Hợp đồng vay tài sản là hợp đồng được xác lập phổ biến giữa các cá nhân, tổ chức khi họ có nhu cầu tài chính đột xuất hoặc cần huy động vốn cho sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, do việc thiếu thận trọng hoặc tin tưởng đối tác, việc thực hiện hợp đồng có thể xảy ra mâu thuẫn, bất đồng và phát sinh tranh chấp. Do đó, trong bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ phân tích các tranh chấp phổ biến phát sinh khi thực hiện hợp đồng vay tài sản.
1. Tranh chấp trong quá trình thực hiện hợp đồng vay tài sản là gì?
Căn cứ vào Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay, khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.
Hiện nay, luật chưa có quy định về tranh chấp trong quá trình thực hiện hợp đồng vay tài sản, tuy nhiên, có thể hiểu đó là mâu thuẫn, tranh chấp về quyền và nghĩa vụ giữa các bên khi thực hiện hợp đồng.
2. Các loại tranh chấp trong quá trình thực hiện hợp đồng vay tài sản
Một số tranh chấp phát sinh trong quá trình thực hiện hợp đồng vay tài sản bao gồm:
(1) Tranh chấp liên quan tới nợ gốc, lãi suất: Điển hình như trường hợp bên vay không thực hiện nghĩa vụ trả nợ gốc, lãi suất trong thời hạn thỏa thuận.
(2) Tranh chấp liên quan tới hợp đồng vô hiệu: Hợp đồng vay tài sản vô hiệu có thể do giả tạo hoặc do được ký kết bởi người không có thẩm quyền đại diện.
(3) Tranh chấp liên quan tới việc giải thích hợp đồng: Tranh chấp này thường xảy ra khi các bên thỏa thuận và xác lập nhiều văn bản, chẳng hạn các bên thỏa thuận lãi suất tại một văn bản độc lập với hợp đồng vay.
(4) Tranh chấp liên quan tới biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ: Trong quá trình thực hiện hợp đồng, các bên có thể thỏa thuận sử dụng biện pháp cầm cố, thế chấp tài sản, bảo lãnh,… để đảm bảo nghĩa vụ trả nợ. Tuy nhiên, các tranh chấp cũng có thể phát sinh khi bên có nghĩa vụ bảo đảm không có quyền định đoạt tài sản hoặc tranh chấp về việc xử lý tài sản khi bên vay vi phạm nghĩa vụ trả nợ.
(5) Ngoài ra, thực tế phát sinh một số tranh chấp khác: Chẳng hạn, hai bên thỏa thuận điều khoản tại Hợp đồng vi phạm quy định pháp luật như vi phạm quy định về mức lãi suất quy định tại Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015.
3. Các phương thức giải quyết khi phát sinh tranh chấp Hợp đồng vay tài sản
Nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, các bên có thể lựa chọn một hoặc một số phương thức giải quyết tranh chấp sau:
• Thương lượng: Khi xảy ra tranh chấp một bên có thể đề nghị bên còn lại thực hiện đúng cam kết. Ngoài ra, để đạt được mục tiêu chung, các bên có thể thỏa thuận lại thời hạn trả nợ, lãi suất. Khi đó, các bên cần xác lập biên bản, bản cam kết, biên bản xác nhận công nợ để ghi nhận kết quả thương lượng.
• Hòa giải: Khác với thương lượng, hòa giải sẽ có sự tham gia của một bên thứ ba độc lập hỗ trợ các bên thống nhất và giải quyết mâu thuẫn. Khi đó, kết quả hòa giải cũng cần được ghi nhận bằng văn bản để làm căn cứ đề nghị bên còn lại thực hiện nghĩa vụ.
• Yêu cầu Tòa án hoặc Trọng tài giải quyết tranh chấp: Các bên có thể khởi kiện ra Tòa án hoặc Trọng tài có thẩm quyền, cung cấp tài liệu, chứng cứ để đề nghị Tòa án hoặc Trọng tài ban hành Bản án/Quyết định hoặc Phán quyết để bảo vệ quyền lợi của mình.
4. Một số lưu ý để giảm thiểu tranh chấp phát sinh trong quá trình thực hiện hợp đồng vay tài sản
Để giảm thiểu khả năng xảy ra tranh chấp, các bên có thể thực hiện một số biện pháp sau đây:
• Xác lập hợp đồng vay bằng văn bản, công chứng hợp đồng hoặc có xác nhận của người làm chứng;
• Thỏa thuận các nội dung rõ ràng và đảm bảo đầy đủ các nội dung quan trọng bao gồm khoản nợ gốc, lãi suất, thời hạn trả tài sản, chế tài áp dụng trong trường hợp vi phạm hợp đồng vay tài sản,…
• Ghi nhận việc giao tài sản cho bên vay, trả lại tài sản cho bên cho vay bằng văn bản.
• Trường hợp các bên thỏa thuận xác lập biện pháp bảo đảm, các bên có thể tiến hành đăng ký giao dịch bảo đảm tại cơ quan có thẩm quyền.
Trên đây là nội dung bài viết “Các tranh chấp phổ biến trong quá trình thực hiện hợp đồng vay tài sản” mà TNTP gửi đến quý độc giả. Hy vọng bài viết hữu ích đối với những ai đang quan tâm đến vấn đề này.
Trân trọng,
