Tạm hoãn xuất cảnh và hiệu quả trong công tác thu hồi nợ

25 August, 2025 | TNTP LAW | Kiến Thức Pháp Luật

Trong bối cảnh tình trạng nợ xấu và việc trốn tránh thanh toán nợ diễn ra phổ biến trong nhiều lĩnh vực dân sự và thương mại, các biện pháp ngăn chặn, trong đó có biện pháp tạm hoãn xuất cảnh đã và đang được áp dụng như một công cụ hỗ trợ hiệu quả trong công tác thu hồi nợ. Bài viết này sẽ phân tích rõ các quy định pháp luật hiện hành về tạm hoãn xuất cảnh và đánh giá hiệu quả thực tiễn của biện pháp này trong việc bảo vệ quyền lợi của chủ nợ.

1.Tạm hoãn xuất cảnh là gì?

Căn cứ quy định tại khoản 7 Điều 2 Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam năm 2019, khoản 7 Điều 3 Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam 2014, tạm hoãn xuất cảnh là biện pháp ngăn chặn được cơ quan có thẩm quyền áp dụng đối với công dân Việt Nam, người nước ngoài đang cư trú tại Việt Nam nhằm ngăn chặn việc người này rời khỏi lãnh thổ Việt Nam trong một thời gian nhất định, khi người đó thuộc một trong các trường hợp được pháp luật quy định. Đây không phải là hình thức xử phạt, mà là biện pháp hạn chế quyền xuất cảnh để bảo đảm cho các nghĩa vụ về tài chính, nghĩa vụ thi hành án hoặc nghĩa vụ hợp tác trong quá trình giải quyết vụ việc.

2.Đối tượng bị tạm hoãn xuất cảnh

Theo Điều 36 Luật Xuất nhập cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam 2019, Điều 28 Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam 2014, các đối tượng có thể bị tạm hoãn xuất cảnh có điểm chung là họ có nguy cơ gây ảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước, an ninh, trật tự xã hội hoặc quyền lợi hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong trường hợp họ rời khỏi lãnh thổ Việt Nam. Cụ thể như sau:

Nguy cơ trốn tránh pháp lý hoặc cản trở điều tra, xét xử: Nhiều nhóm đối tượng (như bị can, bị cáo, người bị tố giác) có thể trốn ra nước ngoài để tránh bị xử lý hình sự hoặc để tiêu hủy chứng cứ.
Nguy cơ ảnh hưởng đến thi hành án: Các nhóm đối tượng bị hoãn chấp hành án, người thi hành án dân sự, người nợ thuế… nếu xuất cảnh có thể gây khó khăn cho việc thi hành án, thu hồi tài sản hoặc số tiền thuế mà họ còn nợ.
Liên quan đến lợi ích Nhà nước hoặc quyền lợi hợp pháp của các tổ chức/cá nhân khác: Người đang nợ thuế, bị cưỡng chế thi hành án hoặc có nghĩa vụ khác với Nhà nước có thể gây ra thiệt hại về tài chính, kinh tế hoặc ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của tổ chức/cá nhân khác nếu họ xuất cảnh.
Nguy cơ ảnh hưởng đến an ninh, quốc phòng: Một số đối tượng có thể gây ảnh hưởng đến vấn đề quốc phòng, an ninh nếu họ xuất cảnh ra nước ngoài.
Bảo vệ sức khỏe cộng đồng: Đối với những người bị dịch bệnh nguy hiểm, việc xuất cảnh có thể làm lây lan dịch bệnh ra cộng đồng quốc tế.

3.Tác động của biện pháp tạm hoãn xuất cảnh đối với công tác thu hồi nợ

Biện pháp tạm hoãn xuất cảnh, dù mang tính chất hành chính, nhưng lại có tác động lớn và rất hiệu quả trong việc thu hồi nợ, đặc biệt trong các vụ án dân sự, thương mại. Cụ thể, tác động của biện pháp này có thể được thể hiện như sau:

Gây áp lực tức thời đối với người có nghĩa v

Khi bị áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh, đối tượng bị hạn chế quyền tự do đi lại có thể sẽ cảm thấy lo lắng, áp lực. Đặc biệt đối với những người có hoạt động kinh doanh quốc tế, việc bị tạm hoãn xuất cảnh sẽ tác động mạnh mẽ đến khả năng di chuyển và giao dịch quốc tế của họ. Tình trạng bị “giữ chân” tại Việt Nam có thể buộc họ phải chủ động thương lượng với bên chủ nợ hoặc cơ quan thi hành án để dàn xếp khoản nợ, từ đó góp phần thúc đẩy nhanh quá trình thanh toán.

Ngăn chặn hành vi tẩu tán tài sản và trốn tránh nghĩa vụ

Một trong những nguy cơ lớn khi thực hiện các nghĩa vụ tài chính là việc đối tượng tìm cách tẩu tán tài sản hoặc trốn tránh nghĩa vụ. Biện pháp tạm hoãn xuất cảnh sẽ làm giảm đáng kể khả năng này vì đối tượng sẽ không thể dễ dàng rời khỏi lãnh thổ Việt Nam để che giấu tài sản hoặc không thực hiện trách nhiệm thi hành án. Khi áp dụng đúng thời điểm, biện pháp này sẽ ngăn chặn hành vi tẩu tán tài sản, đảm bảo rằng tài sản của đối tượng vẫn còn trong tầm kiểm soát của cơ quan chức năng và việc thi hành án sẽ không gặp bế tắc.

Tăng cường vị thế đàm phán của chủ nợ

Trong thực tế, việc áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh cũng làm gia tăng vị thế đàm phán của các chủ nợ. Khi đối tượng bị hạn chế quyền xuất cảnh, họ sẽ cảm thấy lo ngại về các hậu quả pháp lý nếu tiếp tục trì hoãn nghĩa vụ tài chính. Từ đó, họ sẽ chủ động hơn trong việc đề nghị các giải pháp hòa giải, trả nợ theo từng phần hoặc đưa ra kế hoạch thanh toán hợp lý. Kết quả là các chủ nợ có thể đạt được thỏa thuận thanh toán nợ nhanh chóng và hiệu quả hơn, giảm thiểu khả năng tranh chấp kéo dài.

Cải thiện khả năng thực thi các quyết định thi hành án

Một trong những yếu tố quan trọng trong việc thu hồi nợ hoặc thi hành án dân sự là sự đảm bảo rằng các đối tượng có nghĩa vụ sẽ thực hiện nghĩa vụ của mình. Biện pháp tạm hoãn xuất cảnh góp phần không nhỏ vào việc thúc đẩy tiến độ thi hành án, đặc biệt trong các trường hợp đối tượng có khả năng lẩn tránh, tẩu tán tài sản. Tác động của biện pháp này là tạo ra một cơ chế giám sát và thúc ép hiệu quả, giúp các cơ quan thi hành án có thêm công cụ để bảo đảm việc thu hồi nợ và thực hiện các quyết định thi hành án.

Tuy nhiên, biện pháp này cần được áp dụng đúng quy trình, có đầy đủ tài liệu chứng minh nghĩa vụ tài chính, hành vi trốn tránh và nguy cơ gây thiệt hại cho người khác. Nếu áp dụng sai đối tượng, cá nhân bị tạm hoãn có thể khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại.

Trong bối cảnh thi hành án dân sự và thu hồi nợ gặp nhiều khó khăn, biện pháp tạm hoãn xuất cảnh là một công cụ pháp lý hữu hiệu để ràng buộc trách nhiệm của người có nghĩa vụ tài chính. Từ góc độ thực tiễn, các cá nhân, tổ chức nên tham vấn luật sư trước khi sử dụng biện pháp này như một phần trong chiến lược thu hồi nợ, đặc biệt là trong các trường hợp bên nợ có dấu hiệu trốn tránh hoặc thường xuyên ra nước ngoài để đảm bảo thực hiện đúng theo quy định pháp luật.

Trân trọng,