Lĩnh vực xây dựng luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro về công nợ do tính chất phức tạp của các dự án và sự tham gia của nhiều bên liên quan. Việc công nợ phát sinh không chỉ ảnh hưởng đến dòng tiền mà còn gây ra các tranh chấp pháp lý kéo dài, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh. Để hỗ trợ khách hàng trong việc phòng ngừa và giảm thiểu rủi ro công nợ, bằng bài viết này, TNTP sẽ đưa ra những giải pháp thiết thực giúp doanh nghiệp quản lý và hạn chế phát sinh công nợ trong lĩnh vực xây dựng.
1. Soạn thảo hợp đồng chặt chẽ và đầy đủ
Một trong những chìa khóa để ngăn ngừa tranh chấp và công nợ là việc soạn thảo hợp đồng một cách chi tiết, chặt chẽ. Các doanh nghiệp cần chú trọng đến việc bảo vệ quyền lợi của mình ngay từ khâu đàm phán và ký kết hợp đồng. Một số điểm cần lưu ý như sau:
• Điều khoản thanh toán rõ ràng và chi tiết: Quy định cụ thể về thời điểm thanh toán, số tiền, điều kiện thanh toán và hình thức xử lý nếu có chậm trễ. Đặc biệt là việc quy định về việc nghiệp thu và thanh toán theo đợt, phù hợp với tiến độ công việc. Điều này giúp tránh được những tranh chấp không cần thiết về nghĩa vụ tài chính giữa các bên.
• Điều khoản về bảo hành và trách nhiệm sau khi bàn giao: Xác định rõ thời gian bảo hành, phạm vi các hạng mục được bảo hành, cũng như nghĩa vụ của nhà thầu trong việc khắc phục các sự cố phát sinh trong giai đoạn bảo hành. Ngoài ra gồm cả khoản phí được giữ lại để đảm bảo cho nghĩa vụ bảo hành của Nhà thầu.
• Điều khoản phạt vi phạm hợp đồng và bồi thường thiệt hại: Hợp đồng nên có các điều khoản xử phạt đối với việc chậm thanh toán hoặc không thực hiện đúng nghĩa vụ hợp đồng. Đây là một biện pháp răn đe hiệu quả để đảm bảo các bên tuân thủ theo thỏa thuận ban đầu.
• Phương án xử lý tranh chấp được quy định rõ ràng: Nên đưa vào hợp đồng các điều khoản về cơ chế giải quyết tranh chấp như hòa giải, trọng tài hay tòa án có thẩm quyền. Điều này giúp rút ngắn thời gian và chi phí nếu phát sinh tranh chấp, đồng thời giúp doanh nghiệp xử lý kịp thời các khoản công nợ.
Dù là Chủ đầu tư hay Nhà thầu, việc soạn thảo và đàm phán hợp đồng kỹ lưỡng ngay từ ban đầu sẽ tạo ra một nền tảng pháp lý vững chắc, giúp bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp trong suốt quá trình thực hiện dự án. Điều này giúp cho doanh nghiệp hiểu rõ các điều khoản quy định về việc các nghĩa vụ tài chính trong hợp đồng.
2. Kiểm tra năng lực tài chính của đối tác
Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc phát sinh công nợ là do đối tác không có đủ khả năng tài chính để thực hiện nghĩa vụ thanh toán. Vì vậy, TNTP khuyên khách hàng cần tiến hành:
• Thẩm định kỹ lưỡng năng lực tài chính của đối tác: Trước khi ký hợp đồng, doanh nghiệp cần thực hiện thẩm định tài chính đối tác, đảm bảo rằng đối tác có đủ khả năng thanh toán và hoàn thành dự án.
• Xem xét lịch sử thanh toán của đối tác: Trước khi ký hợp đồng, doanh nghiệp nên kiểm tra kỹ lưỡng về lịch sử thanh toán và mức độ uy tín của đối tác qua các dự án trước đó.
3. Yêu cầu bảo lãnh hợp đồng và bảo lãnh thanh toán
Việc sử dụng các loại bảo lãnh trong hợp đồng xây dựng là một biện pháp pháp lý giúp bảo vệ doanh nghiệp trước rủi ro công nợ. TNTP đề xuất khách hàng nên cân nhắc:
• Bảo lãnh thực hiện hợp đồng: Bảo lãnh này nhằm đảm bảo rằng nhà thầu sẽ hoàn thành đầy đủ các nghĩa vụ theo hợp đồng. Trong trường hợp nhà thầu vi phạm, bên bảo lãnh (thường là ngân hàng) sẽ đứng ra thanh toán thay thế. Chủ đầu tư có thể yêu cầu nhà thầu hợp tác với ngân hàng hoặc tổ chức tài chính để phát hành bảo lãnh, nhằm đảm bảo việc nhà thầu thực hiện nghĩa vụ bảo hành sau khi nghiệm thu. Khi bảo lãnh được phát hành, nếu nhà thầu không thực hiện đúng cam kết bảo hành, chủ đầu tư sẽ nhận được khoản tiền từ bên bảo lãnh, tương ứng với giá trị bảo hành đã thỏa thuận.
• Bảo lãnh thanh toán: Đảm bảo quyền lợi tài chính của Nhà thầu khi Chủ đầu tư gặp khó khăn về thanh toán. Đây là một cơ chế giúp Nhà thầu nhận được đảm bảo về nghĩa vụ thanh toán của Chủ đầu tư. Điều này giúp phòng ngừa công nợ hiệu quả, đặc biệt trong những dự án lớn và có thời gian thi công dài.
4. Theo dõi tiến độ và báo cáo thường xuyên
• Hệ thống giám sát tiến độ: Nhà thầu nên sử dụng phần mềm quản lý dự án để theo dõi tiến độ thi công chi tiết và cập nhật kịp thời. Điều này giúp kiểm soát được khối lượng công việc đã hoàn thành và xác định chính xác thời điểm yêu cầu thanh toán từ Chủ đầu tư.
• Báo cáo định kỳ: Cung cấp các báo cáo về tiến độ công việc, chi phí thực hiện, và các chi phí phát sinh để Chủ đầu tư có cái nhìn tổng quát về tình hình tài chính của dự án. Báo cáo minh bạch giúp giảm thiểu hiểu lầm và tăng sự tin tưởng từ Chủ đầu tư, từ đó thúc đẩy thanh toán đúng hạn.
5. Áp dụng các biện pháp pháp lý khi cần thiết
Trong những trường hợp các giải pháp thương lượng hoặc đàm phán không đạt được hiệu quả, doanh nghiệp có thể xem xét khởi kiện đối tác tại tòa án có thẩm quyền hoặc trung tâm trọng tài nếu các khoản nợ quá hạn không được thanh toán đúng theo cam kết hợp đồng.
Việc áp dụng biện pháp pháp lý đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và hỗ trợ từ các chuyên gia pháp lý. Do đó, TNTP khuyến nghị doanh nghiệp nên tìm kiếm tư vấn từ luật sư để đảm bảo quá trình thu hồi nợ được thực hiện một cách hiệu quả và hợp pháp.
Công nợ trong lĩnh vực xây dựng là một vấn đề nhức nhối nhưng có thể được kiểm soát và hạn chế thông qua các giải pháp pháp lý và quản lý tài chính phù hợp. TNTP tin rằng, với các biện pháp như soạn thảo hợp đồng chặt chẽ, quản lý dòng tiền hiệu quả, sử dụng bảo lãnh thanh toán và theo dõi sát sao tiến độ dự án, doanh nghiệp sẽ có thể phòng ngừa và giảm thiểu rủi ro công nợ.
Trân trọng.
