Author: TNTP LAW

Công ty cổ phần (CTCP) là một trong những loại hình doanh nghiệp phổ biến nhất hiện nay, đặc biệt phù hợp với các doanh nghiệp có quy mô lớn, cần huy động vốn từ nhiều nhà đầu tư. Loại hình công ty này có những đặc điểm pháp lý riêng biệt, tạo nên sự khác biệt so với các loại hình doanh nghiệp khác. Thông qua bài viết này, TNTP gửi đến bạn đọc những điểm đặc trưng của loại hình công ty cổ phần.

1. Khái quát chung về công ty cổ phần

Công ty cổ phần có tư cách pháp nhân đầy đủ theo quy định của pháp luật. Điều này có nghĩa là công ty có tài sản riêng, tự chịu trách nhiệm bằng tài sản của mình, và có quyền tham gia vào các quan hệ pháp lý một cách độc lập với các cổ đông. Các cổ đông chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi số vốn góp vào công ty.

Vốn điều lệ của công ty cổ phần là tổng mệnh giá cổ phần các loại đã bán. Cổ đông có thể sở hữu một hoặc nhiều cổ phần, và quyền lợi, nghĩa vụ của cổ đông được xác định dựa trên số lượng cổ phần nắm giữ. Công ty cổ phần có cổ phần phổ thông và cổ phần ưu đãi.

2. Những đặc trưng của công ty cổ phần

a. Tính chất đa sở hữu

• Theo quy định tại công ty cổ phần có thể có nhiều cổ đông, bao gồm cả tổ chức và cá nhân. Số lượng cổ đông tối thiểu là 03 và không giới hạn số lượng tối đa. Do đó, để thành lập công ty cổ phần, cần đáp ứng điều kiện về số lượng cổ đông tối thiểu theo quy định pháp luật.

• Đồng thời, với số lượng cổ đông không giới hạn, công ty cổ phần có khả năng huy động vốn từ nhiều nguồn khác nhau. Điều này tạo điều kiện thuận lợi để công ty kêu gọi, thu hút thêm nguồn vốn lớn từ nhiều nhà đầu tư, thông qua phát hành trái phiếu, chào bán cổ phiếu ra công chúng và các loại hình chứng khoán khác.

Đây là một đặc trưng và là ưu thế của công ty cổ phần so với các loại hình doanh nghiệp khác.

b. Chuyển nhượng cổ phần trong công ty cổ phần

• Một trong những đặc điểm quan trọng của công ty cổ phần là tính thanh khoản cao của cổ phần, thể hiện qua quyền chuyển nhượng cổ phần một cách tương đối tự do.
Riêng đối với các cổ đông sáng lập, luật giới hạn quyền chuyển nhượng cổ phần phổ thông của cổ đông sáng lập trong vòng 3 năm kể từ khi công ty được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. Trong thời gian này, cổ đông sáng lập chỉ có thể tự do chuyển nhượng cổ phần cho nhau. Nếu muốn chuyển nhượng cho người không phải là cổ đông sáng lập, họ phải được Đại hội đồng cổ đông chấp thuận, đồng thời không có quyền biểu quyết về việc chuyển nhượng này.

Nhờ cơ chế chuyển nhượng linh hoạt, công ty cổ phần dễ dàng thu hút nhà đầu tư và huy động vốn trên thị trường, đồng thời tạo điều kiện cho cổ đông chủ động điều chỉnh danh mục đầu tư của mình.

c. Cơ cấu tổ chức điều hành công ty cổ phần

Theo quy định tại Điều 137 Luật Doanh nghiệp 2020, công ty cổ phần có cơ cấu tổ chức chặt chẽ với các cơ quan quản lý chính bao gồm:

• Đại hội đồng cổ đông: Cơ quan quyết định cao nhất của công ty, có quyền thông qua các quyết định quan trọng như chia lợi nhuận, thay đổi điều lệ, bầu thành viên Hội đồng quản trị.

• Hội đồng quản trị (HĐQT): Cơ quan quản lý, quyết định các vấn đề chiến lược, của công ty, bổ nhiệm Giám đốc hoặc Tổng giám đốc điều hành. Nhiệm kỳ của Hội đồng quản trị (HĐQT) do Điều lệ công ty quy định nhưng không quá 5 năm, thành viên HĐQT có thể được bầu lại với số nhiệm kỳ không hạn chế.

• Ban kiểm soát: là cơ quan có chức năng giám sát hoạt động của công ty, đặc biệt là việc tuân thủ pháp luật và điều lệ công ty trong quản lý, điều hành. Ban kiểm soát có nhiệm vụ kiểm tra tính trung thực của báo cáo tài chính, giám sát Hội đồng quản trị và Ban giám đốc nhằm đảm bảo quyền lợi của cổ đông.

Trong một số trường hợp, công ty cổ phần không bắt buộc phải có Ban kiểm soát nếu có ít hơn 11 cổ đông và các tổ chức sở hữu dưới 50% tổng số cổ phần. Hoặc, đối với công ty không có Ban kiểm soát, ít nhất 20% số thành viên Hội đồng quản trị phải là thành viên độc lập, đồng thời công ty phải thành lập Ủy ban kiểm toán trực thuộc Hội đồng quản trị để thực hiện chức năng giám sát theo quy định tại Điều lệ công ty hoặc quy chế hoạt động do Hội đồng quản trị ban hành..

• Giám đốc hoặc Tổng giám đốc: người điều hành hoạt động kinh doanh hằng ngày của công ty thuộc thẩm quyền theo quy định của pháp luật, Điều lệ công ty và hợp đồng lao động đã ký với công ty, chịu trách nhiệm trước Hội đồng quản trị về việc tổ chức thực hiện các nghị quyết, quyết định của Hội đồng quản trị.

Như vậy, có thể khái cơ cấu tổ chức của công ty cổ phần theo hai mô hình sau:

• Mô hình 1: Đại hội đồng cổ đông– Hội đồng quản trị – Ban kiểm soát – Giám đốc/Tổng giám đốc.

• Mô hình 2: Đại hội đồng cổ đông– Hội đồng quản trị – Giám đốc/Tổng giám đốc (trường hợp không bắt buộc có Ban kiểm soát nếu công ty có dưới 11 cổ đông và các cổ đông tổ chức nắm giữ dưới 50% tổng số cổ phần).

Cơ cấu này giúp công ty cổ phần hoạt động chuyên nghiệp, có sự phân quyền rõ ràng giữa quản trị và điều hành.

Công ty cổ phần là loại hình doanh nghiệp có nhiều ưu điểm vượt trội, đặc biệt là khả năng huy động vốn lớn và tính linh hoạt trong quản lý. Tuy nhiên, việc thành lập và vận hành công ty cổ phần đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật và sự minh bạch trong hoạt động. Đây là loại hình phù hợp với các doanh nghiệp có quy mô lớn hoặc những công ty khởi nghiệp có định hướng mở rộng và thu hút thêm nguồn vốn đầu tư.

Trên đây là bài viết “Những điểm đặc trưng của loại hình công ty cổ phần” mà TNTP gửi đến Quý độc giả. TNTP hi vọng bài viết này giúp ích cho Quý độc giả.

Trân trọng,

Thông thường, trong một quan hệ nghĩa vụ, bên có nghĩa vụ sẽ phải thực hiện nghĩa vụ với bên có quyền và bên có quyền sẽ có quyền yêu cầu bên có nghĩa vụ thực hiện nghĩa vụ. Tuy nhiên, trên thực tế, khi quyền và nghĩa vụ của các bên vẫn còn hiệu lực, bên có quyền và bên có nghĩa vụ có thể chuyển giao quyền, chuyển giao nghĩa vụ của mình cho bên thứ ba thông qua thỏa thuận và theo quy định pháp luật. Trong bài viết này, luật sư của TNTP sẽ phân tích quy định tại Bộ luật Dân sự 2015 (“BLDS 2015”) về Chuyển giao quyền yêu cầu và chuyển giao nghĩa vụ trong giao dịch dân sự

1. Chuyển giao quyền yêu cầu

• Chuyển giao quyền yêu cầu là việc bên có quyền yêu cầu thực hiện nghĩa vụ chuyển giao quyền yêu cầu của mình cho bên thế quyền theo thỏa thuận. Đồng thời, việc chuyển giao quyền yêu cầu không cần có sự đồng ý của bên có nghĩa vụ (Quy định pháp luật về chuyển giao quyền yêu cầu được quy định tại Điều 365, Điều 366, Điều 367, Điều 368 và Điều 369 BLDS 2015).

• Về trường hợp không được chuyển giao quyền yêu cầu, bao gồm: (1) Quyền yêu cầu cấp dưỡng, yêu cầu bồi thường thiệt hại do xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín; và (2) Bên có quyền và bên có nghĩa vụ có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định về việc không được chuyển giao quyền yêu cầu.

Về cơ bản, những quyền không được chuyển giao là những quyền mà chỉ riêng người có quyền được hưởng thì mới có ý nghĩa về mặt thực tiễn. Chẳng hạn như quyền được cấp dưỡng thì chỉ có ý nghĩa đối với người được cấp dưỡng, quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại do xâm phạm sức khỏe thì chỉ có ý nghĩa đối với người đã bị xâm phạm sức khỏe để bù đắp lại những tổn thất về sức khỏe mà họ phải gánh chịu.

Ngoài ra, về nguyên tắc, việc chuyển giao quyền cón không được thực hiện được khi pháp luật cấm và không trái đạo đức xã hội.

• Về hậu quả pháp lý sau khi quyền yêu cầu được chuyển giao: Về mặt nguyên tắc lẫn quy định pháp luật, sau khi chuyển giao quyền yêu cầu, người thế quyền sẽ đương nhiên trở thành bên có quyền yêu cầu. Khi đó, với yêu cầu đã chuyển giao, bên thế quyền sẽ có quyền yêu cầu bên có nghĩa vụ thực hiện nghĩa vụ với mình. Đồng thời, người chuyển giao quyền yêu cầu không phải chịu trách nhiệm về khả năng thực hiện nghĩa vụ của bên có nghĩa vụ sau khi chuyển giao quyền yêu cầu, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.

Lưu ý: Riêng đối với các trường hợp quyền yêu cầu thực hiện nghĩa vụ có biện pháp bảo đảm, việc chuyển giao quyền yêu cầu bao gồm cả biện pháp bảo đảm đó.

• Về nghĩa vụ của bên chuyển giao quyền yêu cầu, bên chuyển giao quyền yêu cầu có các nghĩa vụ sau đây:

– Nghĩa vụ thông báo: Người chuyển giao quyền yêu cầu phải thông báo bằng văn bản cho bên có nghĩa vụ biết về việc chuyển giao quyền yêu cầu, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác. Trường hợp bên chuyển giao quyền yêu cầu không thông báo về việc chuyển giao quyền mà phát sinh chi phí cho bên có nghĩa vụ thì bên chuyển giao quyền yêu cầu phải thanh toán chi phí này.

– Nghĩa vụ cung cấp thông tin và chuyển giao giấy tờ: Người chuyển giao quyền yêu cầu phải cung cấp thông tin cần thiết, chuyển giao giấy tờ có liên quan tới việc chuyển giao cho người thế quyền.

• Về quyền từ chối của bên có nghĩa vụ:

Sau khi bên có quyền chuyển giao quyền yêu cầu cho bên thế quyền, bên có nghĩa vụ sẽ thực hiện nghĩa vụ đối với bên thế quyền thay vì thực hiện nghĩa vụ đối với bên chuyển giao quyền. Tuy nhiên, do việc chuyển giao quyền là giao dịch của bên chuyển giao quyền và bên thế quyền, bên có nghĩa vụ không có quyền tham gia vào nên để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bên có nghĩa vụ, pháp luật quy định bên có nghĩa vụ có thể từ chối yêu cầu của bên thế quyền trong một số trường hợp sau:

Thứ nhất, trường hợp bên có nghĩa vụ không được thông báo về việc chuyển giao quyền yêu cầu và người thế quyền không chứng minh về tính xác thực của việc chuyển giao quyền yêu cầu thì bên có nghĩa vụ có quyền từ chối việc thực hiện nghĩa vụ đối với người thế quyền.

Thứ hai, trường hợp bên có nghĩa vụ do không được thông báo về việc chuyển giao quyền yêu cầu mà đã thực hiện nghĩa vụ đối với người chuyển giao quyền yêu cầu thì người thế quyền không được yêu cầu bên có nghĩa vụ phải thực hiện nghĩa vụ đối với mình. Khi đó, bên thế quyền yêu cầu bên có nghĩa vụ thực hiện nghĩa vụ với mình thì bên có nghĩa vụ có quyền yêu cầu từ chối.

2. Chuyển giao nghĩa vụ

• Chuyển giao nghĩa vụ là việc bên có nghĩa vụ chuyền giao nghĩa vụ cho người thế nghĩa vụ trên cơ sở sự đồng ý của bên có quyền. Đây được coi là điểm khác biệt cơ bản giữa chuyển giao quyền và chuyển giao nghĩa vụ. Bởi, đối với chuyển giao nghĩa vụ, sau khi chuyển giao, bên thế nghĩa vụ thay thế bên có nghĩa vụ ban đầu thực hiện nghĩa vụ với bên có quyền nên khả năng thực hiện nghĩa vụ của bên thế quyền là yêu tố ảnh hưởng trực tiếp tới quyền lợi hợp pháp của bên có quyền. Vì vậy, pháp luật quy định chuyển giao nghĩa vụ phải có sự đồng ý của bên có quyền là hợp lý (Quy định pháp luật về chuyển giao nghĩa vụ được quy định cụ thể tại Điều 370, Điều 371 BLDS 2015).

• Về điều kiện chuyển giao nghĩa vụ: bên có nghĩa vụ chỉ được chuyển giao nghĩa vụ cho chủ thể thứ ba khi có sự đồng ý của bên có quyền trước khi chuyển giao.

• Về các trường hợp không được chuyển giao nghĩa vụ: trường hợp nghĩa vụ gắn liền với nhân thân của bên có nghĩa vụ hoặc pháp luật có quy định không được chuyển giao nghĩa vụ.

Cũng giống như trường hợp chuyển giao quyền yêu cầu, những nghĩa vụ mà chỉ có cá nhân, tổ chức nhất định thực hiện mới có ý nghĩa thực tiễn thì sẽ không được chuyển giao. Theo quy định pháp luật hiện hành, đó là những nghĩa vụ gắn liền với nhân thân của bên có nghĩa vụ.

• Về hậu quả pháp lý sau khi chuyển giao nghĩa vụ:

– Sau khi chuyển giao nghĩa vụ, người thế nghĩa vụ trở thành bên có nghĩa vụ. Khi đó, bên thế nghĩa vụ sẽ phải thực hiện nghĩa vụ đối với bên có quyền khi tới hạn hoặc khi bên có quyền yêu cầu.

– Đối với trường hợp chuyển giao nghĩa vụ có biện pháp bảo đảm, biện pháp bảo đảm đó chấm dứt, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

Điều này hoàn toàn hợp lý bởi biện pháp bảo đảm là biện pháp pháp lý đề bên chuyển giao nghĩa vụ bảo đảm khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình đối với bên có quyền. Do đó, khi bên có nghĩa vụ đã chuyển giao nghĩa vụ cho bên thế quyền, biện pháp bảo đảm này không còn ý nghĩa. Trong trường hợp này, bên có quyền có thể yêu cầu bên thế quyền xác lập biện pháp bảo đảm khác để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ với bên có quyền.

Trên đây là nội dung bài viết “Chuyển giao quyền yêu cầu và chuyển giao nghĩa vụ” mà TNTP gửi đến quý độc giả. Hi vọng bài viết hữu ích đối với những ai đang quan tâm đến vấn đề này.

Trân trọng,

Khi xác lập giao dịch dân sự, nhằm bảo đảm việc thực hiện nghĩa vụ như đã cam kết, các bên thường thỏa thuận thêm các điều khoản hoặc ký kết độc lập thỏa thuận về cầm cố, thế chấp tài sản. Khi bên có nghĩa vụ vi phạm, đặc biệt là vi phạm nghĩa vụ thanh toán dẫn tới phát sinh nợ thì bên nhận bảo đảm có thể xử lý các tài sản đã được cầm cố hoặc thế chấp để thu hồi khoản nợ đó. Trong bài viết này, TNTP sẽ phân tích một số nội dung pháp luật liên quan đến việc thu hồi nợ thông qua xử lý tài sản được cầm cố hoặc thế chấp.

1. Xử lý tài sản cầm cố, thế chấp là gì?

Theo Bộ luật Dân sự (BLDS) 2015, cầm cố và thế chấp là những biện pháp nhằm bảo đảm cho việc thực hiện nghĩa vụ. Điểm khác biệt trọng yếu giữa hai biện pháp này là việc có hay không hành vi chuyển giao tài sản của bên bảo đảm sang cho bên nhận bảo đảm.

Theo đó, với tính chất là một biện pháp bảo đảm, căn cứ Điều 299 BLDS 2015, việc xử lý tài sản bảo đảm nói chung và xử lý tài sản cầm cố, thế chấp nói riêng chỉ được đặt ra trong các trường hợp sau:

• Bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ khi hết thời hạn thực hiện nghĩa vụ đã được thỏa thuận;

• Bên có nghĩa vụ phải thực hiện nghĩa vụ được bảo đảm trước thời hạn do bên có nghĩa vụ đã vi phạm nghĩa vụ theo thỏa thuận của các bên hoặc theo quy định của luật;

• Các trường hợp khác theo thỏa thuận của các bên.

2. Thủ tục xử lý tài sản cầm cố, thế chấp để thu hồi nợ

Như đã đề cập ở trên, khi bên có nghĩa vụ có hành vi vi phạm nghĩa vụ, bên nhận bảo đảm thường sẽ có quyền xử lý tài sản cầm cố, thế chấp. Do đó, đối với các giao dịch đã được xác lập biện pháp bảo đảm cho nghĩa vụ thanh toán mà bên có nghĩa vụ không thanh toán theo cam kết, bên nhận bảo đảm có thể thu hồi khoản nợ mà bên có nghĩa vụ đáng lẽ phải thanh toán bằng việc tiến hành xử lý tài sản bảo đảm. Trình tự thu hồi nợ thông qua xử lý tài sản cầm cố, thế chấp hiện nay được quy định như sau:

2.1. Thông báo và nhận tài sản cầm cố, thế chấp để xử lý

Theo quy định tại khoản 1 Điều 300 BLDS 2015, trước khi tiến hành xử lý tài sản cầm cố, thế chấp, bên nhận bảo đảm có trách nhiệm gửi thông báo đến bên bảo đảm cũng như các bên cùng nhận bảo đảm khác (nếu có). Về hình thức của thông báo, thông báo phải được thể hiện bằng văn bản.

Về thời hạn thông báo, căn cứ Điều 51 Nghị định 21/2021/NĐ-CP, nếu các bên không có thỏa thuận khác, thông báo phải được gửi trước thời điểm xử lý tài sản ít nhất 10 ngày đối với tài sản cầm cố, thế chấp là động sản và 15 ngày đối với tài sản cầm cố, thế chấp là bất động sản. Tuy nhiên, ngoại lệ, bên nhận bảo đảm được xử lý tài sản mà không phải thông báo trong trường hợp tài sản bảo đảm có nguy cơ bị hư hỏng khiến giá trị bị suy giảm hoặc mất hoàn toàn. Tuy nhiên, sau đó, bên nhận bảo đảm phải thông báo việc xử lý tài sản này cho các bên liên quan.

Đối với tài sản cầm cố, bên nhận bảo đảm thường đã nắm giữ tài sản ngay từ thời điểm ký kết hợp đồng. Đối với tài sản thế chấp, do tài sản được quản lý bởi bên bảo đảm hoặc bên thứ ba nên bên nhận thế chấp có thể phải yêu cầu họ bàn giao tài sản để tiến hành xử lý. Tuy nhiên, trên thực tế, bên thế chấp và bên đang giữ tài sản thường không hợp tác giao tài sản khi có yêu cầu. Trong trường hợp này, bên nhận bảo đảm có quyền yêu cầu Tòa án có thẩm quyền buộc người này bàn giao tài sản.

2.2. Định giá và xử lý tài sản bảo đảm

Định giá tài sản là bước cần thiết nhằm xác định giá trị của tài sản, từ đó phục vụ việc xử lý và thanh toán. Điều 306 BLDS 2015 cho phép việc định giá được thực hiện theo thỏa thuận giữa các bên hoặc thông qua một tổ chức định giá chuyên nghiệp.

Căn cứ vào quy định của BLDS 2015 tại Điều 303, các phương thức xử lý tài sản được quy định bao gồm:

• Bán đấu giá tài sản;
• Bên nhận bảo đảm tự bán tài sản;
• Bên nhận bảo đảm nhận tài sản bảo đảm để thay thế cho nghĩa vụ phải thực hiện của bên bảo đảm;
• Các phương thức khác theo thỏa thuận không vi phạm quy định của pháp luật và đạo đức xã hội.

Trong trường hợp các bên không có thỏa thuận và pháp luật không có quy định khác, tài sản phải được xử lý thông qua bán đấu giá.

2.3. Thanh toán sau khi xử lý tài sản cầm cố, thế chấp

Sau khi xử lý tài sản cầm cố, thế chấp, căn cứ Điều 307 BLDS 2015, khoản tiền có được từ việc xử lý tài sản sẽ được thanh toán như sau:

• Thứ nhất, thanh toán chi phí phát sinh từ việc thu giữ, bảo quản, xử lý tài sản;

• Thứ hai, thanh toán cho bên nhận bảo đảm khoản tiền tương đương với giá trị nghĩa vụ của bên có nghĩa vụ. Nếu có nhiều bên nhận bảo đảm nghĩa vụ bằng cùng một tài sản thì các bên cùng nhận bảo đảm có quyền thỏa thuận để xác định và thay đổi thứ tự ưu tiên thanh toán. Trường hợp các bên không có thỏa thuận thì căn cứ vào Điều 308 BLDS 2015, thứ tự thanh toán như sau:

– Nếu tất cả các biện pháp bảo đảm đều có hiệu lực đối kháng với người thứ ba, việc thanh toán được thực hiện theo thứ tự thời gian đã xác lập hiệu lực đối kháng;

– Nếu trong số các biện pháp bảo đảm có biện pháp bảo đảm có và biện pháp bảo đảm không có hiệu lực đối kháng, nghĩa vụ có biện pháp bảo đảm có hiệu lực đối kháng sẽ được thanh toán trước;

– Nếu tất cả biện pháp bảo đảm đều không có hiệu lực đối kháng, thứ tự thanh toán được xác định theo thời điểm các biện pháp bảo đảm được thiết lập.

Việc xử lý tài sản cầm cố, thế chấp là một trong những phương thức quan trọng để đảm bảo thực hiện nghĩa vụ tài sản trong giao dịch dân sự và thương mại. Quá trình xử lý tài sản bảo đảm cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan cũng như tránh phát sinh các tranh chấp không đáng có.

Trên đây là bài viết của TNTP liên quan tới nội dung “Xử lý tài sản cầm cố, thế chấp – Một trong những cách thức thu hồi nợ”. Hy vọng bài viết này sẽ hữu ích đối với quý độc giả.

Trân trọng,

Trong bối cảnh nền kinh tế phát triển mạnh mẽ và giao thương ngày càng mở rộng, việc ký kết các hợp đồng trở thành một phần không thể thiếu trong hoạt động kinh doanh. Hiện nay, biện pháp ký quỹ là một trong những công cụ quan trọng và được sử dụng phổ biến trong giao dịch dân sự và thương mại nhằm đảm bảo việc thực hiện hợp đồng. Thông qua bài viết này, TNTP sẽ phân tích bản chất, vai trò và hiệu quả của biện pháp ký quỹ trong việc thực hiện hợp đồng, đồng thời làm rõ những lợi ích mà nó mang lại cho các chủ thể tham gia giao dịch.

1. Khái niệm và đặc điểm của biện pháp ký quỹ

• Theo quy định tại Điều 330 Bộ luật Dân sự 2015 quy định, biện pháp ký quỹ là một trong những biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ, theo đó bên có nghĩa vụ (bên ký quỹ) sẽ nộp một khoản tiền hoặc kim khí quý, đá quý hoặc giấy tờ có giá vào tài khoản phong tỏa tại một tổ chức tín dụng để đảm bảo các cam kết trong hợp đồng sẽ được thực hiện đúng và đầy đủ. Trong trường hợp bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ theo hợp đồng thì khoản ký quỹ có thể được sử dụng để thanh toán nghĩa vụ, đền bù cho các thiệt hại mà bên có nghĩa vụ gây ra.

• Theo quy định tại Điều 39 Nghị định 21/2021/NĐ-CP, các bên tham gia hợp đồng phải thực hiện việc chuyển khoản tiền ký quỹ và thanh toán theo một số nguyên tắc cụ thể. Cụ thể như sau:

– Gửi tiền ký quỹ: Tiền ký quỹ phải được gửi vào tài khoản phong tỏa tại tổ chức tín dụng theo thỏa thuận của các bên hoặc do bên có quyền chỉ định, nhằm bảo đảm thực hiện nghĩa vụ hợp đồng.
– Hình thức ký quỹ: Các bên có thể thỏa thuận ký quỹ một lần hoặc nhiều lần, tùy vào yêu cầu của hợp đồng hoặc quy định pháp luật.
– Sử dụng tiền ký quỹ: Khi nghĩa vụ hợp đồng bị vi phạm, tiền ký quỹ sẽ được dùng để thanh toán nghĩa vụ và bồi thường thiệt hại, sau khi trừ phí dịch vụ.

2. Quyền và nghĩa vụ của các bên trong ký quỹ

Hợp đồng ký quỹ được coi là giao dịch dân sự, nên để hợp đồng này phát sinh hiệu lực, các bên cần tuân thủ quy định tại Điều 117 BLDS về điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự. Theo đó, chủ thể tham gia vào hợp đồng phải có năng lực pháp luật, năng lực hành vi dân sự phù hợp với hợp đồng được xác lập, chủ thể tham gia hợp đồng hoàn toàn tự nguyện, mục đích và nội dung của hợp đồng không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

Trong quá trình thực hiện ký quỹ, các bên liên quan gồm tổ chức tín dụng nơi ký quỹ, bên ký quỹ và bên có quyền đều có những quyền và nghĩa vụ nhất định. Những nội dung này được quy định tại Điều 40 Nghị định 21/2021/NĐ-CP như sau:

• Quyền và nghĩa vụ của tổ chức tín dụng đóng vai trò trung gian quản lý khoản tiền ký quỹ được quy định như sau:

– Được hưởng phí dịch vụ từ hoạt động ký quỹ.
– Yêu cầu bên có quyền thực hiện đúng thỏa thuận về ký quỹ để đảm bảo việc thanh toán nghĩa vụ.
– Thực hiện thanh toán nghĩa vụ theo yêu cầu của bên có quyền trong phạm vi tiền ký quỹ.
– Hoàn trả khoản tiền ký quỹ còn lại cho bên ký quỹ sau khi đã thanh toán nghĩa vụ và chấm dứt ký quỹ.
– Thực hiện các quyền và nghĩa vụ khác theo thỏa thuận giữa các bên hoặc theo quy định pháp luật.

• Quyền và nghĩa vụ của bên ký quỹ (bên có nghĩa vụ gửi tiền, tài sản ký quỹ vào tổ chức tín dụng để bảo đảm thực hiện hợp đồng) được quy định như sau:

– Thỏa thuận với tổ chức tín dụng về điều kiện thanh toán tiền ký quỹ theo đúng cam kết với bên có quyền.
– Yêu cầu tổ chức tín dụng hoàn trả tiền ký quỹ còn lại và nhận lãi (nếu có thỏa thuận).
– Có thể rút bớt, bổ sung hoặc sử dụng tiền ký quỹ cho giao dịch khác nếu được sự đồng ý của bên có quyền.
– Nộp đầy đủ số tiền ký quỹ theo thỏa thuận với tổ chức tín dụng.
– Thực hiện các quyền và nghĩa vụ khác theo hợp đồng hoặc quy định pháp luật.

• Bên có quyền và có các quyền, nghĩa vụ sau:
– Yêu cầu tổ chức tín dụng thanh toán nghĩa vụ đầy đủ và đúng hạn trong phạm vi tiền ký quỹ.
– Tuân thủ các thủ tục theo yêu cầu của tổ chức tín dụng để thực hiện quyền nhận thanh toán từ tiền ký quỹ.
– Thực hiện các quyền và nghĩa vụ khác theo thỏa thuận hoặc quy định của pháp luật.

3. Ưu điểm và hạn chế của ký quỹ trong việc thực hiện hợp đồng

Ký quỹ là một biện pháp phổ biến và quan trọng trong các giao dịch hợp đồng, giúp bảo đảm nghĩa vụ của các bên và tạo sự công bằng trong quá trình thực hiện hợp đồng. Tuy nhiên, như bất kỳ phương thức bảo đảm nào, ký quỹ cũng có cả những ưu điểm và hạn chế riêng.

a. Ưu điểm

• Bảo vệ quyền lợi: Ký quỹ giúp bảo vệ lợi ích của các bên, đặc biệt trong trường hợp bên còn lại vi phạm nghĩa vụ hoặc không thực hiện đúng cam kết. Khi đó, một bên chỉ cần cung cấp bằng chứng chứng minh đã tuân thủ đầy đủ nghĩa vụ và đáp ứng các điều kiện thỏa thuận để được thanh toán.

• Đảm bảo nghĩa vụ hợp đồng: Ký quỹ là công cụ hiệu quả để bảo vệ việc thực hiện nghĩa vụ hợp đồng đúng hạn và đầy đủ. Các bên tham gia sẽ có trách nhiệm cao hơn trong việc thực hiện nghĩa vụ của mình.

• Giảm thiểu rủi ro: Biện pháp ký quỹ giúp giảm thiểu rủi ro, đặc biệt là đối với bên bán hoặc bên cho thuê. Nếu bên đối tác không thực hiện nghĩa vụ hợp đồng, khoản tiền ký quỹ sẽ dùng để thanh toán cho nghĩa vụ hoặc giúp bù đắp phần thiệt hại mà bên vi phạm gây ra một cách nhanh chóng.

• Tăng cường sự tin tưởng: Việc có một khoản tiền ký quỹ giữ lại và chỉ được giải phóng khi hợp đồng được thực hiện đầy đủ tạo ra sự tin tưởng giữa các bên.

b. Hạn chế

Tuy nhiên, ký quỹ cũng có những hạn chế nhất định và có thể gặp phải một số khó khăn trong quá trình áp dụng.

• Chi phí ký quỹ: Việc phải nộp một khoản tiền ký quỹ có thể là gánh nặng tài chính đối với các bên, đặc biệt là đối với bên ký quỹ. Các chi phí liên quan đến phí dịch vụ của tổ chức tín dụng làm tăng tổng chi phí của hợp đồng.

• Quy định rõ ràng về điều kiện nhận ký quỹ: Mặc dù ký quỹ giúp bảo vệ quyền lợi các bên, trong trường hợp không được thỏa thuận hoặc quy định rõ ràng, việc xác định chính xác các điều kiện để nhận tiền ký quỹ có thể gặp khó khăn, dẫn đến việc mất thời gian hoặc xảy ra những tranh chấp pháp lý.

• Giới hạn về khả năng sử dụng tài sản ký quỹ: Tiền ký quỹ phải được giữ ở tài khoản phong tỏa, làm hạn chế khả năng sử dụng số tiền đó cho các mục đích khác. Điều này có thể gây khó khăn đối với bên ký quỹ nếu họ gặp phải các nhu cầu tài chính khẩn cấp trong suốt quá trình hợp đồng.

4. Hình thức ký quỹ thường sử dụng trong Hợp đồng

Hiện tại, có nhiều loại hình ký quỹ khác nhau, nhưng hai loại hình ký quỹ thường được sử dụng phổ biến trong quá trình giao kết và thực hiện hợp đồng là ký quỹ bảo lãnh và ký quỹ L/C (Letter of Credit – Thư tín dụng).

• Ký quỹ bảo lãnh: Đây là hình thức ký quỹ trong đó bên ký quỹ đặt cọc một khoản tiền vào tài khoản phong tỏa nhằm bảo đảm thực hiện các nghĩa vụ hợp đồng. Nếu bên có nghĩa vụ không thực hiện đúng cam kết, bên có quyền có thể yêu cầu tổ chức tín dụng thanh toán từ khoản tiền ký quỹ để bù đắp thiệt hại.

• Ký quỹ L/C: Thư tín dụng (L/C) là hình thức ký quỹ mà ngân hàng đứng ra cam kết thanh toán một khoản tiền cho bên bán khi bên mua thực hiện đầy đủ các điều kiện theo thỏa thuận trong hợp đồng. L/C giúp bảo vệ quyền lợi của cả bên bán và bên mua, đặc biệt trong các giao dịch quốc tế, đảm bảo việc thanh toán được thực hiện đúng hạn và đầy đủ.

Ký quỹ là một biện pháp bảo đảm thực hiện hợp đồng hiệu quả, giúp bảo vệ quyền lợi của các bên trong giao dịch và giảm thiểu rủi ro vi phạm hợp đồng. Tuy nhiên, việc sử dụng ký quỹ cần phải được thực hiện một cách cẩn trọng, đảm bảo tính minh bạch và tuân thủ các quy định pháp lý hiện hành để tránh phát sinh tranh chấp. Trong bối cảnh giao dịch thương mại ngày càng phát triển, ký quỹ sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc tạo dựng niềm tin và thúc đẩy các giao dịch hợp pháp và công bằng.

Trên đây là bài viết của TNTP về chủ đề “Biện pháp ký quỹ và vai trò trong việc thực hiện hợp đồng”, TNTP hy vọng rằng bài viết này đem lại giá trị cho các độc giả trong hoạt động của mình.

Trân trọng,