Author: TNTP LAW

Trong bối cảnh tình trạng nợ xấu và việc trốn tránh thanh toán nợ diễn ra phổ biến trong nhiều lĩnh vực dân sự và thương mại, các biện pháp ngăn chặn, trong đó có biện pháp tạm hoãn xuất cảnh đã và đang được áp dụng như một công cụ hỗ trợ hiệu quả trong công tác thu hồi nợ. Bài viết này sẽ phân tích rõ các quy định pháp luật hiện hành về tạm hoãn xuất cảnh và đánh giá hiệu quả thực tiễn của biện pháp này trong việc bảo vệ quyền lợi của chủ nợ.

1.Tạm hoãn xuất cảnh là gì?

Căn cứ quy định tại khoản 7 Điều 2 Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam năm 2019, khoản 7 Điều 3 Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam 2014, tạm hoãn xuất cảnh là biện pháp ngăn chặn được cơ quan có thẩm quyền áp dụng đối với công dân Việt Nam, người nước ngoài đang cư trú tại Việt Nam nhằm ngăn chặn việc người này rời khỏi lãnh thổ Việt Nam trong một thời gian nhất định, khi người đó thuộc một trong các trường hợp được pháp luật quy định. Đây không phải là hình thức xử phạt, mà là biện pháp hạn chế quyền xuất cảnh để bảo đảm cho các nghĩa vụ về tài chính, nghĩa vụ thi hành án hoặc nghĩa vụ hợp tác trong quá trình giải quyết vụ việc.

2.Đối tượng bị tạm hoãn xuất cảnh

Theo Điều 36 Luật Xuất nhập cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam 2019, Điều 28 Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam 2014, các đối tượng có thể bị tạm hoãn xuất cảnh có điểm chung là họ có nguy cơ gây ảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước, an ninh, trật tự xã hội hoặc quyền lợi hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong trường hợp họ rời khỏi lãnh thổ Việt Nam. Cụ thể như sau:

• Nguy cơ trốn tránh pháp lý hoặc cản trở điều tra, xét xử: Nhiều nhóm đối tượng (như bị can, bị cáo, người bị tố giác) có thể trốn ra nước ngoài để tránh bị xử lý hình sự hoặc để tiêu hủy chứng cứ.
• Nguy cơ ảnh hưởng đến thi hành án: Các nhóm đối tượng bị hoãn chấp hành án, người thi hành án dân sự, người nợ thuế… nếu xuất cảnh có thể gây khó khăn cho việc thi hành án, thu hồi tài sản hoặc số tiền thuế mà họ còn nợ.
• Liên quan đến lợi ích Nhà nước hoặc quyền lợi hợp pháp của các tổ chức/cá nhân khác: Người đang nợ thuế, bị cưỡng chế thi hành án hoặc có nghĩa vụ khác với Nhà nước có thể gây ra thiệt hại về tài chính, kinh tế hoặc ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của tổ chức/cá nhân khác nếu họ xuất cảnh.
• Nguy cơ ảnh hưởng đến an ninh, quốc phòng: Một số đối tượng có thể gây ảnh hưởng đến vấn đề quốc phòng, an ninh nếu họ xuất cảnh ra nước ngoài.
• Bảo vệ sức khỏe cộng đồng: Đối với những người bị dịch bệnh nguy hiểm, việc xuất cảnh có thể làm lây lan dịch bệnh ra cộng đồng quốc tế.

3.Tác động của biện pháp tạm hoãn xuất cảnh đối với công tác thu hồi nợ

Biện pháp tạm hoãn xuất cảnh, dù mang tính chất hành chính, nhưng lại có tác động lớn và rất hiệu quả trong việc thu hồi nợ, đặc biệt trong các vụ án dân sự, thương mại. Cụ thể, tác động của biện pháp này có thể được thể hiện như sau:

• Gây áp lực tức thời đối với người có nghĩa v

Khi bị áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh, đối tượng bị hạn chế quyền tự do đi lại có thể sẽ cảm thấy lo lắng, áp lực. Đặc biệt đối với những người có hoạt động kinh doanh quốc tế, việc bị tạm hoãn xuất cảnh sẽ tác động mạnh mẽ đến khả năng di chuyển và giao dịch quốc tế của họ. Tình trạng bị “giữ chân” tại Việt Nam có thể buộc họ phải chủ động thương lượng với bên chủ nợ hoặc cơ quan thi hành án để dàn xếp khoản nợ, từ đó góp phần thúc đẩy nhanh quá trình thanh toán.

• Ngăn chặn hành vi tẩu tán tài sản và trốn tránh nghĩa vụ

Một trong những nguy cơ lớn khi thực hiện các nghĩa vụ tài chính là việc đối tượng tìm cách tẩu tán tài sản hoặc trốn tránh nghĩa vụ. Biện pháp tạm hoãn xuất cảnh sẽ làm giảm đáng kể khả năng này vì đối tượng sẽ không thể dễ dàng rời khỏi lãnh thổ Việt Nam để che giấu tài sản hoặc không thực hiện trách nhiệm thi hành án. Khi áp dụng đúng thời điểm, biện pháp này sẽ ngăn chặn hành vi tẩu tán tài sản, đảm bảo rằng tài sản của đối tượng vẫn còn trong tầm kiểm soát của cơ quan chức năng và việc thi hành án sẽ không gặp bế tắc.

• Tăng cường vị thế đàm phán của chủ nợ

Trong thực tế, việc áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh cũng làm gia tăng vị thế đàm phán của các chủ nợ. Khi đối tượng bị hạn chế quyền xuất cảnh, họ sẽ cảm thấy lo ngại về các hậu quả pháp lý nếu tiếp tục trì hoãn nghĩa vụ tài chính. Từ đó, họ sẽ chủ động hơn trong việc đề nghị các giải pháp hòa giải, trả nợ theo từng phần hoặc đưa ra kế hoạch thanh toán hợp lý. Kết quả là các chủ nợ có thể đạt được thỏa thuận thanh toán nợ nhanh chóng và hiệu quả hơn, giảm thiểu khả năng tranh chấp kéo dài.

• Cải thiện khả năng thực thi các quyết định thi hành án

Một trong những yếu tố quan trọng trong việc thu hồi nợ hoặc thi hành án dân sự là sự đảm bảo rằng các đối tượng có nghĩa vụ sẽ thực hiện nghĩa vụ của mình. Biện pháp tạm hoãn xuất cảnh góp phần không nhỏ vào việc thúc đẩy tiến độ thi hành án, đặc biệt trong các trường hợp đối tượng có khả năng lẩn tránh, tẩu tán tài sản. Tác động của biện pháp này là tạo ra một cơ chế giám sát và thúc ép hiệu quả, giúp các cơ quan thi hành án có thêm công cụ để bảo đảm việc thu hồi nợ và thực hiện các quyết định thi hành án.

Tuy nhiên, biện pháp này cần được áp dụng đúng quy trình, có đầy đủ tài liệu chứng minh nghĩa vụ tài chính, hành vi trốn tránh và nguy cơ gây thiệt hại cho người khác. Nếu áp dụng sai đối tượng, cá nhân bị tạm hoãn có thể khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại.

Trong bối cảnh thi hành án dân sự và thu hồi nợ gặp nhiều khó khăn, biện pháp tạm hoãn xuất cảnh là một công cụ pháp lý hữu hiệu để ràng buộc trách nhiệm của người có nghĩa vụ tài chính. Từ góc độ thực tiễn, các cá nhân, tổ chức nên tham vấn luật sư trước khi sử dụng biện pháp này như một phần trong chiến lược thu hồi nợ, đặc biệt là trong các trường hợp bên nợ có dấu hiệu trốn tránh hoặc thường xuyên ra nước ngoài để đảm bảo thực hiện đúng theo quy định pháp luật.

Trân trọng,

Trong các loại nghĩa vụ được xác định tại bản án, quyết định, phán quyết của Tòa án hay Trọng tài, nghĩa vụ trả tiền mang tính đặc thù bởi đối tượng của nghĩa vụ là một khoản tiền cụ thể đã được xác định. Tiền là tài sản có tính thanh khoản cao nhất, do đó, việc cưỡng chế thi hành nghĩa vụ trả tiền hiệu quả nhất thường là thu trực tiếp từ các nguồn tiền của người phải thi hành án khi họ không tự nguyện thực hiện. Tiếp nối bài viết trước, bài viết này sẽ tiếp tục làm rõ quy định pháp luật về các biện pháp cưỡng chế hướng tới tài sản là tiền, đó là thu tiền từ hoạt động kinh doanh và thu tiền của người phải thi hành án đang giữ hoặc thu tiền của người phải thi hành án đang do người thứ ba giữ.

1.Cưỡng chế thu tiền từ hoạt động kinh doanh của người phải thi hành án

Trường hợp người phải thi hành án có thu nhập phát sinh từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, Chấp hành viên có thể áp dụng biện pháp thu trực tiếp từ nguồn thu nhập này. Biện pháp này phù hợp khi người phải thi hành án là chủ thể kinh doanh và hoạt động kinh doanh của họ mang lại thu nhập có thể dùng để thanh toán nghĩa vụ thi hành án.

Theo khoản 1 Điều 79 Luật Thi hành án dân sự 2008, sửa đổi bổ sung 2014 (“Luật Thi hành án”), Chấp hành viên có quyền ra quyết định thu tiền từ hoạt động kinh doanh của người phải thi hành án. Việc thu tiền này được thực hiện theo định kỳ (có thể là hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng, hàng quý hoặc hàng năm) tùy theo tính chất và đặc điểm của ngành nghề kinh doanh phát sinh thu nhập. Sau khi thu tiền từ hoạt động kinh doanh, Chấp hành viên sẽ lập và cấp biên lai cho người phải thi hành án.

Đối với việc xác định số tiền thu định kỳ, Chấp hành viên sẽ căn cứ vào tình hình kinh doanh thực tế và các sổ sách, giấy tờ liên quan. Cùng với đó, căn cứ theo khoản 1 Điều 79 Luật Thi hành án, khi xác định số tiền thu từ hoạt động kinh doanh, Chấp hành viên phải đảm bảo để lại một khoản tiền tối thiểu đủ cho người phải thi hành án duy trì hoạt động kinh doanh và trang trải cuộc sống cơ bản cho bản thân và gia đình.

Ví dụ: Ông G phải trả tiền nợ theo bản án và đang làm chủ một cửa hàng sửa chữa xe máy có doanh thu ổn định. Chấp hành viên H ra quyết định thu tiền từ hoạt động kinh doanh của ông G. Dựa trên khảo sát thực tế, Chấp hành viên H xác định và thực hiện việc thu tiền hàng tháng, mỗi lần 2.000.000 đồng (số tiền còn lại đủ để cho ông G đảm bảo việc nhập phụ tùng xe và chi trả các khoản sinh hoạt phí tối thiểu).

2.Cưỡng chế thu tiền của người phải thi hành án đang giữ

Đây là biện pháp cưỡng chế nhằm trực tiếp thu hồi khoản tiền mặt đang do chính người phải thi hành án trực tiếp cất giữ. Biện pháp này được Chấp hành viên xem xét áp dụng khi có căn cứ xác định rằng người phải thi hành án đang nắm giữ một khoản tiền thuộc sở hữu của họ.

Theo quy định tại Điều 80 Luật Thi hành án, trường hợp phát hiện người phải thi hành án đang giữ tiền và có căn cứ xác định đó là tiền của người phải thi hành án, Chấp hành viên có quyền ra quyết định thu khoản tiền đó để thi hành án. Sau khi ban hành quyết định cưỡng chế thu hồi khoản tiền đang giữ của người bị thi hành án, Chấp hành viên thực hiện thu tiền, lập biên bản thu tiền ghi nhận sự việc, số lượng tiền thu được và cấp biên lai thu tiền cho người phải thi hành án.

Ví dụ: Ông M không tự nguyện thi hành án đối với khoản nợ phải thi hành án là 100.000.000 đồng nên Chấp hành viên K thông báo mời ông M lên làm việc. Chấp hành viên phát hiện ông M đang giữ một vali chứa 200.000.000 đồng. Theo đó, khi có căn cứ xác định khoản tiền này là tài sản của Ông M, Chấp hành viên K có quyền ra quyết định cưỡng chế thu khoản tiền 100.000.000 đồng để thi hành án. Sau khi tiến hành thu tiền từ ông M, Chấp hành viên sẽ lập biên bản thu tiền có chữ ký của ông M và cấp biên lai thu tiền cho ông M.

3.Cưỡng chế thu tiền của người phải thi hành án đang do người thứ ba giữ

Biện pháp này tương tự biện pháp thu tiền do người phải thi hành án đang giữ vì đều hướng đến tài sản là tiền mặt, nhưng khác ở chỗ khoản tiền đó lại đang do một bên thứ ba nắm giữ. Biện pháp này được áp dụng khi Chấp hành viên có căn cứ xác định rằng người thứ ba này đang giữ một khoản tiền thuộc sở hữu của người phải thi hành án

Theo Điều 81 Luật Thi hành án và khoản 1 Điều 23 Nghị định số 62/2015/NĐ-CP, khi có căn cứ xác định người thứ ba đang giữ tiền của người phải thi hành án, Chấp hành viên ra quyết định thu khoản tiền đó. Chấp hành viên có thể lập biên bản làm việc hoặc ban hành văn bản yêu cầu người thứ ba giao nộp khoản tiền đó.

Khi nhận được văn bản hoặc yêu cầu của Chấp hành viên, người thứ ba đang giữ tiền có nghĩa vụ phải giao nộp khoản tiền đó cho Chấp hành viên. Sau khi nhận tiền, Chấp hành viên sẽ lập biên bản thu tiền, cấp biên lai thu tiền cho người thứ ba đã giao nộp và thông báo cho người phải thi hành án biết về việc thu hồi này.

Nếu người thứ ba không phối hợp thực hiện yêu cầu giao nộp tiền của Chấp hành viên mà lại giao tiền đó cho người phải thi hành án hoặc người khác dẫn đến việc không thể thi hành án được, thì người thứ ba phải bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật.

Ví dụ: Chấp hành viên Q có căn cứ xác định ông S đang giữ 1.500.000.000 đồng của bà N – là người phải thi hành nghĩa vụ trả tiền cho ông T 120.000.000 đồng. Chấp hành viên Q ra quyết định thu khoản tiền 120.000.000 đồng đang do ông S giữ để thi hành án. Chấp hành viên gửi văn bản yêu cầu ông S giao nộp 120.000.000 đồng. Khi ông S giao tiền, Chấp hành viên Q thu tiền, lập biên bản thu tiền, cấp biên lai cho ông S và thông báo cho bà N về việc thu tiền từ ông S.

Trên đây là bài viết “Cưỡng chế thi hành nghĩa vụ trả tiền: Thu tiền từ hoạt động kinh doanh và thu tiền của người phải thi hành án đang giữ hoặc do người thứ ba giữ” gửi tới Quý bạn đọc. Hy vọng bài viết hữu ích với độc giả đang quan tâm tới vấn đề này.

Trân trọng.

Truy thu bảo hiểm xã hội (“BHXH”) là một trong những biện pháp nhằm đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH đúng quy định của pháp luật. Từ ngày 01/07/2025, Nghị định 158/2025/NĐ-CP Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của luật bảo hiểm xã hội về bảo hiểm xã hội bắt buộc (“Nghị định 158/2025/NĐ-CP”) chính thức có hiệu lực, bổ sung nhiều quy định quan trọng nhằm siết chặt kỷ luật trong việc tham gia BHXH bắt buộc. Trong đó, ba trường hợp đặc biệt bị truy thu được nêu rõ trong nghị định này đang thu hút sự quan tâm của doanh nghiệp và người lao động. Việc hiểu và tuân thủ các quy định mới sẽ giúp doanh nghiệp hạn chế rủi ro, tránh bị xử phạt và đảm bảo quyền lợi cho người lao động.

1.Các trường hợp bị truy thu BHXH bắt buộc theo quy định tại nghị định 158/2025/NĐ-CP

Theo Nghị định 158/2025/NĐ-CP, ba (03) trường hợp cụ thể dưới đây sẽ bị truy thu BHXH nếu thực hiện không đúng thời điểm hoặc vượt quá thời hạn cho phép:

a.Truy thu do điều chỉnh tăng tiền lương hồi tố

Trong quá trình quản lý lao động và thực hiện chính sách tiền lương, người sử dụng lao động có thể phát sinh nhu cầu điều chỉnh mức lương để phù hợp với tình hình sản xuất, kinh doanh hoặc theo thỏa thuận với người lao động. Trong trường hợp điều chỉnh tăng tiền lương hồi tố (việc người sử dụng lao động quyết định tăng mức lương của người lao động nhưng áp dụng hiệu lực cho một khoảng thời gian trong quá khứ), mức đóng BHXH cũng phải điều chỉnh tương ứng với mức lương đã được điều chỉnh. Do vậy, toàn bộ phần chênh lệch do tiền lương tăng sẽ bị truy thu. Đáng lưu ý, truy thu vẫn áp dụng ngay cả khi việc điều chỉnh không phải do cơ quan kiểm tra yêu cầu mà là quyết định nội bộ của doanh nghiệp hoặc theo thỏa thuận tập thể.

b.Truy thu đối với người lao động làm việc ở nước ngoài

Trong bối cảnh người lao động Việt Nam tham gia làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng đang ngày càng phổ biến, việc bảo đảm quyền lợi về BHXH là vô cùng quan trọng. Theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 8 nghị định 158/2025/NĐ-CP, người lao động Việt Nam làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, nếu được gia hạn hợp đồng hoặc ký hợp đồng mới tại nước tiếp nhận lao động thì vẫn phải tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc. Đồng thời, trong trường hợp họ chưa thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH tại thời điểm đang làm việc ở nước ngoài thì sau khi về nước, toàn bộ thời gian chưa đóng sẽ bị truy thu. Quy định này nhằm bảo đảm quá trình đóng BHXH không bị gián đoạn và quyền lợi của người lao động vẫn được bảo lưu. Như vậy, việc duy trì nghĩa vụ đóng BHXH liên tục, kể cả trong thời gian làm việc ở nước ngoài, không chỉ bảo đảm quyền lợi lâu dài của người lao động mà còn góp phần ổn định chính sách an sinh xã hội quốc gia.

c.Truy thu do nộp chậm quá thời hạn cho phép

Để tăng cường tính tuân thủ và bảo đảm công bằng trong thực hiện nghĩa vụ BHXH, pháp luật đã có những quy định cụ thể đối với nhóm đối tượng là chủ hộ kinh doanh và người quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã không hưởng lương. Theo đó, nếu các đối tượng này thực hiện đóng BHXH sau thời hạn chậm nhất thì sẽ bị truy thu toàn bộ phần đóng chậm theo quy định. Cụ thể, căn cứ theo điểm b khoản 4 Điều 33 Luật BHXH năm 2024, thời hạn đóng chậm nhất đối với các đối tượng nêu trên là ngày cuối cùng của tháng tiếp theo ngay sau chu kỳ đóng (chu kỳ có thể là hằng tháng, ba tháng hoặc sáu tháng một lần tùy phương thức lựa chọn). Như vậy, nếu sau mốc thời gian này mới đóng thì toàn bộ khoản BHXH phát sinh sẽ được xác định là đóng chậm thời hạn và bị truy thu như một khoản nợ BHXH. Quy định này được đưa ra nhằm bảo đảm các đối tượng quản lý không hưởng lương và chủ hộ kinh doanh thực hiện đầy đủ nghĩa vụ BHXH như người lao động bình thường, đồng thời tránh trường hợp trì hoãn hoặc lạm dụng tính linh hoạt của phương thức đóng để né tránh nghĩa vụ pháp lý. Do đó, với quy định nêu trên, các chủ hộ kinh doanh và người quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã không hưởng lương cần chủ động theo dõi thời hạn đóng BHXH, thực hiện đầy đủ và đúng thời điểm để bảo đảm thực hiện nghiêm túc nghĩa vụ an sinh xã hội theo quy định của pháp luật.

2.Cách xác định số tiền truy thu, truy đóng BHXH bắt buộc

Nhằm bảo đảm việc xác định số tiền truy thu, truy đóng BHXH bắt buộc được áp dụng thống nhất, pháp luật quy định rõ phương thức tính đối với từng nhóm trường hợp cụ thể:

• Đối với các trường hợp đã nêu tại mục a và b, số tiền truy thu được xác định theo mức phải đóng BHXH bắt buộc quy định tại Điều 33 và Điều 34 Luật BHXH năm 2024. Trường hợp đến hết ngày cuối cùng của tháng liền kề sau tháng có quyết định điều chỉnh tăng tiền lương hoặc tháng người lao động về nước mà vẫn chưa thực hiện việc truy đóng thì khi truy thu, cơ quan BHXH sẽ áp dụng theo quy định tại khoản 1 Điều 40 và khoản 1 Điều 41 Luật BHXH năm 2024.
• Đối với trường hợp đã nêu tại mục c, số tiền truy thu bao gồm cả số tiền BHXH bắt buộc phải đóng theo điểm a khoản 4 Điều 33 Luật BHXH năm 2024 và khoản tiền lãi chậm đóng tính theo mức 0,03% mỗi ngày, nhân với số tiền BHXH bắt buộc chưa đóng cùng với số ngày đóng sau thời hạn chậm nhất quy định tại điểm b khoản 4 Điều 33 Luật BHXH năm 2024.

Quy định này góp phần bảo đảm tính răn đe và nâng cao ý thức tuân thủ của người sử dụng lao động, đồng thời bảo vệ quyền lợi an sinh xã hội của người lao động theo đúng quy định pháp luật.

3.Trách nhiệm của người sử dụng lao động

Bên cạnh quy định về cách tính số tiền truy thu, pháp luật cũng xác định rõ trách nhiệm của người sử dụng lao động trong việc hoàn thành nghĩa vụ đóng BHXH bắt buộc cho người lao động. Cụ thể, người sử dụng lao động phải đóng đủ số tiền BHXH bắt buộc theo quy định tại khoản 1 Điều 40 và khoản 1 Điều 41 Luật BHXH năm 2024 đối với người lao động đủ điều kiện hưởng chế độ hoặc đã thôi việc, chấm dứt hợp đồng. Việc đóng đủ, kịp thời nhằm bảo đảm cơ quan BHXH giải quyết đầy đủ chế độ cho người lao động. Trường hợp chưa đóng đủ, cơ quan BHXH sẽ giải quyết chế độ trên cơ sở thời gian thực tế đã đóng. Đồng thời, cơ quan BHXH sẽ xác nhận thời gian đóng BHXH đến thời điểm đã nộp tiền đối với người lao động thôi việc hoặc chấm dứt hợp đồng. Sau khi thu hồi đủ số tiền còn thiếu, cơ quan BHXH sẽ xác nhận bổ sung thời gian đóng và điều chỉnh mức hưởng chế độ BHXH tương ứng. Quy định này bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người lao động, đồng thời yêu cầu người sử dụng lao động tuân thủ nghiêm ngặt nghĩa vụ đóng BHXH, tránh gây gián đoạn quá trình tham gia và hưởng chế độ an sinh xã hội.

Nghị định 158/2025/NĐ-CP không chỉ siết chặt trách nhiệm tham gia bảo hiểm xã hội mà còn cụ thể hóa các trường hợp bị truy thu – bao gồm cả những tình huống trước đây chưa được quy định rõ ràng. Truy thu BHXH không chỉ là hậu quả pháp lý mà còn là phép thử về sự minh bạch và tuân thủ của doanh nghiệp trong quan hệ lao động. Do đó, thay vì chờ đến khi bị thanh tra, kiểm tra, các doanh nghiệp nên chủ động rà soát, khắc phục và điều chỉnh kịp thời, đặc biệt là trong bối cảnh pháp lý ngày càng chặt chẽ.

Trên đây là bài viết “Ba (03) Trường Hợp Bị Truy Thu, Truy Đóng Bảo Hiểm Xã Hội Bắt Buộc Theo Nghị Định 158/2025/NĐ-CP” mà TNTP gửi đến Quý độc giả. Trường hợp có vấn đề cần trao đổi, vui lòng liên hệ với TNTP để được hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng,

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu, ngày càng nhiều doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào các giao dịch có yếu tố nước ngoài. Việc ký kết hợp đồng quốc tế, đặc biệt trong lĩnh vực đầu tư, thương mại, công nghệ và xây dựng, không chỉ yêu cầu sự thận trọng về nội dung giao dịch mà còn cần đảm bảo việc thống nhất về cách hiểu các thuật ngữ pháp lý trong hợp đồng. Một trong những nội dung quan trọng nhưng thường không được coi trọng là “điều khoản định nghĩa” – điều khoản dùng để làm rõ các khái niệm, thuật ngữ được sử dụng xuyên suốt trong hợp đồng. Nếu được xây dựng hợp lý, đây sẽ là cơ chế kiểm soát rủi ro về việc diễn giải hợp đồng, đồng thời góp phần giảm thiểu tranh chấp phát sinh.

1.Khái niệm và vai trò pháp lý của điều khoản định nghĩa

Điều khoản định nghĩa là phần quy định cách hiểu chính xác của các thuật ngữ, cụm từ được sử dụng trong hợp đồng. Các định nghĩa này thường được sắp xếp theo thứ tự chữ cái hoặc nhóm nội dung và được đặt ở phần đầu hoặc phụ lục hợp đồng. Điều khoản định nghĩa có vai trò như sau:

• Xác định rõ phạm vi áp dụng của các quyền và nghĩa vụ phát sinh từ hợp đồng, nhằm giới hạn rủi ro pháp lý;
• Góp phần loại trừ khả năng diễn giải không thống nhất hoặc áp dụng tùy nghi bởi các bên trong hợp đồng hoặc cơ quan giải quyết tranh chấp;
• Bảo đảm tính nhất quán về thuật ngữ và nội dung giữa các điều khoản, đặc biệt trong các hợp đồng có cấu trúc phức tạp, ví dụ như về điều kiện thanh toán, kỹ thuật hoặc tài chính.

2.Tầm quan trọng của điều khoản định nghĩa trong việc phòng tránh tranh chấp

Trên thực tế, nhiều tranh chấp phát sinh không phải do việc vi phạm nghĩa vụ, mà do các bên không thống nhất được cách hiểu về một thuật ngữ, có thể kể đến hai ví dụ sau:

• Trong hợp đồng xây dựng, cụm từ “hoàn thành công trình” không được định nghĩa rõ là hoàn thành về kỹ thuật hay đã được nghiệm thu bởi các bên có thể dẫn đến tranh chấp về nghĩa vụ thanh toán;
• Trong hợp đồng phân phối, cụm từ “lợi nhuận gộp” không được định nghĩa rõ là có bao gồm thuế, chiết khấu và hoàn trả hàng hóa hay không có thể ảnh hưởng đến việc tính hoa hồng hoặc giá mua lại hàng tồn kho.

Do đó, việc xây dựng điều khoản định nghĩa một cách kỹ lưỡng sẽ giúp các bên hạn chế tối đa nguy cơ phát sinh tranh chấp liên quan đến nội dung và phạm vi nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng.

3.Nguyên tắc và kỹ thuật soạn thảo điều khoản định nghĩa

Các bên cần lưu ý những nội dung sau khi soạn thảo điều khoản định nghĩa:

• Cần quy định những thuật ngữ có khả năng gây nhầm lẫn

Những thuật ngữ này thường là các thuật ngữ chuyên ngành như thuật ngữ về kỹ thuật, tài chính,… mang nhiều nghĩa khác nhau, hoặc được sử dụng khác nhau giữa các quốc gia hoặc các hệ thống pháp luật. Ngoài ra, các cụm từ liên quan đến thời hạn thực hiện nghĩa vụ, điều kiện thanh toán hoặc chế tài trong hợp đồng cũng cần được xác định rõ để tránh tranh chấp.

• Các định nghĩa cần được soạn thảo cụ thể và cần loại trừ mọi khả năng diễn giải mơ hồ

Ví dụ, trong hợp đồng mua bán, “thời điểm chuyển giao quyền sở hữu” nên được quy định rõ là tại thời điểm ký hợp đồng, thanh toán hay thời điểm bàn giao hàng hóa.  Ngoài ra, định nghĩa theo phương pháp loại trừ có thể được áp dụng, chẳng hạn: “Sự kiện bất khả kháng không bao gồm các cuộc đình công xảy ra do lỗi của bên bị ảnh hưởng”.

• Việc sử dụng các thuật ngữ cần được bảo đảm tính nhất quán trong toàn bộ hợp đồng

Các bên không nên sử dụng đồng thời nhiều cụm từ khác nhau để chỉ cùng một khái niệm (Ví dụ: “hợp đồng”, “thỏa thuận”) vì điều này có thể dẫn đến mâu thuẫn trong việc áp dụng hoặc diễn giải nội dung hợp đồng.

• Trường hợp hợp đồng được soạn thảo bằng hai ngôn ngữ, các bên cần xác định rõ ngôn ngữ ưu tiên áp dụng

Điều khoản về ngôn ngữ ưu tiên thường được quy định cụ thể, ví dụ: “Trong trường hợp có sự mâu thuẫn giữa bản tiếng Việt và bản tiếng Anh, bản tiếng Việt sẽ được ưu tiên áp dụng”.

4.Khuyến nghị cho doanh nghiệp

Để điều khoản định nghĩa thực sự trở thành công cụ kiểm soát rủi ro, các doanh nghiệp cần lưu ý:

• Doanh nghiệp cần chủ động soạn thảo điều khoản định nghĩa ngay từ giai đoạn đầu của quá trình xây dựng hợp đồng, thay vì bổ sung sau cùng một cách bị động;
• Doanh nghiệp nên sử dụng bảng thuật ngữ để quản lý thống nhất các định nghĩa trong toàn bộ nội dung hợp đồng, đặc biệt đối với hợp đồng có nội dung phức tạp;

Doanh nghiệp cần kiểm tra mức độ phù hợp của từng định nghĩa với các điều khoản trong hợp đồng;

• Trong trường hợp hợp đồng liên quan đến lĩnh vực kỹ thuật, tài chính hoặc kế toán,… doanh nghiệp nên tham vấn chuyên gia có chuyên môn phù hợp để đảm bảo định nghĩa được sử dụng phản ánh đúng bản chất của thuật ngữ;
• Đối với hợp đồng có yếu tố nước ngoài, người soạn thảo cần đối chiếu nội dung định nghĩa với quy định pháp luật và thông lệ tại quốc gia có luật điều chỉnh hợp đồng, nhằm bảo đảm hiệu lực thi hành và tránh việc mâu thuẫn cách hiểu khi phát sinh tranh chấp.

Điều khoản định nghĩa là nội dung không thể thiếu trong các hợp đồng quốc tế. Trong thời đại mà mỗi từ ngữ có thể dẫn đến hậu quả pháp lý khác nhau, việc cẩn trọng trong việc định nghĩa từ ngữ chính là bước đầu tiên trong quản trị rủi ro hợp đồng.

Trên đây là bài viết “Điều khoản định nghĩa trong hợp đồng quốc tế: Công cụ kiểm soát rủi ro tranh chấp nội dung” mà TNTP gửi đến bạn đọc. Trường hợp có vấn đề cần trao đổi, vui lòng liên hệ với TNTP để được hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng,

Ngày 27 tháng 11 năm 2024, Quốc hội đã thông qua Luật số: 51/2024/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế (“Luật BHYT sửa đổi 2024”) sẽ có hiệu lực từ ngày 01/07/2025. Luật này đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện khung pháp lý về bảo hiểm y tế, nhằm đảm bảo quyền lợi của người tham gia, nâng cao hiệu quả quản lý và mở rộng phạm vi tiếp cận dịch vụ y tế. Những sửa đổi, bổ sung mới được kỳ vọng sẽ giải quyết các bất cập hiện nay, đồng thời đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng của người dân. Thông qua bài viết này, luật sư của TNTP sẽ nêu ra một số điểm mới nổi bật của Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi 2024.

1.Mở rộng đối tượng tham gia Bảo hiểm y tế

Khoản 10 Điều 1 của Luật BHYT sửa đổi 2024 đã có một số điều chỉnh quan trọng về đối tượng tham gia BHYT. Cụ thể:

• Đầu tiên là mở rộng phạm vi áp dụng bằng cách giảm thời hạn hợp đồng lao động cần thiết để tham gia bảo hiểm y tế (“BHYT”). Theo đó, người lao động có hợp đồng lao động từ đủ 01 tháng trở lên sẽ thuộc đối tượng tham gia BHYT, thay vì từ đủ 03 tháng trở lên như quy định hiện hành.
• Bên cạnh đó, luật bổ sung một số đối tượng tham gia BHYT bắt buộc và được ngân sách nhà nước đóng bao gồm: Người từ đủ 75 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp tuất hằng tháng; Người từ đủ 70 đến dưới 75 tuổi thuộc hộ cận nghèo đang hưởng trợ cấp tuất hằng tháng, và các đối tượng khác.
• Đối tượng tham gia BHYT bắt buộc và được ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng bao gồm: Nhân viên y tế thôn bản, cô đỡ thôn bản; Người tham gia lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

Việc mở rộng này không chỉ đảm bảo tính công bằng mà còn đảm bảo quyền lợi về chăm sóc sức khỏe cho nhóm đối tượng yếu thế mà còn thể hiện sự quan tâm đặc biệt của nhà nước đối với người cao tuổi và người có hoàn cảnh khó khăn. Đồng thời, khuyến khích các lực lượng chăm sóc sức khỏe ở vùng sâu, vùng xa tiếp tục gắn bó với công việc, góp phần cải thiện dịch vụ y tế tại những khu vực khó khăn.

2.Điều mức hưởng BHYT đối với người khám chữa bệnh ngoại trú không đúng tuyến

Theo quy định tại Khoản 17 Điều 1 Luật BHYT sửa đổi 2024 sửa đổi, bổ sung điều Điều 22 Luật BHYT hiện hành như sau:

• Từ ngày 1/7/2025, người tham gia BHYT khi khám chữa bệnh (KCB) ngoại trú không đúng tuyến sẽ được quỹ BHYT thanh toán 50% chi phí, thay vì phải tự chi trả toàn bộ như trước đây. Quy định này mang lại lợi ích đáng kể cho người bệnh, đặc biệt là những người khó tiếp cận dịch vụ y tế đúng tuyến.
• Ngoài ra, Luật BHYT sửa đổi 2024 cũng nâng cao quyền lợi cho người tham gia BHYT với các mức hưởng cụ thể:
• Hưởng 100% chi phí KCB tại cơ sở BHYT đăng ký ban đầu trên toàn quốc.
• Hưởng 100% chi phí KCB nội trú tại cơ sở KCB BHYT cấp cơ bản trên toàn quốc.
• Hưởng 100% chi phí KCB tại bất kỳ cơ sở KCB BHYT cấp cơ bản hoặc cấp chuyên sâu đã được xác định là tuyến huyện trước ngày 1/1/2025.

Những điều chỉnh này không chỉ giúp giảm gánh nặng tài chính cho người bệnh mà còn tạo điều kiện thuận lợi hơn trong việc tiếp cận dịch vụ y tế, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cộng đồng. 

3.Khám chữa bệnh tại nhà cũng được hưởng BHYT

Khoản 2, khoản 3 Điều 3 của Luật BHYT sửa đổi 2024 quy định người tham gia BHYT được quỹ BHYT chi trả các chi phí sau: Khám bệnh, chữa bệnh, bao gồm cả khám bệnh, chữa bệnh từ xa, hỗ trợ khám bệnh, chữa bệnh từ xa, khám bệnh, chữa bệnh y học gia đình, khám bệnh, chữa bệnh tại nhà, phục hồi chức năng, khám thai định kỳ, sinh con.

Quy định này không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho người tham gia BHYT trong việc tiếp cận dịch vụ y tế mà còn hỗ trợ chăm sóc sức khỏe tại nhà, đặc biệt đối với những người có nhu cầu đặc biệt hoặc gặp khó khăn trong việc di chuyển. Đồng thời, đây cũng là một giải pháp nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh hay các tình huống khẩn cấp, khi mà việc tiếp cận các cơ sở y tế gặp khó khăn. Nhờ đó, người tham gia BHYT có thể yên tâm hơn khi nhận được dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng ngay tại nơi mình ở, giúp bảo vệ sức khỏe một cách hiệu quả và kịp thời.

4.Thanh toán giữa các cơ sở khám chữa bệnh

• Luật BHYT sửa đổi 2024 đã đưa ra các quy định mới về cơ chế thanh toán đối với thuốc và thiết bị y tế được điều chuyển giữa các cơ sở KCB. Theo đó, trong một số trường hợp đặc biệt, quỹ bảo hiểm y tế sẽ thanh toán chi phí thuốc và thiết bị y tế khi được chuyển từ cơ sở KCB này sang cơ sở khác, nếu đáp ứng các điều kiện sau:
• Khi người bệnh cần sử dụng thuốc hoặc thiết bị y tế nhưng cơ sở KCB không có sẵn và không thể thay thế bằng sản phẩm tương tự;
• Nếu không thể chuyển người bệnh đến cơ sở KCB khác để nhận thuốc, thiết bị y tế cần thiết;
• Cơ sở KCB đã thực hiện mua sắm thông qua đấu thầu theo quy định, nhưng không thể mua được thuốc hoặc thiết bị y tế vì các lý do cụ thể.
• Trong trường hợp này, quỹ bảo hiểm y tế sẽ thanh toán chi phí thuốc, thiết bị y tế theo mức giá thanh toán bảo hiểm y tế của cơ sở nơi chuyển đi. Cơ sở nhận thuốc, thiết bị y tế có trách nhiệm thanh toán cho cơ sở chuyển giao, sau đó tổng hợp vào chi phí khám chữa bệnh của người bệnh để thanh toán với cơ quan bảo hiểm xã hội.
• Ngoài ra, Luật còn quy định về việc thanh toán chi phí dịch vụ cận lâm sàng. Khi cơ sở khám chữa bệnh không đủ điều kiện để thực hiện các dịch vụ cận lâm sàng cần thiết, chi phí cho dịch vụ này sẽ được chuyển tới cơ sở có đủ điều kiện, sau khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

5.Một số quy đinh nổi bật khác

• Tăng tỷ lệ chi cho khám chữa bệnh: Luật quy định tăng mức phân bổ từ nguồn thu BHYT để chi cho hoạt động khám bệnh, chữa bệnh lên 92%, giảm số tiền dành cho quỹ dự phòng, tổ chức hoạt động quỹ BHYT xuống 8% trong đó dành tối thiểu 4% số tiền đóng BHYT cho quỹ dự phòng, quy định rõ thời hạn thông báo kết quả giám định chi phí khám bệnh, chữa bệnh.
• Mở rộng quyền lợi cho người tham gia BHYT: Bổ sung các dịch vụ như điều trị lác, tật khúc xạ của mắt cho người dưới 6 tuổi, nhằm tăng cường chăm sóc sức khỏe cho trẻ em.
• Đơn giản hóa thủ tục hành chính: Giảm bớt hồ sơ giấy tờ, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, phân cấp và phân quyền, tạo thuận lợi cho người dân, cơ quan và tổ chức trong việc tham gia và sử dụng BHYT.
• Quy định rõ thời hạn thông báo kết quả giám định chi phí khám chữa bệnh: Đảm bảo minh bạch và kịp thời trong việc thông báo kết quả giám định, giúp người tham gia BHYT nắm bắt thông tin chính xác về quyền lợi của mình.
• Tăng cường trách nhiệm của các bên liên quan: Quy định cụ thể trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức trong việc lập danh sách đóng BHYT, đảm bảo quyền lợi cho người tham gia.

Từ các nội dung trên, có thể thấy luật BHYT sửa đổi 2024 thể hiện sự đổi mới toàn diện, không chỉ mở rộng phạm vi bao phủ, mà còn nâng cao chất lượng dịch vụ và cải thiện quyền lợi cho người dân. Đây là bước tiến quan trọng trong việc đảm bảo chính sách an sinh xã hội, tạo nền tảng phát triển bền vững cho hệ thống y tế Việt Nam.

Trên đây là bài viết của luật sư TNTP về chủ đề: “Những điểm mới của Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi bổ sung 2024”. Mong bài viết này đem lại giá trị cho các độc giả.

Trân trọng,