Author: TNTP LAW

Việc giải quyết tranh chấp phát sinh từ Hợp đồng tín dụng luôn là mối quan tâm hàng đầu đối với các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp cũng như cá nhân vay vốn. Để bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của mình, các bên liên quan cần nắm rõ các dạng tranh chấp thường gặp, phương thức giải quyết phù hợp, cũng như những sai lầm phổ biến trong thực tiễn xét xử. Trong bài viết dưới đây, TNTP sẽ phân tích những vấn đề trọng yếu cần lưu ý khi xử lý tranh chấp Hợp đồng tín dụng, giúp Quý bạn đọc có được cái nhìn toàn diện và định hướng rõ ràng cho từng tình huống cụ thể.

1.Các dạng tranh chấp Hợp đồng tín dụng phổ biến

Hợp đồng tín dụng là một văn bản pháp lý ràng buộc giữa tổ chức cho vay (ngân hàng hoặc công ty tài chính) và bên vay (cá nhân hoặc doanh nghiệp). Theo đó, bên cho vay cấp một khoản tiền cho khách hàng, và khách hàng có trách nhiệm hoàn trả đầy đủ cả gốc lẫn lãi trong thời gian đã thỏa thuận.

Tranh chấp hợp đồng tín dụng phát sinh khi có sự bất đồng giữa ngân hàng, tổ chức tín dụng và khách hàng vay vốn về quyền và nghĩa vụ trong quan hệ tín dụng. Một số dạng tranh chấp hợp đồng tín dụng phổ biến có thể kể đến như sau:

• Tranh chấp về nghĩa vụ thanh toán nợ gốc và lãi: Đây là tranh chấp phổ biến nhất, xảy ra khi khách hàng vay không thanh toán hoặc thanh toán không đầy đủ khoản nợ gốc và lãi. Nguyên nhân có thể do mất khả năng thanh toán, sử dụng vốn không hiệu quả hoặc cố tình trốn tránh nghĩa vụ. Một số trường hợp khách hàng cho rằng lãi suất áp dụng không đúng thỏa thuận hoặc vượt quy định pháp luật. Theo Nghị quyết 01/2019/NQ-HĐTP, mức lãi suất quá hạn không được vượt quá 150% lãi suất trong hạn tại thời điểm chuyển nợ quá hạn. Tranh chấp về nghĩa vụ thanh toán nợ gốc và lãi còn phát sinh trong trường hợp khách hàng vay cho rằng bên cho vay áp dụng sai lãi suất, tính lãi chồng lãi, hoặc áp dụng các khoản phí, phạt không đúng quy định.

• Tranh chấp về tài sản bảo đảm: Tranh chấp thường phát sinh do bất đồng về hiệu lực hợp đồng thế chấp, phạm vi bảo đảm hoặc xử lý tài sản. Phổ biến nhất là tranh chấp về quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất khi tài sản đứng tên một người trong thời kỳ hôn nhân hoặc hộ gia đình. Ngoài ra, tranh chấp còn phát sinh khi tổ chức tín dụng thực hiện các biện pháp xử lý tài sản bảo đảm không đúng quy định, hoặc không thống nhất được với bên vay về giá trị tài sản khi xử lý. 
• Tranh chấp liên quan đến bên thứ ba: Theo Điều 335 Bộ luật Dân sự 2015, cá nhân, tổ chức có tự mình đứng ra bảo lãnh để bảo đảm nghĩa vụ của bên vay. Tranh chấp thường xoay quanh phạm vi trách nhiệm của bên thứ ba và hiệu lực hợp đồng bảo lãnh, hợp đồng thế chấp.

2.Phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng tín dụng

Khi phát sinh tranh chấp hợp đồng, các bên có thể lựa chọn một trong bốn phương thức giải quyết chính: thương lượng, hòa giải, trọng tài hoặc khởi kiện tại tòa án.

• Giải quyết tranh chấp hợp đồng tín dụng bằng phương thức thương lượng
• Thương lượng là phương thức được khuyến khích sử dụng vì tính linh hoạt, nhanh chóng và giúp duy trì mối quan hệ hợp tác lâu dài giữa các bên. Trong quá trình thương lượng, các bên tự bàn bạc, đàm phán mà không bị ràng buộc bởi trình tự, thủ tục phức tạp.
• Trong thực tiễn, nhiều tổ chức tín dụng đã xây dựng quy trình thương lượng, cơ cấu lại khoản nợ cho khách hàng gặp khó khăn tài chính. Các biện pháp thương lượng có thể bao gồm: giãn thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi suất, cơ cấu lại khoản nợ, hoặc thỏa thuận về việc bán tài sản bảo đảm để thu hồi nợ.
• Giải quyết tranh chấp hợp đồng tín dụng bằng phương thức hòa giải

• Hòa giải là phương thức sử dụng bên thứ ba trung gian (hòa giải viên hoặc trung tâm hòa giải) để hỗ trợ các bên tìm ra giải pháp chung để giải quyết tranh chấp. Tuy nhiên, giống như thương lượng, kết quả hòa giải không mang tính bắt buộc và phụ thuộc vào thiện chí của các bên trong việc thực hiện thỏa thuận chung..
• Giải quyết tranh chấp hợp đồng tín dụng bằng phương thức trọng tài
• Để áp dụng phương thức giải quyết tranh chấp trọng tài, các bên cần có thỏa thuận trọng tài, thường được ghi nhận trong hợp đồng tín dụng hoặc thỏa thuận riêng sau khi tranh chấp phát sinh.
• Phương thức này có nhiều ưu điểm như phán quyết có giá trị chung thẩm; thủ tục linh hoạt, tiết kiệm thời gian so với tố tụng tòa án; bảo mật thông tin, phù hợp với doanh nghiệp muốn giữ kín tranh chấp.
• Tuy nhiên, chi phí trọng tài thường cao hơn so với các phương thức khác và đòi hỏi các bên phải có thỏa thuận giải quyết tranh chấp bằng trọng tài.

• Giải quyết tranh chấp hợp đồng tín dụng bằng Tòa án
• Khi các phương thức trên không đem lại kết quả, khởi kiện tại tòa án là giải pháp cuối cùng. Tòa án là phương thức giải quyết tranh chấp mạnh mẽ nhất, áp dụng khi các bên không thể tự thỏa thuận giải quyết với nhau. Theo Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, tòa án sẽ xem xét hồ sơ, chứng cứ và ra phán quyết dựa trên quy định pháp luật.
• Tuy nhiên, giải quyết tranh chấp tại Tòa án thường kéo dài, tốn kém chi phí và không bảo đảm bí mật thông tin. Đặc biệt, đối với tranh chấp hợp đồng tín dụng, việc kéo dài thời gian giải quyết có thể làm tăng nghĩa vụ trả nợ của bên vay do phát sinh thêm lãi, lãi quá hạn.

3.Các vấn đề cần lưu ý khi giải quyết tranh chấp Hợp đồng tín dụng

Giải quyết tranh chấp hợp đồng tín dụng đòi hỏi sự am hiểu pháp luật, đánh giá chứng cứ chặt chẽ và lựa chọn phương án phù hợp. Dưới đây là một số vấn đề cần lưu ý khi các bên giải quyết tranh chấp hợp đồng tín dụng:

• Thứ nhất, kiểm tra tính hợp pháp của hợp đồng tín dụng: Một số hợp đồng tín dụng có thể bị tuyên vô hiệu một phần hoặc toàn bộ nếu vi phạm các quy định pháp luật về hình thức, nội dung, hoặc điều kiện giao kết. Khi các bên tham gia giải quyết tranh chấp cần kiểm tra về tính hợp pháp của hợp đồng tín dụng như: tính hợp pháp của các điều khoản trong hợp đồng; hình thức hợp đồng, thẩm quyền ký kết hợp đồng, lãi suất cho vay,
• Thứ hai, đánh giá thực trạng thực hiện nghĩa vụ trong hợp đồng: Tranh chấp thường phát sinh từ việc khách hàng không thể trả nợ đúng hạn hoặc ngân hàng áp dụng các điều khoản bất lợi cho khách hàng. Để giải quyết tranh chấp một cách hiệu quả, các bên cần tiến hành đối chiếu nội dung hợp đồng với tình hình thực hiện thực tế, xác định các khoản đã thanh toán và số dư nợ thực tế, kiểm tra tính hợp lý của việc áp dụng lãi suất chậm trả,…
• Thứ ba, chuẩn bị hồ sơ chứng cứ đầy đủ, chặt chẽ: Việc thu thập và đánh giá chứng cứ là yếu tố quan trọng quyết định thành công của vụ việc. Các bên cần chuẩn bị kỹ lưỡng những tài liệu liên quan để chứng minh quyền lợi và nghĩa vụ của mình, bao gồm Hợp đồng tín dụng, sao kê giao dịch thanh toán nợ, biên bản làm việc giữa các bên, chứng từ liên quan đến tài sản bảo đảm (nếu có),…
• Thứ tư, lựa chọn phương án giải quyết phù hợp: Việc lựa chọn phương thức giải quyết cần cân nhắc đến mức độ nghiêm trọng của tranh chấp, thiện chí hợp tác của các bên. Các bên nên ưu tiên lựa chọn thương lượng để giải quyết tranh chấp một cách nhanh chóng và tránh ảnh hưởng đến quan hệ hợp tác. Nếu một bên không thiện chí, bên còn lại có thể lựa chọn các phương thức khác như hòa giải, trọng tài hoặc khởi kiện.
• Thứ năm, xác định đúng tư cách tố tụng của đương sự: Xác định đúng tư cách tố tụng của đương sự là yêu cầu quan trọng đầu tiên trong quá trình giải quyết tranh chấp hợp đồng tín dụng tại Tòa án. Một số lưu ý khi xác định tư cách đương sự như sau:
• Theo quy định pháp luật, chi nhánh, phòng giao dịch của tổ chức tín dụng không có tư cách pháp nhân, nên đương sự phải là tổ chức tín dụng.
• Tương tự, với doanh nghiệp tư nhân vay vốn, doanh nghiệp tư nhân không phải là pháp nhân, chủ doanh nghiệp tư nhân là chủ sở hữu của toàn bộ tài sản, chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp. Do đó, đương sự trong vụ án phải là chủ doanh nghiệp tư nhân.
• Trong tranh chấp tài sản thế chấp đứng tên một người thời kỳ hôn nhân, cần xác định tài sản thế chấp là tài sản chung hay tài sản riêng của vợ chồng, đảm bảo cả vợ và chồng tham gia tố tụng khi cần thiết.

Giải quyết tranh chấp hợp đồng tín dụng đòi hỏi sự am hiểu quy định pháp luật, đánh giá chứng cứ chặt chẽ và lựa chọn phương án giải quyết tranh chấp phù hợp. Việc chủ động kiểm tra hợp đồng, xác định rõ quyền và nghĩa vụ của các bên và lựa chọn biện pháp giải quyết hợp lý sẽ giúp các bên giảm thiểu rủi ro và đạt được kết quả tốt nhất.

Trên đây là bài viết của TNTP về các vấn đề cần lưu ý khi giải quyết tranh chấp hợp đồng tín dụng. Hi vọng những thông tin trên sẽ hữu ích với quý độc giả. Trường hợp cần hỗ trợ, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi.

Trân trọng.

Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và các tổ chức luôn đòi hỏi một hệ thống quản trị chặt chẽ, rõ ràng nhằm đảm bảo đạt được các mục tiêu đề ra. Trong đó, quản trị công nợ phải thu là một trong những yếu tố quan trọng, góp phần duy trì sự ổn định tài chính và tối ưu hóa dòng tiền. Trong bài viết này, TNTP sẽ gửi đến Quý bạn đọc những thông tin tổng quan về “Quản trị công nợ phải thu của doanh nghiệp.”

1.Khái niệm quản trị công nợ phải thu của doanh nghiệp 

Quản trị công nợ doanh nghiệp là quá trình kiểm soát, theo dõi và xử lý các khoản phải thu và phải trả trong hoạt động kinh doanh nhằm đảm bảo dòng tiền ổn định, hạn chế rủi ro tài chính và duy trì sự phát triển bền vững. Trong đó, quản trị công nợ phải thu của doanh nghiệp là việc thiết lập các chính sách, theo dõi tình trạng thanh toán, đôn đốc công nợ và xử lý các khoản nợ xấu khi cần thiết. Một hệ thống quản trị công nợ phải thu hiệu quả sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa nguồn vốn, nâng cao khả năng thanh toán và giảm thiểu nguy cơ mất vốn.

2. Doanh nghiệp cần xây dựng quy chế quản trị công nợ phải thu chặt chẽ

Để có thể kiểm soát các khoản công nợ phải thu và tiến hành thu hồi nợ hiệu quả, các doanh nghiệp nên cân nhắc để tạo ra quy chế quản trị công nợ với các nội dung cơ bản sau:

a.Quy chế quản trị công nợ phải thu giúp phân loại các khoản nợ và bên nợ

Quy chế giúp phân loại các khoản nợ theo giá trị, thời gian tồn đọng, mức độ hợp tác của bên nợ và khả năng tài chính, từ đó xác định mức độ ưu tiên thu hồi và phương án xử lý phù hợp.

Cụ thể, mọi khoản nợ và bên nợ đều phải được phân thành các nhóm cụ thể để tiến hành các biện pháp thu hồi nợ tương ứng, ví dụ như: Các khoản nợ có giá trị nhỏ và có thời gian nợ mới phát sinh sẽ có thứ tự ưu tiên thu hồi thấp hơn các khoản nợ có giá trị lớn và thời gian phát sinh kéo dài.

Việc quản trị, phân loại các khoản nợ và bên nợ sẽ giúp doanh nghiệp có thể đưa ra các phương án thu hồi nợ nhanh chóng và hiệu quả theo từng khoản nợ và bên nợ tương ứng. Điều này cũng là công việc đầu tiên mà doanh nghiệp cần thực hiện khi phát sinh bất cứ khoản nợ nào nhằm đảm bảo việc theo dõi và xử lý nợ khi cần thiết, cũng như tránh việc “bỏ quên” các khoản nợ gây ảnh hưởng đến dòng tiền của doanh nghiệp.

b.Quy chế quản trị công nợ phải thu giúp doanh nghiệp có quy trình thu hồi nợ rõ ràng, hiệu quả

Doanh nghiệp cần xây dựng quy chế quản trị công nợ để xử lý một khoản nợ nhanh chóng và hiệu quả. Quy trình, ừ việc trao đổi, thương lượng qua điện thoại, email, văn bản cho đến các biện pháp phức tạp hơn như khởi kiện tại các cơ quan giải quyết tranh chấp,…

3. Quy trình quản trị công nợ trong doanh nghiệp

Quản trị và thu hồi công nợ là yếu tố thiết yếu liên quan đến tài chính doanh nghiệp. Từ những nội dung nêu trên, TNTP khái quát quy trình doanh nghiệp quản trị công nợ đảm bảo đúng quy định pháp luật như sau:

Bước 1: Xây dựng quy chế quản trị công nợ doanh nghiệp

• Xây dựng quy chế quản trị công nợ bao gồm:
• Phân loại công nợ và bên nợ
• Quy trình giải quyết, xử lý nợ
• Trách nhiệm của từng bộ phận và cá nhân liên quan
• Các biện pháp xử lý nợ khó đòi

Bước 2: Ghi nhận công nợ và phát hành hóa đơn

• Xuất hóa đơn chính thức theo đúng quy định và thời hạn trong hợp đồng
• Ghi nhận công nợ vào hệ thống kế toán
• Gửi hóa đơn và xác nhận công nợ với khách hàng

Bước 3: Phân loại bên nợ

• Phân loại khách hàng theo mức độ rủi ro thanh toán: Nhóm khách hàng sắp đến hạn thanh toán, nhóm khách hàng thanh toán chậm, nhóm khách hàng nợ xấu.

Bước 4: Theo dõi và nhắc nhở thanh toán trước hạn

• Gửi thông báo nhắc thanh toán đến những Khách hàng sắp đến kỳ thanh toán
• Cập nhật trạng thái thanh toán của khách hàng
• Liên hệ khách hàng nếu có dấu hiệu chậm thanh toán

Bước 5: Thu hồi công nợ quá hạn

• Yêu cầu bên nợ ký biên bản đối chiếu công nợ
• Liên hệ khách hàng qua email, điện thoại, công văn để yêu cầu thanh toán
• Thiết lập cuộc họp với bên nợ để tìm phương án thanh toán khoản nợ
• Đàm phán và thương lượng với bên nợ về lộ trình thanh toán
• Nếu bên nợ tiếp tục không thanh toán, doanh nghiệp có thể xem xét hợp tác với công ty luật để xử lý thu hồi nợ thông qua khởi kiện hoặc các biện pháp pháp lý phù hợp.

Bước 6: Lưu trữ chứng từ và theo dõi quá trình thanh toán

• Lưu trữ đầy đủ chứng từ giao dịch, hóa đơn, biên bản đối chiếu công nợ
• Cập nhật thường xuyên tình trạng thanh toán
• Đánh giá lại quy trình quản trị công nợ để điều chỉnh và cải tiến

Quản trị công nợ phải thu hiệu quả không chỉ giúp doanh nghiệp duy trì dòng tiền ổn định mà còn giảm thiểu rủi ro tài chính, đảm bảo hoạt động kinh doanh diễn ra bền vững. TNTP hy vọng bài viết này đã cung cấp những thông tin hữu ích, giúp Quý bạn đọc có cái nhìn tổng quan về “Quản trị công nợ phải thu của doanh nghiệp”.

Trân trọng.

Thi hành án dân sự là giai đoạn nhằm đảm bảo bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật được thực thi trên thực tế. Tuy nhiên, trong thực tế, các bên trong vụ việc thi hành án có thể thay đổi do nhiều lý do khác nhau như chết, chuyển nhượng, chia tách, sáp nhập doanh nghiệp… Trong những trường hợp đó, việc chuyển giao quyền và nghĩa vụ thi hành án là đóng vai trò quan trọng. Theo đó thông qua bài viết này, TNTP sẽ gửi đến quý bạn đọc phân tích về chuyển giao quyền và nghĩa vụ thi hành án dân sự.

1. Chuyển giao quyền và nghĩa vụ thi hành án là gì 

• Chuyển giao quyền và nghĩa vụ thi hành án dân sự là việc chuyển quyền và nghĩa vụ từ một cá nhân hoặc tổ chức (người được thi hành án hoặc người phải thi hành án ban đầu) sang một chủ thể khác thực hiện tiếp các quyền hoặc nghĩa vụ liên quan đến bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật. Việc chuyển giao này có thể phát sinh do các yếu tố như: thừa kế, tổ chức lại doanh nghiệp (chia, tách, sáp nhập, hợp nhất, giải thể), chuyển nhượng nghĩa vụ hoặc quyền yêu cầu thi hành án, hoặc do thỏa thuận dân sự.
• Chuyển giao quyền và nghĩa vụ thi hành án không làm thay đổi bản chất của nghĩa vụ phải thực hiện mà chỉ thay đổi chủ thể thực hiện quyền hoặc nghĩa vụ đó trong quá trình thi hành án.

2. Các trường hợp chuyển giao quyền và nghĩa vụ thi hành án

Việc chuyển giao quyền và nghĩa vụ thi hành án dân sự được quy định tại Điều 54 Luật Thi hành án dân sự 2008 (sửa đổi, bổ sung năm 2014) và theo quy định tại Bộ luật Dân sự cũng như Luật Doanh nghiệp. Theo đó, các trường hợp chuyển giao quyền và nghĩa vụ thi hành án dân sự bao gồm:

• Trường hợp hợp nhất hoặc sáp nhập: Tổ chức mới có trách nhiệm tiếp tục thực hiện các quyền và nghĩa vụ thi hành án của tổ chức cũ, trừ khi pháp luật có quy định khác.
• Trường hợp chia hoặc tách tổ chức: Quyết định chia, tách phải xác định rõ tổ chức hoặc cá nhân kế thừa quyền và nghĩa vụ thi hành án. Nếu quyết định không nêu rõ, các tổ chức mới sẽ phải liên đới thực hiện nghĩa vụ thi hành án của tổ chức bị chia, tách.
• Trường hợp giải thể: Cơ quan có thẩm quyền quyết định giải thể phải thông báo trước cho cơ quan thi hành án dân sự. Trường hợp quyền, nghĩa vụ thi hành án của tổ chức bị giải thể được chuyển giao cho tổ chức khác thì tổ chức mới tiếp tục thực hiện quyền, nghĩa vụ thi hành án. Trường hợp tài sản không còn do giải thể trái pháp luật thì cơ quan giải thể phải chịu trách nhiệm tương ứng..

Cơ quan thi hành án dân sự, người được thi hành án, người có quyền, nghĩa vụ liên quan có quyền đề nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét lại quyết định giải thể theo quy định của pháp luật.

• Trường hợp phá sản: Quyền và nghĩa vụ thi hành án được xử lý theo quy định của pháp luật về phá sản, trong đó thực xử lý theo quy trình gồm: Xác định tiền lãi đối với khoản nợ; Xử lý khoản nợ có bảo đảm; và Xác định thứ tự phân chia tài sản.
• Trường hợp chuyển đổi loại hình doanh nghiệp: Công ty chuyển đổi chịu trách nhiệm về các khoản nợ của công ty được chuyển đổi. 
• Trường hợp cá nhân chết: Quyền và nghĩa vụ thi hành án được chuyển giao cho người thừa kế theo quy định về thừa kế trong Bộ luật Dân sự. Theo đó người thừa kế hoặc người quản lý di sản của người phải thi hành án thực hiện nghĩa vụ thi hành án của người phải thi hành án để lại.
• Trường hợp đương sự thỏa thuận về việc chuyển giao quyền, nghĩa vụ về thi hành án cho người thứ ba: Người thứ ba sẽ trở thành chủ thể có quyền, nghĩa vụ thi hành án. Theo quy định tại Khoản 2 Điều 15 Nghị định 62/2015/NĐ-CP việc thỏa thuận phải được lập thành văn bản. Tuy nhiên, trường hợp người được thi hành án chuyển giao quyền thì không cần có sự đồng ý của người phải thi hành án, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. Nhưng người phải thi hành án chuyển giao nghĩa vụ thi hành án cho người thứ ba thì phải được sự đồng ý của người được thi hành án.

3. Hệ quả pháp lý của việc chuyển giao quyền và nghĩa vụ thi hành án

• Cá nhân, tổ chức nhận chuyển giao quyền và nghĩa vụ sẽ trở thành người được thi hành hoặc người phải thi hành. Tổ chức, cá nhân được chuyển giao quyền và nghĩa vụ thi hành án có quyền làm đơn yêu cầu thi hành án
• Cơ quan thi hành án dân sự sau khi tiếp nhận đủ hồ sơ và xác minh việc chuyển giao hợp pháp, sẽ ra quyết định xác nhận việc chuyển giao quyền, nghĩa vụ thi hành án và tiếp tục tổ chức thi hành án theo quy đúng quy định.

Chuyển giao quyền và nghĩa vụ thi hành án dân sự không chỉ là cơ chế pháp lý bảo đảm cho việc thi hành bản án được chính xác, hiệu quả, mà còn là biện pháp hạn chế việc lợi dụng các biến động pháp nhân hoặc nhân thân để tránh nghĩa vụ pháp lý. Đối với người tham gia thi hành án, việc nắm vững quy định này giúp bảo về quyền lợi và hạn chế tranh chấp phát sinh không cần thiết.

Trên đây là bài viết “Chuyển giao quyền và nghĩa vụ thi hành án dân sự” mà TNTP gửi đến Quý độc giả. TNTP hi vọng bài viết này giúp ích cho Quý độc giả.

Trân trọng,

Hoạt động mua bán và sáp nhập doanh nghiệp (M&A) là một trong những công cụ phát triển chiến lược quan trọng của doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu. M&A không chỉ đơn thuần là hoạt động chuyển nhượng tài sản hoặc cổ phần, mà còn là quá trình pháp lý – tài chính – tổ chức, yêu cầu sự chuẩn bị kỹ lưỡng và phối hợp chuyên môn sâu giữa các bên liên quan. Trong bài viết này, TNTP sẽ trình bày quy trình cơ bản trong một thương vụ M&A.

1. Chuẩn bị chiến lược và xác định mục tiêu

Bước khởi đầu trong một thương vụ M&A là xác định rõ động cơ chiến lược và mục tiêu giao dịch. Các mục tiêu phổ biến bao gồm: mở rộng thị phần, thâm nhập thị trường mới, tích hợp theo chiều dọc hoặc chiều ngang trong chuỗi giá trị, tiếp cận công nghệ mới, hoặc thoái vốn khỏi những lĩnh vực hoạt động kém hiệu quả. Trên cơ sở đó, doanh nghiệp cần xây dựng bộ tiêu chí định tính và định lượng để lựa chọn đối tượng mục tiêu phù hợp, đồng thời hoàn thiện bản ghi nhớ chiến lược (strategic brief) nhằm định hướng toàn bộ quá trình giao dịch. Cùng với đó, doanh nghiệp cần thành lập nhóm thực hiện giao dịch (deal team) bao gồm đại diện của các bộ phận pháp lý, tài chính, chiến lược và vận hành để đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ và chuyên môn hóa trong từng giai đoạn.

2. Tìm kiếm, tiếp cận và đánh giá sơ bộ doanh nghiệp mục tiêu

Sau khi lựa chọn được danh sách doanh nghiệp mục tiêu đáp ứng định hướng chiến lược, bên mua sẽ thực hiện việc đánh giá sơ bộ dựa trên các tiêu chí định lượng và định tính, bao gồm: năng lực tài chính, khả năng hiện thực hóa hiệu quả hợp lực, mức độ minh bạch thông tin và các rủi ro pháp lý có thể phát sinh. Trên cơ sở kết quả rà soát ban đầu, các bên sẽ tiến hành thảo luận và đàm phán sơ bộ, đồng thời ký kết các tài liệu tiền giao dịch như Thỏa thuận bảo mật thông tin (Non-Disclosure Agreement – NDA), Biên bản ghi nhớ hợp tác (Memorandum of Understanding – MoU) hoặc Thư bày tỏ ý định (Letter of Intent – LOI). Các tài liệu này đóng vai trò là nền tảng pháp lý cho việc khởi động quy trình thẩm định chi tiết và xây dựng cơ cấu giao dịch phù hợp.

3. Thẩm định chi tiết (Due Diligence)

Đây là bước thiết yếu để xác định rủi ro pháp lý, tài chính và vận hành. Nội dung thẩm định thường bao gồm:

• Hồ sơ thành lập và hoạt động;

• Vốn và chủ sở hữu;

• Nhân sự quản lý và cơ cấu tổ chức;

• Lao động;

• Hợp đồng – giao dịch;

• Tài chính, thuế và kế toán;

• Tài sản;

• Ngân hàng và tín dụng;

• Điều kiện kinh doanh, giấy phép;

• Xử phạt, tranh chấp và tố tụng.

4. Định giá và xây dựng cấu trúc giao dịch

Tùy vào tính chất doanh nghiệp mục tiêu và dữ liệu thu thập được, bên mua có thể sử dụng một hoặc kết hợp các phương pháp định giá như:

• Phương pháp chiết khấu dòng tiền (DCF);

• Phương pháp so sánh các thương vụ tương đương (Market comparables);

• Phương pháp tài sản thuần.

Đồng thời, bên mua cần xây dựng cơ cấu giao dịch (deal structure) phù hợp với mục tiêu đầu tư và kết quả thẩm định, bao gồm việc xác định hình thức mua lại (mua cổ phần/phần vốn góp hoặc mua tài sản), phạm vi chuyển nhượng (mua toàn bộ hoặc một phần vốn điều lệ), phương thức thực hiện (giao dịch một lần hoặc chia theo từng giai đoạn), cũng như cơ chế thanh toán (chuyển khoản hoặc hoán đổi cổ phần).

5. Đàm phán và soạn thảo hợp đồng

Các tài liệu chủ yếu cần soạn gồm: Thỏa thuận mua bán cổ phần (Share Purchase Agreement – SPA), Biên bản ghi nhận thông tin (Disclosure Letter), Hợp đồng phụ (Ancillary Agreements) và các điều kiện tiền đề (Conditions Precedent). Một số điều khoản quan trọng mà các bên cần lưu ý trong quá trình soạn thảo hợp đồng bao gồm:

• Cam đoan và bảo đảm (Warranties and Representations);

• Cam kết thực hiện (Covenants);

• Giới hạn trách nhiệm (Liability Caps);

• Giải quyết tranh chấp (Dispute Resolution Clause);

• Điều kiện đình chỉ và hủy bỏ giao dịch, bồi thường thiệt hại.

6. Hoàn thành giao dịch và thực hiện thủ tục pháp lý

Sau khi các điều kiện tiên quyết (conditions precedent) được đáp ứng đầy đủ, các bên tiến hành ký kết các văn bản chính thức, thực hiện việc chuyển nhượng cổ phần hoặc tài sản theo cơ cấu đã thỏa thuận. Đồng thời, các bên cần phối hợp thực hiện các thủ tục pháp lý liên quan, bao gồm:

• Đăng ký thay đổi nội dung Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp tại Cơ quan đăng ký kinh doanh có thẩm quyền (sửa đổi thông tin cổ đông, thành viên góp vốn, người đại diện theo pháp luật…);

• Cập nhật hồ sơ nội bộ như sổ đăng ký cổ đông, sổ đăng ký thành viên, điều lệ, nghị quyết đại hội đồng cổ đông hoặc hội đồng thành viên;

• Thực hiện nghĩa vụ thuế đối với giao dịch chuyển nhượng, bao gồm thuế thu nhập doanh nghiệp, lệ phí trước bạ, thuế thu nhập cá nhân (nếu cá nhân chuyển nhượng);

• Công bố thông tin theo quy định pháp luật, trong trường hợp bên chuyển nhượng hoặc bên nhận chuyển nhượng là công ty đại chúng, tổ chức tín dụng, hoặc đơn vị thuộc ngành nghề có điều kiện về công bố minh bạch.

7. Giai đoạn tích hợp sau giao dịch (Post-Merger Integration – PMI)

Giai đoạn hậu giao dịch có vai trò quyết định trong việc hiện thực hóa hiệu quả của thương vụ M&A. Việc tích hợp cần được chuẩn bị từ giai đoạn trước chuyển giao và triển khai ngay sau khi hoàn tất thủ tục chuyển nhượng. Các nội dung trọng yếu trong kế hoạch PMI bao gồm:

• Thiết lập cơ cấu tổ chức mới: Phân công lại vai trò, trách nhiệm của người quản lý, người đại diện theo pháp luật, bộ phận chuyên môn; thống nhất hệ thống báo cáo và kiểm soát nội bộ;

• Tích hợp hệ thống vận hành: Đồng bộ phần mềm kế toán, hệ thống tài chính, quản trị nhân sự, quy trình sản xuất – kinh doanh và hệ thống công nghệ thông tin;

• Hài hòa văn hóa doanh nghiệp: Xây dựng kế hoạch truyền thông nội bộ, kết nối giá trị cốt lõi giữa các bên, điều chỉnh chính sách nhân sự, lương – thưởng – đãi ngộ cho phù hợp;

• Theo dõi việc thực hiện cam kết sau sáp nhập, bao gồm các nghĩa vụ duy trì hợp đồng, chỉ tiêu tài chính, điều kiện bảo lưu quyền lợi cổ đông hoặc nhà đầu tư;

• Đánh giá định kỳ hiệu quả sau sáp nhập: Đo lường chỉ số hợp lực về doanh thu, chi phí, nhân sự, thị phần và năng suất.

Giao dịch M&A, nếu được tổ chức và thực hiện đúng quy trình pháp lý và chiến lược, sẽ là đòn bẩy hiệu quả cho sự tăng trưởng bền vững. Việc thực hiện thẩm định pháp lý – tài chính bài bản là điều kiện tiên quyết để phòng ngừa rủi ro và bảo vệ lợi ích hợp pháp của các bên. Trong bối cảnh Việt Nam hội nhập thương mại quốc tế, việc chuẩn hóa quy trình M&A theo thông lệ toàn cầu không chỉ là yêu cầu kỹ thuật mà còn là năng lực cạnh tranh cốt lõi của doanh nghiệp.

Trên đây là bài viết “Quy trình cơ bản trong một thương vụ M&A” mà TNTP sẽ gửi đến bạn đọc. Trường hợp có vấn đề cần trao đổi, vui lòng liên hệ với TNTP để được hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng,

Ngày 16 tháng 9 năm 2024, Nghị định 115/2024/NĐ-CP được ban hành, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc hướng dẫn và điều chỉnh các hoạt động đấu thầu liên quan đến các dự án có sử dụng đất. Nghị định này không chỉ đảm bảo tính minh bạch trong quá trình đấu thầu mà còn giúp thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh và bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan. Trong bài viết này, luật sư của TNTP sẽ đi sâu phân tích những điểm mới trong Nghị định và tác động của chúng đối với các nhà đầu tư, cơ quan nhà nước, và các bên liên quan khác.

1. Những điểm mới trong quy định về lựa chọn nhà đầu tư

Nghị định 115/2024/NĐ-CP (“Nghị định 115”) quy định chi tiết về quy trình và tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư trong các dự án đầu tư có sử dụng đất. Một trong những điểm mới quan trọng là việc đưa ra các tiêu chí rõ ràng và công khai hơn trong việc đánh giá năng lực của nhà đầu tư, bao gồm các yếu tố tài chính, kinh nghiệm, và năng lực triển khai dự án.

Theo đó, Nghị định 115 đã quy định về các dự án đầu tư có sử dụng đất phải lựa chọn nhà đầu tư. Cụ thể, Điều 4 Nghị định 115 quy định về các dự án sau phải tổ chức đầu thầu bao gồm:

(i) Dự án đầu tư xây dựng khu đô thị có công năng phục vụ hỗn hợp và dự án khu dân cư nông thôn được Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định việc giao đất, cho thuê đất thông qua đấu thầu.

(ii) Dự án thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất phát triển kinh tế- xã hội, bảo vệ môi trường và bảo tồn di sản văn hóa.

Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ có trách nhiệm công khai các thông tin liên quan đến kết quả lựa chọn nhà đầu tư, từ đó giúp đảm bảo tính minh bạch, ngăn ngừa tình trạng trục lợi hay gian lận trong quá trình đấu thầu.

2. Cải cách trình tự thủ tục lựa chọn nhà đầu tư

Nghị định 115/2024/NĐ-CP đã thực hiện các cải cách quan trọng trong quy trình đấu thầu và lựa chọn nhà đầu tư. Một trong những điểm đáng chú ý là việc đơn giản hóa thủ tục, giảm thiểu thời gian và chi phí, giúp quá trình lựa chọn nhà đầu tư trở nên nhanh chóng và hiệu quả hơn. Cụ thể, Nghị định 115 đã thực hiện các biện pháp như:

• Các điều khoản, quy định về việc lập, thẩm định và phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà đầu tư đã được loại bỏ trong Nghị định 115. Đồng thời, việc thẩm định hồ sơ mời quan tâm và danh sách các nhà đầu tư đáp ứng về mặt kỹ thuật cũng đã được đơn giản hóa. Ngoài ra, Nghị định 115 còn cho phép lập hồ sơ mời thầu và hồ sơ mời quan tâm đồng thời với các thủ tục về quy hoạch, chấp thuận chủ trương đầu tư, từ đó giảm thiểu các bước trùng lặp và tiết kiệm thời gian cho các bên liên quan.

• Việc quy định chi tiết hơn về quy trình đấu thầu và thẩm định hồ sơ dự án. Nghị định 115 yêu cầu các cơ quan có thẩm quyền cần có sự phối hợp chặt chẽ trong việc thẩm định hồ sơ dự thầu, đảm bảo tính khách quan và hiệu quả trong việc đánh giá các hồ sơ dự thầu. Các bước thẩm định phải được thực hiện theo trình tự cụ thể và nghiêm ngặt, từ đó hạn chế tình trạng bỏ sót hoặc thẩm định không đầy đủ các yếu tố quan trọng của dự án.

• Bãi bỏ thủ tục lấy ý kiến của Bộ Kế hoạch và Đầu tư: Theo quy định tại các văn bản pháp luật cũ, trong một số trường hợp đặc biệt, người có thẩm quyền sẽ phải xin ý kiến của Bộ Kế hoạch và Đầu tư về hồ sơ chấp thuận nhà đầu tư đối với các dự án thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, Nghị định 115 mới đã bãi bỏ yêu cầu này, trao quyền tự chủ và nâng cao trách nhiệm của các địa phương trong công tác đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, từ đó thúc đẩy sự chủ động và kịp thời trong việc thực hiện các dự án đầu tư công.

Những thay đổi này không chỉ giúp giảm bớt các thủ tục hành chính rườm rà mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư tham gia vào các dự án đầu tư công, đồng thời tăng cường tính minh bạch và công bằng trong đấu thầu, thúc đẩy sự cạnh tranh lành mạnh giữa các nhà đầu tư.

3. Thay đổi về trình tự lựa chọn nhà đầu tư

• Một trong những điểm mới quan trọng được quy định tại Điều 59 của Nghị định 115 là quy định về việc xử lý khi chỉ có ít hơn ba nhà đầu tư tham gia đấu thầu. Cơ quan có thẩm quyền sẽ có hai lựa chọn: (i) Cho phép gia hạn thời gian đóng thầu và điều chỉnh hồ sơ mời thầu để thu hút thêm nhà đầu tư tham gia, hoặc (ii) Mở thầu ngay nếu số lượng nhà đầu tư không đủ. Quy định này giúp hạn chế tình trạng “dàn xếp” trong đấu thầu và bảo vệ lợi ích của nhà đầu tư cũng như của xã hội.

• Bằng cách thay đổi quy trình lựa chọn nhà đầu tư theo hướng công khai, minh bạch và mở rộng sự tham gia của các nhà đầu tư, Nghị định 115 đã tạo ra một cơ chế pháp lý linh hoạt và hiệu quả hơn, từ đó thúc đẩy quá trình đầu tư công và đóng góp vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

4. Ưu đãi trong việc lựa chọn cho nhà đầu tư

Nghị định 115 không chỉ đơn giản hóa thủ tục đấu thầu mà còn quy định những ưu đãi rõ ràng nhằm khuyến khích các nhà đầu tư tham gia các dự án công, đặc biệt là các dự án có sử dụng đất, cụ thể theo quy định tại Điều 6 Nghị định 115 quy định hai nhóm đối tượng nhà đầu tư được hưởng các ưu đãi khi tham gia dự thầu:

• Nhà đầu tư ứng dụng công nghệ cao và thân thiện môi trường: Đối với các dự án có khả năng gây ảnh hưởng môi trường cao, nhà đầu tư áp dụng công nghệ tiên tiến để giảm thiểu tác động sẽ được ưu đãi 5% trong quá trình đánh giá hồ sơ.

• Nhà đầu tư cam kết chuyển giao công nghệ: Các nhà đầu tư thực hiện chuyển giao công nghệ tiên tiến, thuộc danh mục ưu tiên của Chính phủ, được hưởng mức ưu đãi 2%.

Để đủ điều kiện nhận ưu đãi, khi tham dự thầu nhà đầu tư phải nộp đầy đủ tài liệu chứng minh giải pháp ứng dụng công nghệ tiên tiến, công nghệ cao, công nghệ thân thiện với môi trường, kỹ thuật hiện có tốt nhất, quyền sử dụng hợp pháp công nghệ theo quy định của pháp luật về công nghệ cao, chuyển giao công nghệ, bảo vệ môi trường.

Các ưu đãi này không chỉ tăng tính cạnh tranh mà còn giúp các nhà đầu tư có đủ động lực và tiềm lực tài chính để tham gia vào các dự án lớn, đóng góp vào sự phát triển kinh tế và xã hội.

Các thay đổi này sẽ có tác động sâu rộng đến cả nhà đầu tư và các cơ quan nhà nước. Đối với nhà đầu tư, Nghị định giúp tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh, khuyến khích các nhà đầu tư thực hiện các dự án có chất lượng cao. Đồng thời, các nhà đầu tư cũng sẽ có thể tiếp cận thông tin đầy đủ và minh bạch hơn, giảm thiểu các rủi ro trong quá trình đấu thầu.

Nghị định 115/2024/NĐ-CP là một bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện hệ thống pháp lý về đấu thầu, đặc biệt trong các dự án có sử dụng đất. Các quy định mới sẽ giúp đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả và công bằng trong quá trình lựa chọn nhà đầu tư, đồng thời tạo ra một môi trường đấu thầu lành mạnh và bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan.

Trên đây là bài viết của luật sư TNTP về chủ đề: “Nghị định 115/2024/NĐ-CP hướng dẫn Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất”. Mong rằng bài viết này đem lại giá trị cho các độc giả.

Trân trọng,