Author: TNTP LAW

Trong các hợp đồng xây dựng và các dự án quy mô lớn, điều khoản bảo lãnh thanh toán là một phần quan trọng nhằm bảo vệ quyền lợi của Nhà thầu chính. Điều khoản này không chỉ đóng vai trò bảo đảm tài chính mà còn ảnh hưởng đến khả năng thu hồi tiền từ Chủ đầu tư. Bài viết này sẽ phân tích liệu điều khoản bảo lãnh thanh toán có thực sự giúp Nhà thầu chính thu được tiền từ Chủ đầu tư và các yếu tố cần xem xét để đảm bảo hiệu quả của điều khoản này.

1. Khái niệm bảo lãnh thanh toán và mục đích

– Dựa trên quy định tại Điều 335 Bộ Luật dân sự 2015 quy định về bảo lãnh có thể hiểu bảo lãnh thanh toán là việc bên thứ ba (thường là ngân hàng hoặc tổ chức tài chính) cam kết với Nhà thầu chính sẽ thực hiện nghĩa vụ thanh toán thay cho Chủ đầu tư trong trường hợp khi đến thời hạn thanh toán mà Chủ đầu tư không thực hiện hoặc thực hiện không đúng các điều khoản thanh toán theo thỏa thuận. Trong trường hợp bên bảo lãnh là ngân hàng thì ngân hàng sẽ phát hành các chứng thư bảo lãnh.

– Theo quy định tại điều 44 Nghị định 21/2021/NĐ-CP, bên bảo lãnh có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh khi Chủ đầu tư vi phạm nghĩa vụ của mình, bao gồm các trường hợp như không thực hiện đúng thời hạn, không thực hiện trước thời hạn theo thỏa thuận, thực hiện không đầy đủ hoặc không đúng nội dung đã cam kết, cũng như khi Chủ đầu tư không có khả năng thực hiện nghĩa vụ.

Hoặc theo thỏa thuận của các các bên về việc bên bảo lãnh chỉ phải thực hiện nghĩa vụ thay cho Chủ đầu tư trong trường hợp Chủ đầu tư không có khả năng thực hiện nghĩa vụ. Trong trường hợp này, nếu Chủ đầu tư không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ của mình, Nhà thầu chính có quyền yêu cầu bên bảo lãnh thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh, trừ khi đã có thỏa thuận khác quy định rằng nghĩa vụ bảo lãnh chỉ phát sinh khi Chủ đầu tư mất khả năng thực hiện nghĩa vụ.

– Việc bảo lãnh này giúp bảo vệ Nhà thầu chính khỏi nguy cơ không nhận được thanh toán nếu Chủ đầu tư không thực hiện nghĩa vụ tài chính của mình. Mục đích chính của bảo lãnh là cung cấp sự đảm bảo và an tâm về tài chính cho Nhà thầu chính, giúp Nhà thầu chính hạn chế rủi ro trong việc thanh toán của Chủ đầu tư, duy trì dòng tiền và tiếp tục thực hiện công việc theo hợp đồng.

2. Lợi ích của điều khoản bảo lãnh thanh toán

– Đảm bảo Thanh toán: Điều khoản bảo lãnh thanh toán tạo ra sự đảm bảo rằng Nhà thầu chính sẽ nhận được khoản thanh toán từ Bên bảo lãnh trong trường hợp Chủ đầu tư vi phạm quy định về việc thanh toán, ngay cả khi Chủ đầu tư gặp khó khăn tài chính hoặc trì hoãn việc thanh toán. Bảo lãnh này giúp giảm thiểu rủi ro tài chính và cung cấp một lớp bảo vệ tài chính quan trọng cho Nhà thầu chính.

– Tăng cường sự tin cậy: Sự hiện diện của điều khoản bảo lãnh thanh toán có thể làm tăng sự tin tưởng giữa Nhà thầu chính và Chủ đầu tư. Khi các bên có sự bảo đảm tài chính, họ có thể tập trung vào việc hoàn thành dự án một cách hiệu quả mà không phải lo lắng về vấn đề thanh toán. Điều này có thể dẫn đến mối quan hệ hợp tác tốt hơn và cơ hội hợp tác trong các dự án tương lai.

– Quản lý rủi ro tài chính: Với điều khoản bảo lãnh thanh toán, Nhà thầu chính có thể quản lý rủi ro tài chính một cách hiệu quả hơn. Bảo lãnh giúp đảm bảo rằng Nhà thầu chính không bị ảnh hưởng nặng nề về mặt tài chính khi gặp phải tình trạng chậm thanh toán hoặc không thanh toán từ Chủ đầu tư. Điều này cho phép Nhà thầu chính duy trì hoạt động kinh doanh và thực hiện các dự án mà không bị gián đoạn.

3. Rủi ro đối với Nhà thầu khi sử dụng bảo lãnh thanh toán

– Mặc dù điều khoản bảo lãnh thanh toán cung cấp một cơ chế bảo vệ cho Nhà thẩu chính, tuy nhiên, nó không hoàn toàn loại bỏ được tất cả các rủi ro. Nếu Bên bảo lãnh gặp phải vấn đề về tài chính hoặc không thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh thành toán thì Nhà thầu chính có thể vẫn gặp phải khó khăn trong việc thu hồi tiền từ Chủ đầu tư. Hơn nữa, chi phí cho việc yêu cầu và duy trì bảo lãnh cũng cần được cân nhắc, vì nó có thể làm tăng tổng chi phí của dự án.

– Thứ hai điều kiện về tài liệu cần thiết để yêu cầu thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh. Nếu hồ sơ không đầy đủ hoặc không đúng với yêu cầu trong cam kết bảo lãnh, bên bảo lãnh (thông thường là ngân hàng) có thể từ chối thực hiện nghĩa vụ, dẫn đến việc Nhà thầu chính không nhận được khoản thanh toán mong muốn.

– Thứ ba, nếu thời hạn bảo lãnh hết hiệu lực mà Nhà thầu chính chưa kịp yêu cầu bên bảo lãnh thực hiện nghĩa vụ thì quyền yêu cầu bảo lãnh sẽ tự động mất hiệu lực, khiến Nhà thầu chính mất đi cơ hội thu hồi tiền.

4. Các lưu ý đối với Nhà thầu để hạn chế rủi ro của Phương thức thanh toán

– Nhà thầu kiểm tra độ uy tín của Bên bảo lãnh: Độ tin cậy và uy tín của tổ chức bảo lãnh là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả của điều khoản bảo lãnh. Nếu bên bảo lãnh không có khả năng tài chính vững mạnh hoặc không thực hiện đúng cam kết, bảo lãnh có thể không đạt hiệu quả như mong đợi. Trước khi chấp nhận phương thức bảo lãnh thanh toán, nhà thầu nên thẩm định kỹ mức độ tín nhiệm và khả năng tài chính của Bên bảo lãnh. Điều này giúp nhà thầu đánh giá liệu bảo lãnh thanh toán có thể được thực hiện trong trường hợp cần thiết hay không.

– Đối với Điều kiện và điều khoản của bảo lãnh:

+ Các điều kiện và điều khoản của bảo lãnh cần được xác định rõ ràng trong hợp đồng để đảm bảo quyền lợi của Nhà thầu chính. Nếu điều khoản bảo lãnh không được quy định chi tiết, có thể dẫn đến tranh chấp hoặc khó khăn trong việc yêu cầu bảo lãnh.

+ Nhà thầu cần lưu ý đến nội dung “Yêu cầu bảo lãnh thanh toán vô điều kiện và không hủy ngang” điều này không có nghĩa Ngân hàng sẽ thanh toán ngay lập tức khi có yêu cầu mà không cần chờ phê duyệt từ phía đối tác hoặc các điều kiện bổ sung. Đối với nội dung này, trước khi Nhà thầu yêu cầu ngân hàng thanh toán Nhà thầu cần thực hiện các công việc như gửi email, gửi công văn đến Chủ đầu tư yêu cầu thanh toán. Điều này góp phần thể hiện cho Bên bảo lãnh là Ngân hàng biết Nhà thầu đã nỗ lực yêu cầu Chủ đầu tư thanh toán trước khi yêu cầu Bên bảo lãnh thanh toán.

+ Yêu cầu bảo lãnh đối với từng giai đoạn thanh toán: Nhà thầu có thể phân bổ rủi ro bằng cách thỏa thuận yêu cầu bảo lãnh cho từng giai đoạn thanh toán trong quá trình thực hiện hợp đồng thay vì chỉ cho toàn bộ hợp đồng. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro nếu có vấn đề xảy ra ở bất kỳ giai đoạn nào.

– Nhà thầu kiểm tra khả năng thực hiện của Chủ đầu tư: Khả năng tài chính và cam kết của Chủ đầu tư cũng đóng vai trò quan trọng. Nếu Chủ đầu tư không thực hiện nghĩa vụ thanh toán ngay cả khi có bảo lãnh, Nhà thầu chính có thể phải đối mặt với các vấn đề pháp lý và phải xử lý các tranh chấp để thu hồi tiền.

Điều khoản bảo lãnh thanh toán là một công cụ quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi của Nhà thầu chính và giúp đảm bảo rằng họ nhận được thanh toán từ Chủ đầu tư. Mặc dù điều khoản này mang lại nhiều lợi ích như giảm rủi ro tài chính và tăng cường sự tin tưởng, nó không hoàn toàn loại bỏ mọi khó khăn. Hiệu quả của bảo lãnh phụ thuộc vào uy tín của tổ chức bảo lãnh, các điều kiện của bảo lãnh, và khả năng thực hiện của Chủ đầu tư. Để tối đa hóa lợi ích từ điều khoản bảo lãnh thanh toán, Nhà thầu chính cần lựa chọn các tổ chức bảo lãnh uy tín và đảm bảo rằng các điều khoản bảo lãnh trong hợp đồng được quy định rõ ràng và chi tiết.

Trên đây là bài viết “Điều khoản bảo lãnh thanh toán có giúp Nhà thầu chính thu được tiền của Chủ đầu tư?” mà TNTP gửi đến Quý độc giả. TNTP hi vọng bài viết này giúp ích cho Quý độc giả.

Trân trọng,

Bên mua có khả năng vi phạm nghĩa vụ hợp đồng và có thể dẫn đến hai tranh chấp chủ yếu do bên mua vi phạm nghĩa vụ thanh toán và bên mua vi phạm nghĩa vụ nhận hàng. Tranh chấp liên quan đến việc bên mua vi phạm nghĩa vụ thanh toán có thể xem là tranh chấp chiếm tỷ lệ lớn nhất trong tranh chấp về hợp đồng mua bán hàng hóa. Tranh chấp này thường phát sinh do bên mua chậm thanh toán, không thanh toán hoặc thanh toán không đầy đủ tiền hàng. Trong bài viết này, TNTP sẽ trình bày về hai loại tranh chấp này và các giải pháp để phòng ngừa, hạn chế vi phạm nghĩa vụ của bên mua.

1. Tranh chấp liên quan đến nghĩa vụ thanh toán

Bên bán nên quy định những nội dung sau trong hợp đồng mua bán hàng hóa để giảm thiểu, hạn chế tổn thất và tranh chấp phát sinh:

• Tiến độ thanh toán

Thay vì quy định bên mua phải thanh toán toàn bộ giá trị hàng hóa sau khi đã nhận đủ hàng, bên bán có thể quy định việc bên mua phải thanh toán toàn bộ giá trị hàng hóa trước khi nhận hàng.

Trường hợp bên mua không đồng ý việc thanh toán trước toàn bộ giá trị hàng hóa, bên bán có thể quy định các đợt thanh toán. Theo đó, bên mua phải thanh toán trước một phần giá trị hàng hóa, phần còn lại phải thanh toán trong thời hạn do bên bán quy định kể từ ngày bên bán gửi cho bên mua bộ hồ sơ đề nghị thanh toán hoặc kể từ ngày các bên ký kết Biên bản giao nhận hàng hóa. Bên bán cần đặc biệt lưu ý về thời hạn thanh toán và quy định cụ thể nội dung này trong hợp đồng.

• Tạm ngừng giao hàng

Bên bán có thể quy định trong hợp đồng nội dung như sau: Trường hợp bên mua vi phạm bất kỳ nghĩa vụ thanh toán nào, bên bán có quyền tạm ngừng giao hàng cho đến thời điểm bên mua hoàn thành toàn bộ nghĩa vụ thanh toán. Việc bên bán tạm ngừng giao hàng có thể coi là biện pháp tạo sức ép buộc bên mua phải thanh toán tiền hàng. Ngoài ra, điều khoản này còn có giá trị trong trường hợp phát sinh tranh chấp giữa hai bên, khi bên mua cho rằng bên bán vi phạm thời hạn giao hàng còn bên bán cho rằng do bên mua vi phạm nghĩa vụ thanh toán nên bên bán có quyền tạm ngừng giao hàng cho bên mua.

• Đối chiếu công nợ

Trường hợp các bên ký kết hợp đồng mua bán hàng hóa đơn lẻ, việc đối chiếu công nợ không quá cần thiết. Tuy nhiên, trường hợp các bên ký kết hợp đồng nguyên tắc và thực hiện nhiều đơn đặt hàng, việc ký kết Biên bản đối chiếu công nợ là thực sự cần thiết.

Biên bản đối chiếu công nợ được xem là căn cứ để bên mua thực hiện nghĩa vụ thanh toán. Ngoài ra, trường hợp các giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài hoặc Tòa án, Biên bản đối chiếu công nợ được xem là chứng cứ quan trọng thể hiện việc bên mua đã thừa nhận nghĩa vụ thanh toán cho bên bán. Khi thực hiện ký kết Biên bản đối chiếu công nợ, các bên cũng cần quy định thẩm quyền ký kết Biên bản đối chiếu công nợ.

• Các chế tài khác

Bên bán có thể quy định trong hợp đồng rằng bên bán có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng, lấy lại hàng hóa và yêu cầu bên mua bồi thường thiệt hại, thanh toán tiền phạt vi phạm và chịu lãi chậm thanh toán. Bên mua vẫn phải thanh toán tiền hàng trong trường hợp hàng hóa bị mất mát, hư hỏng sau thời điểm rủi ro được chuyển từ bên bán sang bên mua theo quy định của pháp luật hoặc theo quy định tại hợp đồng.

Đối với điều khoản phạt vi phạm, các bên cần thỏa thuận rõ ràng về mức phạt vi phạm, thời điểm bên mua phải thanh toán tiền phạt vi phạm cho bên bán. Về mức phạt vi phạm, đối với hợp đồng dân sự thông thường thì pháp luật quy định mức phạt vi phạm do các bên thỏa thuận còn đối với hợp đồng thương mại thì mức phạt vi phạm tối đa là 8% giá trị phần nghĩa vụ hợp đồng bị vi phạm.

Đối với điều khoản lãi chậm thanh toán, Điều 306 Luật Thương mại 2005 và Nghị quyết số 01/2019/NQ-HĐTP không quy định về mức tối đa của lãi suất chậm thanh toán. Tuy nhiên, Bộ luật Dân sự 2015 quy định các bên có quyền thỏa thuận về lãi suất chậm thanh toán nhưng không được vượt quá 20%/năm. Trường hợp các bên thỏa thuận mức lãi suất lớn hơn 20%/năm, khi giải quyết tranh chấp tại Tòa án, Tòa án có thể chỉ chấp nhận mức lãi suất là 20%/năm hoặc sẽ xác định lại lãi luất theo quy định tại Nghị quyết số 01/2019/NQ-HĐTP là mức lãi suất nợ quá hạn trung bình trên thị trường của ít nhất 03 ngân hàng thương mại có trụ sở, chi nhánh hoặc phòng giao dịch tại tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nơi Tòa án đang giải quyết, xét xử có trụ sở tại thời điểm thanh toán.

Do vậy, bên bán chỉ nên quy định mức lãi suất chậm thanh toán tối đa là 20%/năm đối với giá trị mà bên mua chậm thanh toán.

2. Tranh chấp liên quan đến nghĩa vụ nhận hàng

Nghĩa vụ nhận hàng được quy định tại Điều 56 Luật Thương mại 2005, theo đó khi nhận hàng, bên mua phải thực hiện những công việc hợp lý để giúp bên bán giao hàng bao gồm hỗ trợ bên bán về thủ tục giao hàng, hướng dẫn phương thức vận chuyển, cùng bên bán bốc dỡ hàng hóa,… Trường hợp bên bán đã giao hàng theo đúng hợp đồng mà bên mua không nhận hàng thì bị coi là vi phạm hợp đồng và phải chịu các chế tài theo thỏa thuận hoặc theo quy định pháp luật. Các bên có thể thỏa thuận trong hợp đồng về các trách nhiệm của bên mua khi vi phạm nghĩa vụ như bên mua phải thanh toán các chi phí mà bên bán đã bỏ ra để lưu giữ hàng hóa; bên bán có quyền bán hàng hóa cho bên thứ ba và bên mua phải thanh toán giá trị chênh lệch của hàng hóa nếu giá bán hàng hóa cho bên thứ ba thấp hơn giá bán hàng hóa cho bên mua; bên mua phải chịu phạt vi phạm trong trường hợp không nhận hàng;…

Trên đây là bài viết “Tranh chấp do bên mua vi phạm nghĩa vụ hợp đồng mua bán hàng hóa” mà TNTP gửi đến độc giả. Trường hợp có vấn đề cần trao đổi, vui lòng liên hệ với TNTP để được hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng,

Tại Việt Nam, phương thức giải quyết tranh chấp bằng trọng tài ngày càng được nhiều các cá nhân, tổ chức lựa chọn vì các ưu thế của phương thức này như linh hoạt, phù hợp với yêu cầu của nền kinh tế thị trường. Những nguyên tắc trong quá trình giải quyết tranh chấp bằng trọng tài đã thể hiện bản chất và là kim chỉ nam xuyên suốt toàn bộ quá trình giải quyết. Bài viết này sẽ làm rõ các nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng trọng tài theo pháp luật Việt Nam, từ đó làm rõ vai trò của trọng tài trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan.

1. Nguyên tắc các bên bình đẳng về quyền và nghĩa vụ

Nguyên tắc này là nguyên tắc đặc trưng của quá trình giải quyết tranh chấp bằng trọng tài. Nguyên tắc này thể hiện nguyên tắc mọi người bình đẳng trước pháp luật đã được ghi nhận trong Hiến pháp và các văn bản pháp luật. Theo nguyên tắc này, các bên tranh chấp có quyền và nghĩa vụ tương đương nhau trong quá trình tố tụng. Các bên có quyền chỉ định trọng tài viên, yêu cầu thay đổi trọng tài viên khi có căn cứ theo quy định, lựa chọn địa điểm, đưa ra chứng cứ, trình bày yêu cầu, và phản biện trong các phiên xử, bất kể quốc tịch, vị trí pháp lý hay tình trạng kinh tế của họ.

2. Nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài được tiến hành không công khai

Lý do mà các doanh nghiệp thường chọn trọng tài thay vì tòa án chính là do tính bảo mật cao. Theo Điều 4 Luật Trọng tài Thương mại 2010 (“LTTTM”), quá trình giải quyết tranh chấp bằng trọng tài được tiến hành không công khai, trừ khi các bên có thỏa thuận khác.

Bảo mật trong việc giải quyết tại trọng tài giúp các bên bảo vệ được các bí mật kinh doanh và thông tin nhạy cảm, đồng thời giữ gìn được uy tín của các bên. Việc giữ bí mật có vai trò đặc biệt quan trọng trong thương mại quốc tế bởi việc không giữ kín thông tin tranh chấp có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ đối tác và sự tin tưởng từ các khách hàng đa quốc gia.

3. Nguyên tắc trọng tài viên phải tôn trọng thỏa thuận của các bên nếu thỏa thuận đó không vi phạm điều cấm và trái đạo đức xã hội

Điều 5 LTTTM khẳng định vai trò của thỏa thuận trọng tài đối với sự hình thành của quá trình giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại. Theo đó, tranh chấp được giải quyết bằng trọng tài nếu các bên có thỏa thuận trọng tài. Ngoài ra, các bên được quyền thỏa thuận để lựa chọn nhiều nội dung như hình thức trọng tài (trọng tài quy chế hay trọng tài vụ việc), các trọng tài viên giải quyết tranh chấp, phạm vi yêu cầu đề nghị trọng tài giải quyết, địa điểm giải quyết tranh chấp,… Các bên có quyền hòa giải tại bất kỳ giao đoạn nào của quá trình tố tụng trọng tài.

4. Nguyên tắc Trọng tài viên phải độc lập, khách quan, vô tư và tuân theo quy định của pháp luật

LTTTM ghi nhận tính độc lập, khách quan, vô tư của Trọng tài viên là một trong những nguyên tắc cơ bản của quá trình giải quyết tranh chấp bằng trọng tài. Để đảm bảo nguyên tắc này được thực hiện, Điều 21 LTTTM quy định quyền và nghĩa vụ độc lập trong giải quyết tranh chấp của Trọng tài viên, bảo đảm giải quyết tranh chấp vô tư, nhanh chóng. Điều 42 LTTTM cũng xác định quyền được thay đổi Trọng tài viên trong trường hợp có căn cứ rõ ràng cho thấy Trọng tài viên không vô tư, khách quan.

5. Nguyên tắc Hội đồng trọng tài có trách nhiệm tạo điều kiện để các bên tranh chấp thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình

Việc giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài phát sinh từ sự thỏa thuận của các bên. Do vậy, ngoài thẩm quyền do pháp luật quy định, thẩm quyền của Hội đồng trọng tài còn được xác định trên cơ sở thỏa thuận của các bên. Do pháp luật ghi nhận trách nhiệm tôn trọng sự thỏa thuận của các bên và quyền bình đẳng của các bên nên pháp luật cũng quy định về trách nhiệm của Hội đồng trọng tài trong việc tạo điều kiện để các bên tranh chấp thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình. Ví dụ, Điều 48 LTTTM ghi nhận nghĩa vụ của Hội đồng trọng tài trong việc áp dụng các biện pháp khẩn cấp tạm thời theo yêu cầu của một trong các bên tranh chấp; thay đổi, bổ sung, hủy bỏ việc áp dụng các biện pháp khẩn cấp tạm thời,…

6. Nguyên tắc phán quyết trọng tài là chung thẩm

Nguyên tắc này được cụ thể hóa tại Khoản 5 Điều 61 Luật TTTM, theo đó phán quyết trọng tài là chung thẩm và có giá trị kể từ ngày ban hành. Tính chung thẩm có thể được hiểu là phán quyết này không bị kháng cáo hay bị xem xét lại theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm. Tuy nhiên, pháp luật quy định cơ chế giám sát hoạt động xét xử của trọng tài. Việc tòa án có thẩm quyền xem xét hủy hay không hủy phán quyết của trọng tài được xem là một cơ chế giám sát hoạt động giải quyết tranh chấp bằng trọng tài. Điều 68 LTTTM quy định cụ thể các trường hợp mà phán quyết trọng tài có thể bị Tòa án tuyên hủy.

Phương thức giải quyết tranh chấp bằng trọng tài đã khẳng định vị trí quan trọng của mình trong hệ thống pháp luật thương mại Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Việc áp dụng các nguyên tắc như tôn trọng quyền tự quyết của các bên, tôn trọng sự bình đẳng, tính bảo mật không chỉ đảm bảo tính hợp pháp mà còn tạo niềm tin cho các bên khi lựa chọn trọng tài để giải quyết tranh chấp.

Trên đây là bài viết “Nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng trọng tài” mà TNTP gửi đến bạn đọc. Trường hợp có vấn đề cần trao đổi, vui lòng liên hệ với TNTP để được hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng,

Trong ngành xây dựng, mối quan hệ giữa Nhà thầu chính và Nhà thầu phụ thường được thiết lập trên cơ sở hợp đồng chặt chẽ, nhằm đảm bảo tiến độ và chất lượng của dự án. Tuy nhiên, vấn đề chậm thanh toán từ Nhà thầu chính cho Nhà thầu phụ là một tình trạng phổ biến, có thể gây ra nhiều khó khăn tài chính cho Nhà thầu phụ. Khi các biện pháp thương lượng và giải quyết nội bộ không mang lại kết quả, Nhà thầu phụ phải đối mặt với câu hỏi: liệu họ có nên khởi kiện Nhà thầu chính để đòi nợ không? Bài viết này sẽ phân tích các khía cạnh pháp lý, lợi ích, rủi ro liên quan đến quyết định khởi kiện, từ đó giúp Nhà thầu phụ đưa ra lựa chọn sáng suốt.

1. Đánh giá tình hình thực tiễn và khả năng đòi nợ trước khi Nhà thầu phụ quyết định khởi kiện Nhà thầu chính

1.1. Xem xét hợp đồng và điều khoản thanh toán

Trước tiên, Nhà thầu phụ cần rà soát kỹ lưỡng các điều khoản trong hợp đồng đã ký kết với Nhà thầu chính. Hợp đồng có thể bao gồm các điều khoản quan trọng như:

• Thời hạn thanh toán: Quy định về thời gian thanh toán sau khi hoàn thành từng giai đoạn công việc hoặc toàn bộ công việc. Đây làm một trong những tiêu chí đặc biệt quan trọng cần phải xác định để làm căn cứ mà Nhà thầu phụ cần chuẩn bị để khởi kiện.
• Điều khoản phạt vi phạm: Xác định điều khoản và mức phạt trong trường hợp Nhà thầu chính chậm thanh toán. Điều này giúp đánh giá đầy đủ những quyền lợi Nhà thầu phụ có thể yêu cầu.
• Điều khoản bảo lưu quyền thanh toán: Đây là điều khoản cho phép Nhà thầu chính giữ lại một phần tiền cho đến khi công việc của Nhà thầu phụ được nghiệm thu hoàn toàn thông thường từ 5-10% giá trị hợp đồng. Đồng thời với đó là các điều khoản giải phóng khoản tiền giữ lại.

1.2. Xác định tình trạng vi phạm và khả năng đòi nợ

Nếu hợp đồng quy định rõ ràng về thời hạn thanh toán và Nhà thầu chính vi phạm điều khoản này, Nhà thầu phụ có thể có căn cứ pháp lý để đòi nợ. Tuy nhiên, trước khi khởi kiện, cần phải đánh giá:

• Lịch sử thanh toán: Nếu Nhà thầu chính thường xuyên chậm thanh toán, điều này có thể là một cảnh báo về rủi ro tài chính hoặc quản lý yếu kém.
• Năng lực tài chính của Nhà thầu chính: Đây là một yếu tố quan trọng cần xem xét trước khi quyết định khởi kiện. Nếu Nhà thầu chính đang gặp khó khăn tài chính, khả năng thanh toán bị hạn chế hoặc không có khả năng thanh toán thì ngay cả khi nhận được Bản án/Quyết định/Phán quyết có lợi cho Nhà thầu phụ thì cũng sẽ tương đối khó khăn để thu hồi khoản nợ. Để đánh giá năng lực tài chính của Nhà thầu chính, Nhà thầu phụ cần:

– Kiểm tra báo cáo tài chính: Xem xét báo cáo tài chính gần nhất của Nhà thầu chính để đánh giá tình hình tài chính, bao gồm doanh thu, lợi nhuận, và các khoản nợ hiện có.
– Tìm hiểu về các khoản nợ khác: Xác định xem Nhà thầu chính có đang nợ các Nhà thầu phụ khác hoặc có các khoản nợ phải trả lớn khác không. Việc này có thể giúp đánh giá mức độ ưu tiên của Nhà thầu phụ trong trường hợp tài sản của Nhà thầu chính không đủ để thanh toán tất cả các khoản nợ.
– Xem xét tài sản để thi hành án: Tìm kiếm những tài sản của Nhà thầu chính và xác định những tài sản đó đã được thế chấp cho các khoản vay ngân hàng hoặc các bên thứ ba khác không. Điều này sẽ ảnh hưởng đến khả năng thu hồi nợ khoản nợ.

• Tổng khoản nợ: Cần đánh giá liệu khoản nợ có đủ lớn để trang trải các chi phí liên quan đến quá trình khởi kiện (bao gồm án phí hoặc phí trọng tài, phí luật sư, và các chi phí khác cho nhân sự trong quá trình giải quyết tranh chấp). Việc này đảm bảo rằng khoản nợ thu được từ việc khởi kiện sẽ vượt qua các chi phí phát sinh, tránh tình trạng tốn kém mà không đạt được kết quả mong muốn.

2. Rủi ro và chi phí khi khởi kiện

2.1. Chi phí pháp lý và tòa án

Khởi kiện liên quan đến chi phí không nhỏ, bao gồm:

• Phí thuê luật sư: Chi phí này có thể thay đổi tùy thuộc vào mức độ phức tạp của vụ án và kinh nghiệm của luật sư.
• Chi phí cho nhân sự: Trong trường hợp không thuê Luật sư thì khi khởi kiện, Nhà thầu phụ có thể phải chi trả các chi phí cho nhân sự của tham gia các buổi làm việc và xét xử tại các địa điểm khác nhau.
• Chi phí đi lại, in ấn, công chứng tài liệu (nếu có).
• Án phí/phí trọng tài: Là khoản tiền chi trả cho Tòa án hoặc Trung tâm Trọng tại để giải quyết vụ việc.
• Chi phí liên quan đến chứng cứ và chuyên gia: Có những vụ việc để chứng minh lập luận trước tòa, Nhà thầu phụ có thể cần thuê các chuyên gia độc lập thực hiện thẩm định hoặc phân tích kỹ thuật. Những chi phí này có thể không nhỏ và cần được dự trù trước khi quyết định khởi kiện.

2.2. Thời gian và nhân lực

Quá trình khởi kiện thường kéo dài, đặc biệt là nếu vụ việc phức tạp hoặc có nhiều bên liên quan. Các vụ tranh chấp thương mại có thể mất từ vài tháng đến vài năm để giải quyết. Trong thời gian này, Nhà thầu phụ có thể gặp khó khăn trong việc duy trì hoạt động kinh doanh do thiếu hụt nguồn vốn.

2.3. Tác động đến mối quan hệ hợp tác

Việc khởi kiện có thể dẫn đến những hệ quả tiêu cực trong mối quan hệ giữa Nhà thầu phụ và Nhà thầu chính:

• Mất đi cơ hội hợp tác trong tương lai: Việc khởi kiện có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến mối quan hệ giữa các bên, dẫn đến việc mất đi cơ hội hợp tác trong các dự án tương lai.
• Danh tiếng và uy tín: Trong kinh doanh, danh tiếng của doanh nghiệp đóng vai trò vô cùng quan trọng. Khi một tranh chấp được đưa ra công khai, cả hai bên có thể đối mặt với nguy cơ bị tổn hại uy tín.

3. Lợi ích của việc khởi kiện

3.1. Bảo vệ quyền lợi chính đáng

Khởi kiện là một biện pháp pháp lý để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của Nhà thầu phụ:
• Cơ sở pháp lý vững chắc: Nếu hợp đồng và chứng cứ rõ ràng, Nhà thầu phụ có khả năng cao sẽ thắng kiện và thu hồi nợ.
• Có giá trị băt buộc thi hành: Bản án, quyết định của Tòa án hoặc phán quyết từ Trung tâm Trọng tài đều có giá trị cưỡng chế thi hành và sẽ được cơ quan nhàn nước có thẩm quyền sử dụng quyền hạn để áp dụng các biện đảm bảo rằng bên vi phạm không thể trốn tránh trách nhiệm. Điều này mang lại sự bảo đảm pháp lý vững chắc cho Nhà thầu phụ, giúp thu hồi khoản nợ một cách hợp pháp và hiệu quả.

3.2. Tạo áp lực và răn đe

Khởi kiện không chỉ giúp thu hồi nợ mà còn tạo áp lực lớn lên Nhà thầu chính, buộc họ phải tuân thủ nghĩa vụ tài chính:

• Tạo tiền lệ: Việc khởi kiện thành công sẽ tạo tiền lệ cho các vụ tranh chấp tương tự trong tương lai, răn đe hành vi chậm trễ thanh toán của Nhà thầu chính.
• Đảm bảo tính minh bạch: Việc khởi kiện có thể là cách hiệu quả để xác định rõ ràng trách nhiệm và nghĩa vụ của các bên liên quan. Qua quá trình tố tụng, các bên sẽ phải đưa ra bằng chứng và lập luận, giúp minh bạch hóa các quyền và nghĩa vụ được quy định trong hợp đồng.

4. Thực hiện các giải pháp trước khởi kiện

Trong nhiều trường hợp, việc thử nghiệm các biện pháp thương lượng hoặc hòa giải có thể giúp Nhà thầu phụ đạt được kết quả mà không cần phải khởi kiện. Điều này bao gồm:

• Gặp gỡ trực tiếp để thương lượng: Nhà thầu phụ nên chủ động gặp gỡ Nhà thầu chính để thảo luận về vấn đề thanh toán, tìm hiểu nguyên nhân chậm trễ và đề xuất các giải pháp như gia hạn thời gian thanh toán hoặc lập kế hoạch thanh toán từng phần.
• Hòa giải: Trong trường hợp thương lượng không đạt kết quả, Nhà thầu phụ có thể cân nhắc đến hòa giải như một phương thức hiệu quả để giải quyết tranh chấp. Hòa giải không chỉ giúp giải quyết vấn đề nhanh chóng mà còn tiết kiệm chi phí so với khởi kiện. Phương thức này cho phép các bên giữ được quyền kiểm soát quá trình và kết quả tranh chấp, đồng thời duy trì mối quan hệ hợp tác. TNTP cũng đã đã có bài viết chi tiết về quy trình và phương thức hòa giải thương mại để Quý độc giả tham khảo.

Khởi kiện Nhà thầu chính để đòi nợ là một quyết định không hề dễ dàng và đòi hỏi Nhà thầu phụ phải cân nhắc kỹ lưỡng. Việc khởi kiện có thể là biện pháp cuối cùng và cần thiết để bảo vệ quyền lợi, đặc biệt là khi các biện pháp khác không mang lại kết quả. Tuy nhiên, trước khi đưa ra quyết định, Nhà thầu phụ cần đánh giá tổng thể tình hình hợp đồng, khả năng thành công, chi phí và tác động lâu dài của việc kiện tụng. Sự tư vấn và hỗ trợ từ các chuyên gia pháp lý sẽ là yếu tố quan trọng giúp Nhà thầu phụ lựa chọn chiến lược phù hợp nhất.

Trên đây là bài viết “Nhà thầu Phụ có nên kiện Nhà thầu chính để đòi nợ không?” mà TNTP gửi đến Quý độc giả. TNTP hi vọng bài viết này giúp ích cho Quý độc giả.

Trân trọng,