Những điểm đáng chú ý của Nghị định 181/2025/NĐ-CP về thuế giá trị gia tăng
Kể từ ngày 01/7/2025, Nghị định số 181/2025/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng (“Nghị định 181”) chính thức có hiệu lực thi hành. Nghị định này có ý nghĩa quan trọng trong việc tạo khung pháp lý thống nhất, rõ ràng và minh bạch cho việc kê khai, khấu trừ, hoàn thuế và quản lý thuế giá trị gia tăng (“GTGT”) trong bối cảnh số hóa quản lý thuế. Bài viết dưới đây tổng hợp những điểm doanh nghiệp cần đặc biệt lưu ý để bảo đảm tuân thủ đúng quy định pháp luật.
1.Quy định mới về điều kiện khấu trừ thuế GTGT đầu vào
Theo khoản 2 Điều 14 Luật Thuế GTGT 2024 và Điều 26 Nghị định 181, cơ sở kinh doanh áp dụng phương pháp khấu trừ thuế GTGT chỉ được khấu trừ thuế đầu vào nếu có hóa đơn hợp pháp và chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt đối với giao dịch từ 5 triệu đồng trở lên. Tại Điều 26 Nghị định 181/2025/NĐ-CP đã làm rõ: trường hợp mua hàng hóa, dịch vụ của một người nộp thuế có giá trị dưới 5 triệu đồng nhưng mua nhiều lần trong cùng một ngày và có tổng giá trị từ 5 triệu đồng trở lên thì chỉ được khấu trừ thuế đối với trường hợp có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt. Theo quy định tại Luật Thuế GTGT 2008, yêu cầu thanh toán không dùng tiền mặt chỉ áp dụng đối với các giao dịch từng lần có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên. Tuy nhiên Nghị định 181 đã hạ ngưỡng này xuống 5 triệu đồng, đồng thời mở rộng áp dụng, cho thấy xu hướng siết chặt sự kiểm soát dòng tiền trong quản lý thuế. Theo đó, doanh nghiệp cần rà soát quy trình thanh toán, cập nhật chính sách kế toán nội bộ và đảm bảo tính tuân thủ để không mất quyền khấu trừ thuế. Để hiểu thêm chi tiết về quy định mới nhất liên quan đến khấu trừ thuế GTGT đầu vào, Quý độc giả vui lòng đón đọc bài viết Điều kiện khấu trừ thuế GTGT đầu vào theo Luật Thuế GTGT 2024 của TNTP.
2.Chính sách hoàn thuế GTGT đối với hàng hóa, dịch vụ chịu thuế suất 5%
Một điểm đáng chú ý tại Điều 31 Nghị định 181 là quy định về hoàn thuế đối với cơ sở kinh doanh chỉ hoạt động trong lĩnh vực áp dụng thuế suất 5%. Theo đó, nếu trong vòng 12 tháng liên tục hoặc 04 quý liên tục, số thuế GTGT đầu vào chưa được khấu trừ của doanh nghiệp lớn hơn hoặc bằng 300 triệu đồng, thì doanh nghiệp được hoàn thuế GTGT.
Trước đây, quy định này từng được áp dụng rải rác tại các văn bản hướng dẫn của Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế, nhưng chưa được quy định rõ ràng, nhất quán trong hệ thống pháp luật. Do đó, nhiều doanh nghiệp dù đủ điều kiện cũng không dám thực hiện thủ tục hoàn thuế do e ngại hồ sơ bị từ chối hoặc rủi ro thanh tra. Việc Nghị định 181 chính thức hóa điều kiện này là một bước tiến lớn về mặt chính sách, giúp doanh nghiệp có cơ sở pháp lý rõ ràng khi làm thủ tục hoàn thuế.
Chính sách hoàn thuế này đặc biệt có lợi cho các doanh nghiệp trong lĩnh vốn có đầu ra chịu thuế suất thấp nhưng đầu vào lại phải chịu thuế suất phổ thông. Doanh nghiệp cần thường xuyên theo dõi số dư thuế đầu vào chưa được khấu trừ, lập kế hoạch hoàn thuế định kỳ, đồng thời chuẩn bị đầy đủ chứng từ đầu vào và hồ sơ kế toán để sẵn sàng giải trình khi cơ quan thuế yêu cầu. Việc tận dụng chính sách hoàn thuế kịp thời sẽ giúp cải thiện dòng tiền, giảm chi phí vốn và tăng khả năng cạnh tranh.
3.Hoạt động kinh doanh trên nền tảng số của các nhà cung cấp không có cơ sở thường trú tại Việt Nam và trách nhiệm kê khai thuế GTGT
Nghị định 181 có nhiều điểm mới đáng chú ý liên quan đến hoạt động thương mại điện tử xuyên biên giới. Cụ thể, theo điểm a khoản 2 Điều 3 Nghị định 181, các sàn thương mại điện tử hoặc các nền tảng số được quy định có trách nhiệm kê khai, nộp và khấu trừ thuế thay cho nhà cung cấp nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh dựa trên nền tảng số với tổ chức, cá nhân tại Việt Nam. Đây là bước triển khai đồng bộ với Luật Quản lý thuế và các quy định tại Nghị định 126/2020/NĐ-CP và Nghị định 91/2022/NĐ-CP.
Trước đây, quy định về nghĩa vụ thuế trong thương mại điện tử chủ yếu mang tính định hướng, và trách nhiệm kê khai thuế của các nền tảng trung gian chưa được làm rõ. Do đó, việc quản lý thuế đối với các dịch vụ xuyên biên giới như quảng cáo, phần mềm, trò chơi điện tử, nền tảng học trực tuyến và các dịch vụ khác còn gặp nhiều bất cập, dẫn đến thất thu ngân sách và tạo ra sự bất bình đẳng giữa doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp nước ngoài.
Với quy định mới, cơ quan thuế có thêm công cụ pháp lý để kiểm soát thuế GTGT trong các giao dịch xuyên biên giới. Doanh nghiệp đang hoạt động qua sàn thương mại điện tử, các nền tảng số hoặc sử dụng dịch vụ từ nhà cung cấp nước ngoài cần xác định rõ trách nhiệm kê khai – nộp thuế của từng bên liên quan. Đồng thời, nên lưu trữ đầy đủ hợp đồng dịch vụ, hóa đơn điện tử, tài liệu thanh toán để sẵn sàng chứng minh chi phí hợp lệ và đảm bảo quyền khấu trừ thuế đầu vào nếu đáp ứng đủ điều kiện.
4.Ngành nghề kinh doanh vàng bạc, đá quý: Chỉ áp dụng phương pháp tính trực tiếp trên giá trị gia tăng
Nghị định 181 quy định rõ rằng hoạt động mua bán, chế tác vàng, bạc, đá quý phải áp dụng phương pháp tính thuế GTGT trực tiếp trên giá trị gia tăng, thay vì phương pháp khấu trừ như các ngành nghề khác. Quy định này được nêu tại Điều 22 Nghị định 181, nhằm đảm bảo kiểm soát hiệu quả đối với một lĩnh vực có đặc thù dễ phát sinh rủi ro về thuế và khó kiểm soát doanh thu thực tế.
So với giai đoạn trước, hoạt động kinh doanh vàng bạc vốn đã nằm trong diện bị khống chế về phương pháp tính thuế, tuy nhiên tại một số thời điểm vẫn tồn tại sự lúng túng trong áp dụng, đặc biệt đối với các doanh nghiệp hoạt động đa ngành. Việc Nghị định 181 khẳng định rõ ràng nghĩa vụ áp dụng phương pháp trực tiếp và tách biệt khỏi hệ thống khấu trừ là bước cần thiết để thống nhất cách hiểu và thực hiện trên thực tế.
Đối với doanh nghiệp, việc kinh doanh vàng bạc cần được tổ chức hạch toán tách bạch, không gộp chung với các ngành nghề khác. Nếu doanh nghiệp hoạt động đa ngành, cần lập đơn vị phụ thuộc hoặc mã ngành riêng để kê khai và nộp thuế theo phương pháp trực tiếp. Việc tuân thủ đúng phương pháp tính thuế không chỉ là yêu cầu bắt buộc mà còn giúp tránh được các tranh chấp về thuế trong quá trình thanh tra, kiểm tra sau này.
Nghị định 181/2025/NĐ-CP đánh dấu một bước tiến quan trọng trong cải cách chính sách và quản lý thuế GTGT. Tinh thần của Nghị định là quy định rõ ràng nghĩa vụ, minh bạch trong xác định quyền lợi khấu trừ – hoàn thuế, và tăng cường ứng dụng công nghệ trong quản lý thuế. Do đó, doanh nghiệp cần chủ động rà soát toàn bộ quy trình thanh toán, kế toán và báo cáo thuế, phân loại chính xác hoạt động kinh doanh theo phương pháp tính thuế, và tăng cường phối hợp với bộ phận tư vấn thuế – kế toán để đảm bảo tuân thủ đầy đủ và hiệu quả các quy định mới.
Trân trọng,
