Author: Phạm Huyền

Doanh nghiệp xã hội là một loại hình doanh nghiệp đặc thù, có các hoạt động kinh doanh nhằm thực hiện các mục tiêu mang tính xã hội, lợi nhuận thu được sử dụng để tái đầu tư cho mục tiêu đó hoặc cho cộng đồng, thay vì tối đa hóa lợi nhuận cho thành viên công ty, cổ đông hoặc chủ sở hữu. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ phân tích về tiêu chí, quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp xã hội tại Việt Nam.

1. Tiêu chí trở thành doanh nghiệp xã hội

Theo quy định tại Điều 10 Luật Doanh nghiệp năm 2020, các tiêu chí để trở thành doanh nghiệp xã hội bao gồm:

• Là doanh nghiệp được đăng ký thành lập theo quy định của Luật doanh nghiệp. Tùy vào loại hình của doanh nghiệp xã hội là doanh nghiệp tư nhân, công ty hợp danh, công ty TNHH hoặc công ty cổ phần, doanh nghiệp thực hiện thủ tục đăng ký thành lập tương ứng với loại hình doanh nghiệp.
• Mục tiêu hoạt động nhằm giải quyết vấn đề xã hội, môi trường vì lợi ích cộng đồng. Đây là điểm khác biệt cơ bản so với doanh nghiệp thông thường. Mục tiêu chủ yếu mà hầu hết chủ doanh nghiệp và những thành viên góp vốn hướng đến là tạo ra lợi nhuận. Còn doanh nghiệp xã hội được thành lập với mục tiêu giải quyết các vấn đề xã hội, môi trường vì lợi ích chung của toàn xã hội, mục tiêu tạo ra lợi nhuận không phải mục tiêu chính mà các doanh nghiệp này hướng đến.
• Sử dụng ít nhất 51% tổng lợi nhuận sau thuế hằng năm của doanh nghiệp để tái đầu tư nhằm thực hiện mục tiêu đã đăng ký. Khác với doanh nghiệp thông thường, được sử dụng toàn bộ lợi nhuận sau thuế theo ý chí của doanh nghiệp (miễn là ý chí này phù hợp với quy định pháp luật) thì doanh nghiệp xã hội phải trích ra hơn một nửa lợi nhuận sau thuế (không ít hơn 51%) để đầu tư nhằm thực hiện mục giải quyết vấn đề xã hội, môi trường đã đăng ký.

2. Quyền của doanh nghiệp xã hội

Doanh nghiệp xã hội trước hết là doanh nghiệp, nên đương nhiên có là đầy đủ quyền của doanh nghiệp quy định tại Điều 7 Luật doanh nghiệp năm 2020. Bên cạnh đó, vì là loại hình đặc thù nên doanh nghiệp xã hội còn có thêm một số quyền sau:

• Chủ sở hữu, người quản lý doanh nghiệp xã hội được xem xét, tạo thuận lợi và hỗ trợ trong việc cấp giấy phép, chứng chỉ và giấy chứng nhận có liên quan theo quy định của pháp luật.
• Được huy động, nhận tài trợ từ cá nhân, doanh nghiệp, tổ chức phi chính phủ và tổ chức khác của Việt Nam, nước ngoài để bù đắp chi phí quản lý, chi phí hoạt động của doanh nghiệp.
• Được Nhà nước ban hành các chính sách khuyến khích, hỗ trợvà thúc đẩy phát triển doanh nghiệp xã hội.

3. Nghĩa vụ của doanh nghiệp xã hội

Doanh nghiệp xã hội phải thực hiện đầy đủ quy định chung về nghĩa vụ của doanh nghiệp tại Điều 8 Luật Doanh nghiệp năm 2020 và các nghĩa vụ đặc thù, bao gồm:

• Duy trì mục tiêu hoạt động và điều kiện quy định trong suốt quá trình hoạt động.
• Không được sử dụng các khoản tài trợ huy động được cho mục đích khác ngoài bù đắp chi phí quản lý và chi phí hoạt động để giải quyết vấn đề xã hội, môi trường mà doanh nghiệp đã đăng ký.
• Trường hợp được nhận các ưu đãi, hỗ trợ, doanh nghiệp xã hội phải định kỳ hằng năm báo cáo cơ quan có thẩm quyền về tình hình hoạt động của doanh nghiệp.
• Doanh nghiệp xã hội phải thông báo với cơ quan có thẩm quyền khi chấm dứt thực hiện mục tiêu xã hội, môi trường hoặc không sử dụng lợi nhuận để tái đầu tư theo quy định.

Doanh nghiệp xã hội ở Việt Nam hoạt động dưới nhiều hình thức tổ chức và địa vị pháp lý khác nhau. Do mục đích chủ yếu hướng tới xã hội như cung ứng dịch vụ công, bảo vệ môi trường, cung cấp việc làm cho cộng đồng yếu thế,… nên doanh nghiệp xã hội được hưởng các chính sách ưu đãi liên quan tùy thuộc vào lĩnh vực, địa bàn hay đối tượng mà doanh nghiệp lựa chọn. Điều này góp phần khuyến khích các doanh nghiệp lựa chọn hoạt động dưới danh nghĩa là doanh nghiệp xã hội.

Trên đây là bài viết “Tiêu chí, quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp xã hội”. Chúng tôi hi vọng bài viết này có ích với các bạn.

Trân trọng,

Pháp nhân là một tổ chức có tư cách pháp lý độc lập, có thể tham gia vào các hoạt động kinh tế, chính trị, xã hội… theo quy định của pháp luật. Pháp nhân có 02 hình thức: pháp nhân thương mại và pháp nhân phi thương mại. Vậy hai loại pháp nhân trên có những điểm khác nhau như thế nào? Trong bài viết này, chúng tôi sẽ phân tích về sự khác nhau giữa hai loại pháp nhân trên

1. Khái niệm về pháp nhân thương mại

Theo quy định tại Điều 74 Bộ luật Dân sự 2015, một tổ chức được công nhận có tư cách pháp nhân khi đủ 04 điều kiện sau:

Một là, phải được thành lập theo quy định của pháp luật

Tùy vào loại hình của pháp nhân là công ty hợp danh, công ty TNHH hoặc công ty cổ phần, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội,… chủ thể thực hiện thủ tục đăng ký thành lập pháp nhân tương ứng theo quy định của pháp luật. Tổ chức có tư cách pháp nhân kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận thành lập.

Hai là, có cơ cấu tổ chức theo quy định tại Điều 83 của Bộ luật Dân sự 2015

Một tổ chức muốn trở thành pháp nhân phải có điều lệ hoặc quyết định thành lập pháp nhân. Trong điều lệ và quyết định thành lập phải có quy định cụ thể về tổ chức, nhiệm vụ và quyền hạn của cơ quan điều hành pháp nhân.

Ba là, có tài sản độc lập với cá nhân, pháp nhân khác và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản của mình

Pháp nhân bắt buộc phải có tài sản độc lập để xác lập quyền và nghĩa vụ trong hoạt động của pháp nhân. Chỉ khi có tài sản độc lập thì pháp nhân mới có thể tự chịu trách nhiệm bằng tài sản của mình đối với các giao dịch, quyền và nghĩa vụ mà pháp nhân xác lập.

Bốn là, nhân danh mình tham gia quan hệ pháp luật một cách độc lập.

Pháp nhân được thành lập với mục đích thực hiện giao dịch, xác lập quyền và nghĩa vụ thay cho một hoặc một nhóm chủ thể. Khi tham gia vào các quan hệ pháp luật, pháp nhân sẽ nhân danh chính mình mà không phải nhân danh bất kỳ cá nhân, tổ chức nào khác. Người đại diện theo pháp luật của pháp nhân sẽ đại diện pháp nhân tham gia các quan hệ pháp luật. Người này có thể tự mình tham gia hoặc ủy quyền cho người khác thực hiện thay mình.

2. Sự khác biệt của pháp nhân thương mại và pháp nhân phi thương mại

Trên đây là bài viết “Sự khác nhau giữa pháp nhân thương mại và pháp nhân phi thương mại”. Chúng tôi hi vọng bài viết này có ích với các bạn.

Trân trọng,

Quyền thành lập và quản lý doanh nghiệp là quyền được luật hóa từ quyền tự do kinh doanh của con người được ghi nhận tại Hiến pháp năm 2013. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ phân tích các quy định liên quan đến chủ thể có quyền thành lập và quản lý doanh nghiệp.

Theo quy định tại Khoản 1, 2 Điều 17 Luật Doanh nghiệp năm 2020, mọi tổ chức, cá nhân đều có quyền thành lập và quản lý doanh nghiệp tại Việt Nam, trừ một số chủ thể sau:

1. Cơ quan nhà nước, đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân sử dụng tài sản nhà nước để thành lập doanh nghiệp kinh doanh thu lợi riêng cho cơ quan, đơn vị mình

Theo Khoản 4 Điều 17 Luật Doanh nghiệp năm 2020, thu lợi riêng cho cơ quan, đơn vị mình được hiểu là sử dụng thu nhập từ hoạt động kinh doanh, từ góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp vào một trong các mục đích sau đây:

• Chia dưới mọi hình thức cho một số hoặc tất cả những cá nhân sau đây:

1. i) Cán bộ, công chức, viên chức; ii) Sĩ quan, hạ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân, viên chức quốc phòng trong các cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân Việt Nam; iii) Sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp, công nhân, công an trong các cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân Việt Nam, trừ người được cử làm đại diện theo ủy quyền để quản lý phần vốn góp của Nhà nước tại doanh nghiệp hoặc quản lý tại doanh nghiệp nhà nước;

• Bổ sung vào ngân sách hoạt động của cơ quan, đơn vị trái với quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước;
• Lập quỹ hoặc bổ sung vào quỹ phục vụ lợi ích riêng của cơ quan, đơn vị.

Việc pháp luật quy định những chủ thể này không được thành lập và quản lý doanh nghiệp là nhằm đảm bảo công khai, minh bạch trong việc huy động, sử dụng ngân sách nhà nước, đồng thời cũng góp phần ngăn chặn các hành vi tiêu cực, tham nhũng gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước.

2. Người có chức vụ quyền hạn trong cơ quan nhà nước, doanh nghiệp nhà nước

Các chủ thể có chức vụ quyền hạn trong cơ quan nhà nước, doanh nghiệp nhà nước không được thành lập và quản lý doanh nghiệp bao gồm:

• Cán bộ, công chức, viên chức;
• Sĩ quan, hạ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân, viên chức quốc phòng trong các cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân Việt Nam; sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp, công nhân công an trong các cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân Việt Nam, trừ người được cử làm đại diện theo ủy quyền để quản lý phần vốn góp của Nhà nước tại doanh nghiệp hoặc quản lý tại doanh nghiệp nhà nước.
• Cán bộ lãnh đạo, quản lý nghiệp vụ trong doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, trừ người được cử làm đại diện theo ủy quyền để quản lý phần vốn góp của Nhà nước tại doanh nghiệp khác.

Việc pháp luật quy định như vậy bởi vì các chủ thể trên đều là những người đang đảm nhiệm các công việc công, thực hiện các nhiệm vụ được nhà nước và nhân dân giao phó, có nghĩa vụ phải tận tâm hết lòng phục vụ xã hội, phục vụ nhân dân. Đồng thời, việc hạn chế quyền trên nhằm tránh tình trạng tham ô, tham nhũng, lợi dụng vị trí của mình để tư lợi bất chính.

3. Người chưa thành niên; người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; người bị mất năng lực hành vi dân sự; người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi; tổ chức không có tư cách pháp nhân

Đối với cá nhân, các trường hợp trên đều thuộc các đối tượng không có hoặc có năng lực hành vi dân sự không đầy đủ. Những đối tượng này sẽ bị hạn chế khả năng thực hiện các nghĩa vụ của họ, vì vậy, pháp luật hạn chế quyền thành lập và quản lý doanh nghiệp của các chủ thể này.

Đối với tổ chức, theo Bộ luật Dân sự năm 2015, tổ chức không có tư cách pháp nhân khi không đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau: Thành lập hợp pháp, có cơ cấu tổ chức chặt chẽ, có tài sản độc lập và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản, nhân danh mình tham gia các quan hệ pháp luật một cách độc lập.

4. Chủ thể đang chịu hậu quả pháp lý bất lợi do hành vi vi phạm quy định về thành lập và quản lý doanh nghiệp

Chủ thể này được quy định cụ thể tại Điểm e, g Khoản 2 Điều 17 Luật Doanh nghiệp năm 2020, bao gồm:

• Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc hoặc đang bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định; các trường hợp khác theo quy định của Luật Phá sản, Luật Phòng, chống tham nhũng.
• Tổ chức là pháp nhân thương mại bị cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định theo quy định của Bộ luật Hình sự.

5. Trường hợp không được thành lập và quản lý doanh nghiệp được quy định trong Luật phá sản năm 2014

Ngoại trừ trường hợp doanh nghiệp phá sản với lý do bất khả kháng thì:

• Người giữ chức vụ Chủ tịch, Tổng giám đốc, Giám đốc, thành viên Hội đồng quản trị của doanh nghiệp 100% vốn nhà nước bị tuyên bố phá sản không được đảm đương các chức vụ đó ở bất kỳ doanh nghiệp nhà nước nào kể từ ngày doanh nghiệp 100% vốn nhà nước bị tuyên bố phá sản.
• Người đại diện phần vốn góp của Nhà nước ở doanh nghiệp có vốn nhà nước mà doanh nghiệp đó bị tuyên bố phá sản không được đảm đương các chức vụ quản lý ở bất kỳ doanh nghiệp nào có vốn của Nhà nước.
• Người giữ chức vụ quản lý của doanh nghiệp bị tuyên bố phá sản mà cố ý vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 18, khoản 5 Điều 28, khoản 1 Điều 48 của Luật Phá sản năm 2014 thì Thẩm phán xem xét, quyết định về việc không được quyền thành lập doanh nghiệp, làm người quản lý doanh nghiệp trong thời hạn 03 năm kể từ ngày Tòa án nhân dân có quyết định tuyên bố phá sản.

Trên đây là bài viết “Chủ thể có quyền thành lập và quản lý doanh nghiệp”. Chúng tôi hi vọng bài viết này có ích với các bạn.

Trân trọng,

Với xu hướng hội nhập, mở cửa nền kinh tế, Việt Nam liên tiếp ký kết các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới. Từ đó, các doanh nghiệp Việt Nam có nhiều cơ hội để thực hiện giao dịch với thương nhân nước ngoài. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp trong nước vẫn còn gặp rủi ro khi giao kết Hợp đồng mua bán hàng hóa với thương nhân nước ngoài. Vậy doanh nghiệp nên lưu ý những nội dung gì để kiểm soát rủi ro khi giao kết Hợp đồng mua bán với thương nhân nước ngoài? Tại phần 1 của chuyên đề này, TNTP sẽ phân tích những lưu ý về chủ thể và hình thức khi các bên ký kết Hợp đồng.

I. Khái quát về Hợp đồng thương mại có yếu tố nước ngoài

Theo Điều 1 Công ước Viên 1980 về mua bán hàng hóa quốc tế thì Hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế là Hợp đồng được ký kết giữa các bên có trụ sở thương mại tại các quốc gia khác nhau. Theo Khoản 1 Điều 27 Luật Thương Mại 2005 (“Luật Thương mại”) thì: “Mua bán hàng hoá quốc tế được thực hiện dưới các hình thức xuất khẩu, nhập khẩu, tạm nhập, tái xuất, tạm xuất, tái nhập và chuyển khẩu”. Trong đó, phổ  biến nhất là quan hệ xuất nhập khẩu, theo đó, một bên được gọi là Bên xuất khẩu có nghĩa vụ giao hàng và chuyển quyền sở hữu hàng hoá cho một bên khác gọi là Bên nhập khẩu và nhận thanh toán; và Bên nhập khẩu có nghĩa vụ thanh toán cho Bên xuất khẩu, nhận hàng và quyền sở hữu hàng hóa theo thỏa thuận.

II. Những lưu ý khi soạn thảo Hợp đồng mua bán quốc tế

1. Kiểm soát rủi ro khi xác định thẩm quyền chủ thể ký kết Hợp đồng

Hiện nay, nhiều doanh nghiệp Việt Nam xảy ra tranh chấp Hợp đồng với thương nhân nước ngoài xuất phát từ nguyên nhân không kiểm tra kỹ tư cách pháp lý và ký kết Hợp đồng sai thẩm quyền.

Theo pháp luật Việt Nam, chỉ người đại diện theo pháp luật hoặc người được người đại diện theo pháp luật ủy quyền hợp pháp mới có thẩm quyền ký kết Hợp đồng. Nếu công ty có nhiều hơn một người đại diện theo pháp luật thì Điều lệ công ty thường quy định cụ thể quyền, nghĩa vụ của từng người đại diện theo pháp luật, trong đó có thẩm quyền ký kết Hợp đồng. Ngược lại, ví dụ, pháp luật nước Anh lại không có quy định cụ thể về ủy quyền. Các án lệ tại Anh công nhận sự ủy quyền mặc nhiên, nghĩa là một giám đốc điều hành khi thực hiện nhiệm vụ điều hành công ty thì có quyền thực hiện những công việc của giám đốc điều hành thường làm nên có thể không bắt buộc giấy ủy quyền.

Như vậy, khi giao kết hợp đồng với thương nhân nước ngoài, doanh nghiệp Việt Nam cần tìm hiểu các quy định về thẩm quyền và ủy quyền của quốc gia đối tác, đồng thời yêu cầu đối tác cung cấp tài liệu để chứng minh hoặc cam kết đối tác đó có thẩm quyền ký kết Hợp đồng. Một số loại tài liệu doanh nghiệp Việt Nam nên yêu cầu đối tác cung cấp có thể kể đến bao gồm nhưng không giới hạn tài liệu chứng minh lịch sử hoạt động, giấy phép kinh doanh và các giấy tờ pháp lý liên quan đến pháp nhân.

2. Kiểm soát rủi ro về hình thức Hợp đồng

Hiện nay, nhiều quốc gia là thành viên của Công ước viên 1980 quy định hình thức Hợp đồng không nhất thiết là văn bản viết, các bên có thể sử dụng hình thức phi văn bản. Công ước viên 1980 quy định: “Hợp đồng mua bán không cần phải được ký kết bằng văn bản hoặc xác nhận bằng văn bản hay phải tuân thủ một yêu cầu nào khác về hình thức Hợp đồng, Hợp đồng có thể chứng minh bằng mọi cách, kể cả lời khai nhân chứng.”

Việt Nam đã tham gia Công ước Viên 1980 vào năm 2015 nhưng lại bảo lưu quy định về hình thức Hợp đồng. Theo đó, tại khoản 2 Điều 27 Luật Thương mại: “Mua bán hàng hóa quốc tế phải được thực hiện trên cơ sở Hợp đồng bằng văn bản hoặc hình thức khác có giá trị pháp lý tương đương”. Như vậy, Hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế được công nhận có hiệu lực khi được thể hiện bằng văn bản, cũng như mọi sự thay đổi bổ sung phải được lập thành văn bản.

Trong quy định pháp luật Việt Nam cũng như thông lệ quốc tế, Hợp đồng thương mại quốc tế thường được quy định là phải xác lập dưới hình thức văn bản. Các hình thức có giá trị pháp lý tương đương bao gồm email, điện báo, telex, fax, thông điệp dữ liệu và các hình thức khác theo quy định của pháp luật. Trong thời điểm hiện tại, pháp luật Việt Nam đã thừa nhận những Hợp đồng ký theo hình thức số hóa, mua bán trực tuyến, bản fax, thư điện tử,… có giá trị pháp lý như hình thức văn bản.

Khi giao kết hợp đồng, doanh nghiệp Việt Nam cần tìm hiểu pháp luật của quốc gia sẽ điều chỉnh việc thực hiện và giải quyết tranh chấp liên quan đến Hợp đồng để lựa chọn hình thức Hợp đồng hợp pháp. Bởi lẽ, nếu các bên giao kết Hợp đồng theo hình thức phi văn bản như lời nói, hành vi,… nhưng lại lựa chọn pháp luật điều chỉnh của Hợp đồng là pháp luật Việt Nam thì Hợp đồng được coi là vi phạm quy định về hình thức.

Nếu Hợp đồng vi phạm về hình thức, Tòa án Việt Nam hoặc Trọng tài tại Việt Nam có thể tuyên bố Hợp đồng vô hiệu. Khi giao kết Hợp đồng mua bán quốc tế, các bên nên soạn thảo Hợp đồng bằng văn bản vì các nội dung sẽ được thể hiện rõ ràng, thuận tiện cho việc các bên thực hiện Hợp đồng và là căn cứ quan trọng cho việc giải quyết tranh chấp (nếu có).

Trên đây là phần 1 bài viết các “Quản trị rủi ro cho doanh nghiệp khi giao kết Hợp đồng với thương nhân nước ngoài”. Hi vọng bài viết này sẽ giúp ích cho bạn đọc. Những lưu ý quan trọng khác TNTP sẽ đề cập trong những phần tiếp theo.

Trân trọng,

Giao dịch dân sự được coi là một trong những giao dịch phổ biến, có thể được xác lập bởi sự thỏa thuận giữa các bên dưới một hình thức cụ thể. Tuy nhiên, khi thực hiện các giao dịch, không phải lúc nào các bên cũng thỏa thuận một cách rõ ràng và dễ hiểu, điều này là nguyên nhân làm phát sinh nhiều tranh chấp. Vậy trong trường hợp nội dung của giao dịch dân sự không rõ ràng và khó hiểu thì sẽ giải quyết thế nào? Quý độc giả vui lòng tham khảo nội dung sau

1. Căn cứ giải thích giao dịch dân sự không rõ ràng

Trường hợp giao dịch dân sự khó hiểu, được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau thì sẽ được giải thích dựa trên các thứ tự sau:

• Theo ý chí (nguyện vọng, mong muốn) đích thực của các bên khi xác lập giao dịch;
• Theo nghĩa phù hợp với mục đích (kết quả các bên hướng tới) của giao dịch;
• Theo tập quán (thói quen được hình thành, tồn tại lâu dài và được thừa nhận, áp dụng rộng rãi trong một vùng, miền, dân tộc, cộng đồng dân cư hoặc trong một lĩnh vực dân sự) tại nơi giao dịch được xác lập.

2. Giải thích giao dịch dân sự không rõ ràng 

Giải thích hợp đồng

• Nội dung của hợp đồng có điều khoản không rõ ràng thì việc giải thích điều khoản đó sẽ dựa vào các yếu tố: (i) ngôn từ của hợp đồng; (ii) ý chí của các bên được thể hiện trong toàn bộ quá trình trước, tại thời điểm xác lập, thực hiện hợp đồng.
• Khi hợp đồng có điều khoản hoặc ngôn từ có thể hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau thì phải giải thích theo nghĩa phù hợp nhất với mục đích, tính chất của hợp đồng.
• Khi hợp đồng có điều khoản hoặc ngôn từ khó hiểu thì phải được giải thích theo tập quán tại địa điểm giao kết hợp đồng.
• Các điều khoản trong hợp đồng phải được giải thích trong mối liên hệ với nhau, sao cho ý nghĩa của các điều khoản đó phù hợp với toàn bộ nội dung hợp đồng.
• Trường hợp có sự mâu thuẫn giữa ý chí chung của các bên với ngôn từ sử dụng trong hợp đồng thì ý chí chung của các bên được dùng để giải thích hợp đồng.
• Trường hợp bên soạn thảo đưa vào hợp đồng nội dung bất lợi cho bên kia thì khi giải thích hợp đồng phải theo hướng có lợi cho bên kia.

Giải thích di chúc

• Trường hợp nội dung di chúc không rõ ràng dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau thì những người thừa kế theo di chúc phải cùng nhau giải thích nội dung di chúc dựa trên ý nguyện đích thực trước đây của người chết, có xem xét đến mối quan hệ của người chết với người thừa kế theo di chúc. Khi những người này không nhất trí về cách hiểu nội dung di chúc thì có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết.
• Trường hợp có một phần nội dung di chúc không giải thích được nhưng không ảnh hưởng đến các phần còn lại của di chúc thì chỉ phần không giải thích được không có hiệu lực.

3. Giải pháp để các bên hạn chế việc thỏa thuận không rõ ràng, khó hiểu và hiểu theo nhiều nghĩa trong nội dung của giao dịch dân sự

• Cần xác định rõ ràng mong muốn, nguyện vọng trước khi xác lập giao dịch;
• Khi thỏa thuận cần thống nhất ngôn ngữ phổ thông;
• Thỏa thuận nội dung một cách cụ thể, chi tiết;
• Cần xây dựng điều khoản về cách hiểu của nội dung trong trường hợp phát sinh tranh chấp.

Trên đây là bài viết “Cách giải quyết khi nội dung của giao dịch dân sự không rõ ràng, khó hiểu”. Chúng tôi hy vọng bài viết này có ích với các bạn.

Trân trọng,

Giao dịch dân sự – được coi là một trong những hoạt động phổ biến, được diễn ra hàng ngày, hàng giờ tại nhiều địa điểm khác nhau. Giao dịch dân sự thường được thể hiện bằng nhiều hình thức khác nhau như bằng lời nói, hành vi, văn bản,… Tuy nhiên, một số loại giao dịch đặc thù yêu cầu hình thức thể hiện nhất định. Thông qua bài viết sau đây, chúng tôi mong rằng các độc giả sẽ có cái nhìn đầy đủ về các quy định của pháp luật về hình thức của giao dịch dân sự.

1. Các hình thức của giao dịch dân sự

Pháp luật quy định hình thức của giao dịch dân sự bao gồm 03 hình thức chính:

Hình thức lời nói

Đây là hình thức được sử dụng phổ biến nhất, thường được thực hiện khi giá trị của giao dịch nhỏ, chỉ cần hai bên đồng ý xác lập thì giao dịch có hiệu lực. Do vậy, các bên thường không lưu giữ nội dung chi tiết của giao dịch (trừ trường hợp các bên ghi âm, ghi hình lại nội dung giao dịch). Khi xảy ra tranh chấp, một trong các bên khởi kiện yêu cầu tòa án giải quyết thì bên đó sẽ rất khó để chứng minh nội dung mà mình đã giao dịch cũng như các quyền và nghĩa vụ cần thực hiện khi giao dịch đã có hiệu lực nếu bên kia phủ nhận.

Hình thức văn bản

Khi đối tượng của giao dịch có giá trị cao thì giao dịch thường được lập thành văn bản. Văn bản là hình thức được ưu tiên sử dụng khi các bên tham gia vào giao dịch dân sự, bởi những ưu điểm mà nó mang lại, trong đó phải kể đến là cơ sở để các bên xem xét lại việc thực hiện giao dịch và là căn cứ để cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết tranh chấp (nếu phát sinh).

Nội dung của văn bản thể hiện ý chí thống nhất của các bên và thường có hiệu lực ngay sau khi các bên ký kết văn bản (nếu không có thỏa thuận khác). Mặt khác, pháp luật quy định các trường hợp cụ thể, theo đó giao dịch bắt buộc phải lập thành văn bản và hình thức văn bản được coi là điều kiện có hiệu lực của giao dịch. Trong một số trường hợp, các giao dịch còn phải được lập thành văn bản, có công chứng, chứng thực hoặc đăng ký, nếu pháp luật có quy định. Ví dụ: các giao dịch như tặng cho, mua bán, trao đổi, chuyển nhượng,… đối với các đối tượng là bất động sản, động sản phải đăng ký quyền sở hữu.

Ngoài ra, giao dịch dân sự được thực hiện thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử được coi là giao dịch bằng văn bản. Ví dụ: hai bên thể hiện việc giao dịch dưới dạng email, tin nhắn SMS, tin nhắn trong messenger,…

Hành vi cụ thể

Hành vi là cách xử sự của con người trước những hoàn cảnh cụ thể, được thể hiện dưới dạng hành động hoặc không hành động. Những hành vi này thường được sử dụng để xác lập các giao dịch dân sự thông dụng, được thực hiện ngay và trở thành thói quen phổ biến trong các hoạt động, lĩnh vực liên quan. Ví dụ: A là bên mua và B là bên bán, hai bên thỏa thuận là đến ngày 25 hàng tháng, nếu A không gọi điện thay đổi số lượng hàng hóa thì cuối tháng, B sẽ giao hàng với số lượng của tháng trước cho A.

2. Các bên nên làm gì khi hình thức của giao dịch dân sự được xác lập không đúng với hình thức theo luật định?

Đối với một số giao dịch dân sự nhất định, pháp luật sẽ yêu cầu giao dịch đó phải lập thành văn bản, có công chứng, chứng thực, đăng ký, tuy nhiên vì nhiều nguyên nhân khác nhau mà các bên đã không thực hiện theo yêu cầu đó. Điều này được coi là vi phạm hình thức của giao dịch dân sự và giao dịch có thể không phát sinh hiệu lực. Khi đó, các bên có thể áp dụng một số cách giải quyết như sau:

• Thỏa thuận để xác lập lại giao dịch dân sự bằng văn bản có công chứng, chứng thực, đăng ký (nếu thuộc trường hợp pháp luật quy định).
• Liên hệ với cá nhân/tổ chức cung cấp dịch vụ pháp lý để được hỗ trợ, tư vấn về hình thức của giao dịch dân sự để đảm bảo tốt nhất quyền và lợi ích của mình.

Trên đây là bài viết “Các hình thức thể hiện của giao dịch dân sự”. Chúng tôi hy vọng bài viết này có ích với các bạn.

Trân trọng,