Kể từ thời điểm người lao động (“NLĐ”) bị người sử dụng lao động (“NSDLĐ”) đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động (“HĐLĐ”), nếu NLĐ cho rằng việc chấm dứt như vậy là trái pháp luật, NLĐ cần nhanh chóng thu thập các chứng cứ liên quan đến vụ việc. Trong bài viết dưới đây, TNTP sẽ thông tin đến NLĐ những chứng cứ quan trọng cần được NLĐ thu thập để chứng minh hành vi đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật của NSDLĐ.
1. Chứng cứ thể hiện mối quan hệ lao động
Chứng cứ đầu tiên mà NLĐ cần thu thập là hợp đồng lao động, bởi lẽ hợp đồng lao động là chứng cứ thể hiện quan hệ lao động tồn tại giữa NLĐ và NSDLĐ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, NLĐ và NSDLĐ không ký kết hợp đồng lao động, hoặc không ký kết dưới hình thức văn bản. Trong trường hợp này, NLĐ có thể thu thập các chứng cứ khác có giá trị chứng minh như hợp đồng thử việc, thư mời nhận việc, email thông báo nhận việc, email trao đổi công việc trong doanh nghiệp, bảng chấm công, các tài liệu thể hiện việc doanh nghiệp trả lương cho NLĐ như bảng lương cá nhân, giấy tờ chuyển khoản lương về tài khoản của NLĐ,…
2. Chứng cứ thể hiện căn cứ đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động
Khi đơn phương chấm dứt HĐLĐ với NLĐ, NSDLĐ sẽ trình bày các căn cứ, lý do dẫn đến việc NSDLĐ đơn phương chấm dứt HĐLĐ như NLĐ thường xuyên không hoàn thành công việc, NLĐ tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng,… Trong trường hợp này, NSDLĐ có thể lập các văn bản thể hiện hành vi vi phạm của NLĐ như biên bản họp, biên bản làm việc, biên bản sự việc,…
3. Chứng cứ thể hiện việc chấm dứt hợp đồng lao động
Khi đơn phương chấm dứt HĐLĐ, NSDLĐ có thể ban hành thông báo chấm dứt HĐLĐ, quyết định chấm dứt HĐLĐ,… Trường hợp NSDLĐ không ban hành quyết định chấm dứt HĐLĐ hoặc NSDLĐ có ban hành quyết định chấm dứt HĐLĐ nhưng không giao cho NLĐ hoặc NSDLĐ chỉ ban hành thông báo về việc chấm dứt HĐLĐ nhưng lại có hành vi đơn phương chấm dứt HĐLĐ với NLĐ trên thực tế,… thì NLĐ cần thu thập các chứng cứ thể hiện bảo vệ của công ty không cho NLĐ vào làm việc, chứng cứ thể hiện công ty ngăn cản quyền làm việc của NLĐ,…
4. Chứng cứ thể hiện chế độ người sử dụng lao động đã thực hiện và chưa thực hiện cho người lao động
Khi đơn phương chấm dứt HĐLĐ với NLĐ dù đúng pháp luật hay trái pháp luật, NSDLĐ vẫn phải thực hiện các trách nhiệm đối với NLĐ như: thanh toán đầy đủ các khoản tiền có liên quan đến quyền lợi của NLĐ bao gồm tiền lương, trợ cấp thôi việc, tiền lương cho những ngày chưa nghỉ hằng năm,… Chứng cứ thể hiện cho các chế độ này bao gồm giấy tờ thanh toán, biên bản đối chiếu công nợ, sổ bảo hiểm xã hội,…
5. Các tài liệu nội bộ của doanh nghiệp
Như đã trình bày ở trên, khi đơn phương chấm dứt HĐLĐ với NLĐ, NSDLĐ cần viện dẫn các căn cứ chấm dứt phù hợp với quy định pháp luật. Một trong các căn cứ mà NSLĐ thường sử dụng là NLĐ thường xuyên không hoàn thành công việc. Để chấm dứt theo căn cứ này thì NSDLĐ buộc phải ban hành quy chế đánh giá mức độ hoàn thành công việc. NLĐ sẽ phải xem xét nội dung của quy chế, trình tự ban hành quy chế có đúng với quy định pháp luật không,…
Pháp luật không quy định cụ thể về trình tự, thủ tục mà NSDLĐ sẽ áp dụng để đơn phương chấm dứt HĐLĐ. Do vậy, NLĐ cần phải tìm hiểu trình tự, thủ tục này có được quy định trong tài liệu nội bộ của doanh nghiệp hay không, để từ đó đối chiếu doanh nghiệp đã tuân thủ quy định tại tài liệu nội bộ không. Ngoài ra, NLĐ cần thu thập quy chế lương, thưởng bởi tài liệu này sẽ được áp dụng để giải quyết quyền lợi cho NLĐ khi các bên đang có tranh chấp về mức tiền lương làm căn cứ giải quyết hậu quả của việc đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật.
Trường hợp mà doanh nghiệp có ban hành thỏa ước lao động, nội quy lao động,… NLĐ nên thu thập để tìm kiếm những nội dung liên quan đến đơn phương chấm dứt HĐLĐ, quyền lợi của NLĐ khi bị đơn phương chấm dứt HĐLĐ,…
6. Các tài liệu khác có liên quan đến vụ việc
Ngoài những tài liệu nêu trên, NLĐ căn cứ vào tình hình sự việc thực tế để tiến hành thu thập các tài liệu khác có liên quan đến vụ việc. Ví dụ như trường hợp mức lương thực nhận của NLĐ có sự khác biệt so với mức lương quy định tại HĐLĐ thì NLĐ có thể thu thập các chứng cứ thể hiện tiền lương mà NLĐ được chi trả như bảng lương cá nhân, giấy tờ chuyển khoản lương về tài khoản của NLĐ,…
Thu thập và tổng hợp các chứng cứ sẽ hỗ trợ NLĐ chứng minh NSDLĐ đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật và tạo cơ sở để bảo vệ quyền lợi của NLĐ. Hay nói cách khác, việc thu thập được đầy đủ chứng cứ sẽ giúp NLĐ có đầy đủ các căn cứ để chứng minh hành vi đơn phương chấm dứt HĐLĐ của NSDLĐ là trái pháp luật, để từ đó có thể yêu cầu NSDLĐ phải thực hiện các trách nhiệm do hành vi của mình.
Trên đây là bài viết “Các chứng cứ cần thu thập để chứng minh người sử dụng lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật” mà TNTP gửi đến bạn đọc. Trường hợp có vấn đề cần trao đổi, vui lòng liên hệ với TNTP để được hỗ trợ.
Trân trọng,
