Tiền ảo có phải là phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam?

28 July, 2025 | TNTP LAW | Kiến Thức Pháp Luật

Tiền ảo là một loại tài sản số, được mã hóa và giao dịch trên các nền tảng blockchain. Tuy nhiên, do sự đa dạng, phức tạp và việc khó kiểm soát các hoạt động giao dịch, thanh toán bằng tiền ảo cho nên không phải quốc gia nào cũng thừa nhận tiền ảo là phương tiện thanh toán hợp pháp. Theo quy định pháp luật Việt Nam, tiền ảo không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp. Qua bài viết này, Luật sư của TNTP sẽ phân tích vì sao tiền ảo không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp và các chế tài xử phạt khi sử dụng tiền ảo làm phương tiện thanh toán tại Việt Nam.

1.Quy định pháp luật Việt Nam không thừa nhận tiền ảo là phương tiện thanh toán hợp pháp.

Theo quy định pháp luật Việt Nam, tiền ảo không được xem là phương tiện thanh toán hợp pháp.

Căn cứ Khoản 10 Điều 3 Nghị định 52/2024/NĐ-CP, phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam bao gồm: séc, lệnh chi, ủy nhiệm chi, nhờ thu, ủy nhiệm thu, thẻ ngân hàng (bao gồm: thẻ ghi nợ, thẻ tín dụng, thẻ trả trước), ví điện tử và các phương tiện thanh toán khác theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.

Theo đó, căn cứ Khoản 11 Điều 3 Nghị định 52/2024/NĐ-CP, phương tiện thanh toán không hợp pháp là các phương tiện thanh toán không thuộc các trường hợp nêu trên.

Căn cứ Khoản 6 Điều 8 Nghị định 52/2024/NĐ-CP, việc phát hành, cung ứng và sử dụng các phương tiện thanh toán không hợp pháp là hành vi bị cấm.
Đồng thời, trong Công văn số 5747/NHNN-PC ngày 21/7/2017 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng khẳng định: Bitcoin và các loại tiền ảo tương tự không phải là tiền tệ và không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Như vậy, theo quy định pháp luật Việt Nam hiện hành, tiền ảo không được xem là phương tiện thanh toán hợp pháp, đồng thời việc phát hành, cung ứng và sử dụng tiền ảo để thanh toán là bị cấm.

2.Nguyên nhân tiền ảo không được công nhận là phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam.

Hiện nay, việc kiểm soát hoạt động thanh toán bằng tiền ảo còn gặp rất nhiều khó khăn bởi:

Sự đa dạng của tiền ảo

Tiền ảo không chỉ giới hạn trong Bitcoin mà còn bao gồm hàng nghìn loại tiền khác nhau như: Ethereum, USD Coin, Dogecoin, Pi Network,… Nguyên nhân là bởi có rất nhiều cá nhân, tổ chức từ nhiều quốc gia khác nhau phát hành, cung ứng tiền ảo trên các nền tảng blockchain. Điều này gây ra rất nhiều khó khăn, hạn chế trong việc kiểm soát các hoạt động phát hành, cung ứng tiền ảo.

Sự phức tạp của tiền ảo

Bên cạnh sự đa dạng, tiền ảo cũng là một lĩnh vực đầy thách thức và phức tạp do các yếu tố như: Công nghệ nền tảng, sự biến động lớn về giá trị, rủi ro bảo mật,… Theo đó, tiền ảo chưa thể xem là phương tiện thanh toán hợp pháp khi chưa thể kiểm soát tốt các nền tảng cung ứng hoạt động thanh toán bằng tiền ảo, đồng thời sự biến động về giá trị và việc chưa có các công cụ điều tiết tiền tệ phù hợp có thể ảnh hưởng rất lớn đến nền kinh tế của quốc gia.

Các hoạt động giao dịch, thanh toán bằng tiền ảo rất khó kiểm soát

Khác với tiền pháp định được kiểm soát bởi ngân hàng trung ương và hệ thống tài chính truyền thống, tiền ảo hoạt động trên các mạng lưới phi tập trung như blockchain. Theo đó, Ngân hàng Trung ương, các tổ chức tín dụng và các cơ quan Nhà nước sẽ gặp rất nhiều khó khăn, hạn chế trong việc truy vết các giao dịch và thanh toán xuyên quốc gia, từ đó không thể kiểm soát các dòng tiền, không thể ngăn chặn những sai phạm trong hoạt động thanh toán bằng tiền ảo, nhất là đối với những tội phạm xuyên quốc gia.

Như vậy, ở thời điểm hiện tại, tiền ảo không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp ở Việt Nam bởi sự đa dạng, phức tạp của tiền ảo. Đồng thời các hoạt động giao dịch thanh toán bằng tiền ảo mang lại rất nhiều rủi ro.

3.Chế tài xử phạt khi sử dụng tiền ảo làm phương tiện thanh toán

Theo Điểm d Khoản 6 Điều 26 Nghị định 88/2019/NĐ-CP, hành vi phát hành, cung ứng, sử dụng phương tiện thanh toán không hợp pháp có thể bị xử phạt hành chính từ 50 triệu đồng đến 100 triệu đồng.
Ngoài ra, theo Điều 206 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017, nếu hành vi sử dụng tiền ảo gây hậu quả nghiêm trọng, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức phạt tù từ 6 tháng đến 20 năm.

Theo quy định pháp luật Việt Nam hiện hành, tiền ảo không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp bởi sự đa dạng, phức tạp và khó kiểm soát trong các hoạt động giao dịch, thanh toán bằng tiền ảo. Theo đó, việc sử dụng tiền ảo để thanh toán có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, tiền ảo vẫn được sử dụng rộng rãi trên thế giới với nhiều mục đích khác nhau như đầu tư, giao dịch, lưu trữ giá trị. Do đó, Bộ Thông tin và Truyền thông đang xây dựng dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số để điều chỉnh các quan hệ liên quan đến tiền ảo. Theo đó, trong thời gian sắp tới các hoạt động về mua bán, kinh doanh, giao dịch hay thanh toán bằng tiền ảo sẽ có thể được xem là các hoạt động hợp pháp cho nên các nhà đầu tư cần nắm rõ quy định pháp luật trong từng thời kỳ để tránh rủi ro khi tham gia thị trường tiền ảo.

Trên đây là bài viết: “Tiền ảo có phải là phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam?” mà TNTP gửi đến Quý Độc giả. TNTP hy vọng bài viết này sẽ mang lại thông tin hữu ích cho Quý Độc giả.

Trân trọng,