Các thay đổi quan trọng của Nghị định 122/2025/NĐ-CP về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực quản lý thuế

20 October, 2025 | TNTP LAW | Kiến Thức Pháp Luật

Nghị định số 122/2025/NĐ-CP (“Nghị định 122”) được Chính phủ ban hành ngày 11/6/2025 và chính thức có hiệu lực từ ngày 01/7/2025 đến ngày 01/3/2027 trừ một số trường hợp theo khoản 2 Điều 10 Nghị định 122. Theo đó, Nghị định 122 quy định việc phân quyền và phân cấp trong quản lý thuế, xác định rõ thẩm quyền, trình tự, thủ tục thực hiện nhiệm vụ và quyền xử lý giữa cơ quan nhà nước ở trung ương và địa phương. Mục tiêu là đẩy mạnh phân quyền, phân cấp, tạo sự linh hoạt, đồng bộ nhằm bảo đảm sự điều hành tập trung của Chính phủ, sự phối hợp điều hành của các cơ quan liên quan theo tinh thần cải cách hành chính.

1.Quy định về phân quyền trong lĩnh vực quản lý thuế cho Bộ trưởng Bộ tài chính

Căn cứ khoản 1, khoản 2, khoản 3, khoản 4 Điều 3; Điều 4; Điều 5; Điều 6 và Phụ lục đính kèm Nghị định 122, Bộ trưởng Bộ tài chính có trách nhiệm hướng dẫn các nội dung sau:

Việc người nộp thuế không phải nộp các chứng từ trong hồ sơ khai thuế, nộp thuế, hồ sơ hoàn thuế và các hồ sơ thuế khác mà cơ quan quản lý nhà nước đã có, căn cứ tình hình thực tế và điều kiện trang bị công nghệ thông tin theo quy định tại khoản 11 Điều 17 Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14ngày 13 tháng 6 năm 2019 (“Luật Quản lý thuế”). Tuy nhiên, hiện tại, Bộ trưởng Bộ Tài chính chưa ban hành văn bản hướng dẫn chi tiết để triển khai nội dung này.
Hồ sơ khai thuế; loại thuế khai theo tháng, khai theo quý, khai theo năm, khai theo từng lần phát sinh nghĩa vụ thuế, khai quyết toán thuế; khai các khoản phải nộp về phí, lệ phí do cơ quan đại diện nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài thực hiện thu; kê khai, cung cấp, trao đổi, sử dụng thông tin đối với báo cáo lợi nhuận liên quốc gia; tiêu chí xác định người nộp thuế để khai thuế theo quý theo quy định tại khoản 8 Điều 43 Luật Quản lý thuế. Theo đó, nội dung trên được thực hiện theo quy định tại Điều 7, Điều 8, Điều 9, Điều 12 Nghị định số 126/2020/NĐ-CPngày 19 tháng 10 năm 2020 (“Nghị định 126”) và khoản 3, 4, 5 Điều 1, khoản 1 Điều 2 Nghị định số 91/2022/NĐ-CP ngày 30 tháng 10 năm 2022 (“Nghị định 91”) của Chính phủ
Thời hạn nộp hồ sơ khai thuế đối với thuế sử dụng đất nông nghiệp; thuế sử dụng đất phi nông nghiệp; tiền sử dụng đất; tiền thuê đất, thuê mặt nước; tiền cấp quyền khai thác khoáng sản; tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước; lệ phí trước bạ; lệ phí môn bài; khoản thu vào ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công; báo cáo lợi nhuận liên quốc gia theo quy định tại khoản 5 Điều 44 Luật Quản lý thuế. Theo đó, nội dung trên được thực hiện theo quy định tại Điều 10 Nghị định số 126.
Địa điểm nộp hồ sơ khai thuế đối với người nộp thuế có nhiều hoạt động sản xuất, kinh doanh; người nộp thuế thực hiện hoạt động sản xuất, kinh doanh ở nhiều địa bàn; người nộp thuế có phát sinh nghĩa vụ thuế đối với các loại thuế khai và nộp theo từng lần phát sinh, các khoản thu từ đất, cấp quyền khai thác tài nguyên nước, tài nguyên khoáng sản, quyết toán thuế thu nhập cá nhân; và người nộp thuế thực hiện khai thuế thông qua giao dịch điện tử cùng các trường hợp cần thiết khác theo quy định tại khoản 4 Điều 45 Luật Quản lý thuế. Theo đó, nội dung trên được thực hiện theo quy định tại Điều 11 Nghị định số 126 và khoản 6 Điều 1 Nghị định số 91.
Thủ tục, hồ sơ, thời gian khoanh nợ đối với trường hợp được khoanh nợ theo quy định tại khoản 1 Điều 84 Luật Quản lý thuế số 38. Theo đó, nội dung trên được thực hiện theo quy định tại Điều 23 Nghị định số 126.
Dịch vụ về hóa đơn điện tử và trường hợp sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế không phải trả tiền dịch vụ, trường hợp sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế phải trả tiền dịch vụ, trường hợp sử dụng hóa đơn điện tử không có mã của cơ quan thuế thông qua tổ chức cung cấp dịch vụ về hóa đơn điện tử theo quy định tại khoản 3 Điều 92 Luật Quản lý thuế. Theo đó, nội dung trên được thực hiện theo quy định tại Nghị định số 123/2020/NĐ-CPngày 19 tháng 10 năm 2020 và Nghị định số 70/2025/NĐ-CP ngày 20 tháng 3 năm 2025 của Chính phủ.

Ngoài ra, Bộ trưởng Bộ tài chính còn có thẩm quyền quyết định xóa nợ đối với doanh nghiệp, hợp tác xã thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 85 của Luật Quản lý thuế có khoản nợ tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt từ 15.000.000.000 đồng trở lên theo quy định tại khoản 4 Điều 87 Luật Quản lý thuế. Trình tự, thủ tục thực nội dung trên được quy định tại khoản 2 Điều 5 Nghị định 122.

2.Quy định về phân cấp trong lĩnh vực quản lý thuế

Một điểm nổi bật khác của Nghị định 122 là việc quy định cụ thể hơn về việc áp dụng cơ chế thỏa thuận trước về phương pháp xác định giá tính thuế (Advance Pricing Agreement – APA) đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết. Trước đây, APA chủ yếu do cơ quan thuế trung ương xử lý, dẫn đến tình trạng quá tải và kéo dài thời gian đàm phán. Nghị định mới đã phân cấp một phần thẩm quyền cho cơ quan thuế địa phương, đi kèm với cơ chế phối hợp, giám sát chặt chẽ từ trung ương. Điều này giúp rút ngắn thời gian xử lý, tạo sự chủ động cho doanh nghiệp khi thực hiện các giao dịch liên kết.

Theo khoản 5 Điều 41 Nghị định số 126, cơ chế ký kết APA song phương, đa phương có sự tham gia của cơ quan thuế nước ngoài cần có sự tham gia Bộ Tài chính, Bộ Ngoại giao, Bộ Tư pháp và các cơ quan liên quan, đồng thời trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cho ý kiến về việc ký kết. Tuy nhiên, theo khoản 1 Điều 8 Nghị định 122, Bộ trưởng Bộ Tài chính là người có thẩm quyền cho ý kiến và quyết định ký kết nội dung APA. Ngoài ra, Bộ trưởng Bộ Tài chính được trực tiếp thực hiện thẩm quyền quyết định thời điểm có hiệu lực của APA song phương hoặc đa phương theo theo quy định tại khoản 7 Điều 41 Nghị định số 126 mà không cần báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định theo như quy định cũ.

Quy định mới tại Điều 8 Nghị định 122 đã có sự thay đổi theo hướng đơn giản hóa và tập trung thẩm quyền. Thay vì phải trải qua quy trình lấy ý kiến nhiều bộ, ngành và xin ý kiến Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, nay Bộ trưởng Bộ Tài chính được trao quyền trực tiếp cho ý kiến và quyết định ký kết nội dung APA song phương, đa phương có sự tham gia của cơ quan thuế nước ngoài. Sự thay đổi này giúp tinh gọn thủ tục, rút ngắn thời gian, tăng tính chủ động và trách nhiệm của Bộ Tài chính, đồng thời nâng cao hiệu quả, tính linh hoạt trong việc triển khai cơ chế APA.

Trên đây là tổng hợp các thay đổi quan trọng của Nghị định 122/2025/NĐ-CP về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực quản lý thuế. Hy vọng bài viết này mang đến cho Quý độc giả cái nhìn tổng quan, từ đó thực hiện tuân thủ đúng quy định pháp luật.

Trân trọng,

Tin mới