văn bản được lập ra nhằm ghi lại quá trình nghiệm thu đó.
2. Quy trình nghiệm thu công trình xây dựng
Căn cứ Khoản 1 Điều 123 Luật Xây dựng 2014, việc nghiệm thu công trình xây dựng gồm:
(i) Nghiệm thu công việc xây dựng trong quá trình thi công và nghiệm thu các giai đoạn chuyển bước thi công khi cần thiết;
(ii) Nghiệm thu hoàn thành hạng mục công trình, hoàn thành công trình xây dựng để đưa vào khai thác, sử dụng.
Việc nghiệm thu công trình xây dựng được thể hiện cụ thể tại các Điều 21, 22 và 23 Nghị định 06/2021/NĐ-CP như sau:
2.1. Nghiệm thu công việc xây dựng
• Căn cứ vào kế hoạch thí nghiệm, kiểm tra đối với các công việc xây dựng và tiến độ thi công thực tế trên công trường, người trực tiếp giám sát thi công xây dựng công trình và người trực tiếp phụ trách kỹ thuật thi công của nhà thầu thi công xây dựng công trình thực hiện nghiệm thu công việc xây dựng và chịu trách nhiệm về kết quả đánh giá chất lượng công việc xây dựng đã được thi công, nghiệm thu; kết quả nghiệm thu được xác nhận bằng biên bản.
• Người giám sát thi công xây dựng công trình phải căn cứ hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công, chỉ dẫn kỹ thuật được phê duyệt, quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chẩn được áp dụng, các kết quả kiểm tra, thí nghiệm chất lượng vật liệu, thiết bị được thực hiện trong quá trình thi công xây dựng có liên quan đến đối tượng nghiệm thu để kiểm tra các công việc xây dựng được yêu cầu nghiệm thu.
• Người giám sát thi công xây dựng phải thực hiện nghiệm thu công việc xây dựng trong khoảng thời gian không quá 24 giờ kể từ khi nhận được đề nghiệm thu công việc xây dựng của nhà thầu thi công xây dựng. Trường hợp không đồng ý nghiệm thu phải thông báo lý do bằng văn bản cho nhà thầu thi công xây dựng.
• Biên bản nghiệm thu công việc xây dựng được lập cho từng công việc xây dựng hoặc lập chung cho nhiều công việc xây dựng của một hạng mục công trình theo trình tự thi công. Biên bản nghiệm thu công việc xây dựng phải bao gồm các nội dung theo luật định.
Như vậy, tại giai đoạn này, người trực tiếp giám sát thi công xây dựng công trình và người trực tiếp phụ trách kỹ thuật thi công có vai trò quan trọng trong việc giám sát công trình đang thi công theo đúng quy chuẩn kỹ thuật, hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công để có kết quả đánh giá chính xác và ghi vào biên bản nghiệm thu theo quy định.
2.2. Nghiệm thu giai đoạn thi công xây dựng hoặc bộ phận công trình xây dựng
• Căn cứ vào điều kiện cụ thể của từng công trình, chủ đầu tư và các nhà thầu có liên quan được tự thỏa thuận về việc tổ chức nghiệm thu giai đoạn thi công xây dựng hoặc bộ phận công trình xây dựng trong các trường hợp sau:
– Khi kết thúc một giai đoạn thi công hoặc một bộ phận công trình cần phải thực hiện kiểm tra, nghiệm thu để đánh giá chất lượng trước khi chuyển sang giai đoạn thi công tiếp theo;
– Khi kết thúc một gói thầu xây dựng.
• Việc nghiệm thu giai đoạn thi công xây dựng hoặc bộ phận công trình xây dựng được thực hiện trên cơ sở xem xét kết quả các công việc đã được nghiệm thu theo quy định, các kết quả thí nghiệm, kiểm tra, kiểm định, thử nghiệm, chạy thử đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật theo quy định của thiết kế xây dựng và các văn bản pháp lý theo quy định của pháp luật có liên quan trong giai đoạn thi công xây dựng để đánh giá các điều kiện nghiệm thu theo thỏa thuận giữa các bên.
• Chủ đầu tư và các nhà thầu có liên quan được tự thỏa thuận về thời điểm tổ chức nghiệm thu, trình tự, nội dung, điều kiện và thành phần tham gia nghiệm thu; kết quả nghiệm thu được xác nhận bằng biên bản.
Có thể thấy, đây là giai đoạn nghiệm thu sau khi kết thúc công việc xây dựng để công trình được kiểm tra và nghiệm thu bởi chủ đầu tư và các nhà thầu. Tùy thuộc vào thiết kế hay đặc điểm của công trình mà chủ đầu tư và các nhà thầu có thể thỏa thuận để nghiệm thu theo giai đoạn thi công xây dựng hay nghiệm thu theo bộ phận của công trình xây dựng.
2.3. Nghiệm thu hoàn thành hạng mục công trình, công trình xây dựng đưa vào sử dụng
• Nghiệm thu hoàn thành hạng mục công trình, công trình xây dựng:
Trước khi đưa vào sử dụng, chủ đầu tư có trách nhiệm tổ chức và trực tiếp tham gia nghiệm thu hoàn thành toàn bộ hạng mục công trình, công trình xây dựng khi đáp ứng các điều kiện sau:
– Các công việc xây dựng đã được thi công đầy đủ theo hồ sơ thiết kế được phê duyệt;
– Công tác nghiệm thu công việc xây dựng, bộ phận, giai đoạn trong quá trình thi công được thực hiện đầy đủ theo quy định tại Nghị định 06/2021/NĐ-CP;
– Kết quả thí nghiệm, kiểm tra, kiểm định, thử nghiệm, chạy thử đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật theo quy định của thiết kế xây dựng;
– Tuân thủ các quy định của pháp luật về phòng cháy, chữa cháy, bảo vệ môi trường và quy định của pháp luật khác có liên quan.
• Nghiệm thu có điều kiện, nghiệm thu từng phần công trình xây dựng:
– Chủ đầu tư được quyết định tổ chức nghiệm thu có điều kiện đưa hạng mục công trình, công trình xây dựng vào khai thác tạm trong trường hợp việc thi công xây dựng cơ bản đã hoàn thành theo yêu cầu thiết kế, nhưng còn một số tồn tại về chất lượng mà không làm ảnh hưởng đến khả năng chịu lực, tuổi thọ, công năng của công trình và đảm bảo công trình đủ điều kiện khai thác an toàn và đáp ứng quy định pháp luật chuyên ngành có liên quan.
– Trường hợp một phần công trình xây dựng đã được thi công hoàn thành và đáp ứng các điều kiện theo quy định, chủ đầu tư được quyết định việc tổ chức nghiệm thu phần công trình xây dựng này để đưa vào khai thác tạm. Kết quả nghiệm thu được xác nhận bằng biên bản, trong đó phải nêu rõ phần công trình được tổ chức nghiệm thu.
• Điều kiện để đưa công trình, hạng mục công trình vào khai thác, sử dụng:
– Công trình, hạng mục công trình được nghiệm thu theo quy định.
– Đối với các công trình quy định tại Khoản 1 Điều 24 Nghị định 06/2021/NĐ-CP phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định tại Khoản 2 Điều 24 Nghị định 06/2021/NĐ-CP kiểm tra công tác nghiệm thu và ra văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu.
– Đối với công trình sử dụng vốn đầu tư công hoặc vốn nhà nước ngoài đầu tư công, chủ đầu tư chỉ được phép quyết toán hợp đồng thi công xây dựng sau khi có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu.
– Đối với công trình thuộc dự án PPP, văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu nêu trên là căn cứ để doanh nghiệp dự án PPP lập hồ sơ đề nghị xác nhận hoàn thành công trình.
Như tên gọi của quy trình, đây là giai đoạn mà công trình đã được hoàn thành và cần được nghiệm thu để đảm bảo chắc chắn công trình đạt tiêu chuẩn các mức độ hoàn thiện của từng bộ phận, hạng mục và đảm bảo an toàn để đưa vào sử dụng. Vì vậy, tùy thuộc công trình xây dựng là gì sẽ cần đáp ứng đủ điều kiện đưa vào sử dụng sau khi được thông qua kiểm tra, nghiệm thu theo quy định hoặc theo sự chấp thuận của cơ quan nhà nước.
Như vậy, việc nghiệm thu cần được chia nhỏ theo mỗi bước, hay mỗi giai đoạn của quá trình thi công để đảm bảo công trình tại mỗi thời điểm nghiệm thu sẽ không bị bỏ sót lỗi xây dựng hay kém chất lượng, làm ảnh hưởng mức độ hoàn thiện và sự an toàn của công trình khi đưa vào sử dụng trong tương lai.
Cuối cùng, nghiệm thu công trình là hoạt động được xem như giữ vai trò quan trọng trong việc đánh giá chất lượng, sự an toàn của công trình; giúp phát hiện, sửa chữa kịp thời những lỗi kém chất lượng, chưa đạt tiêu chuẩn.
Trên đây là bài viết của luật sư TNTP về “Thế nào nghiệm thu công trình xây dựng? Quy trình nghiệm thu công trình xây dựng”. Hy vọng bài viết này sẽ giúp ích cho các bạn đọc và chủ đầu tư hay nhà thầu tham khảo khi có dự định quy hoạch công trình trong tương lai.
Trân trọng,
