Quản lý giá cả là một yếu tố cốt lõi trong nền kinh tế thị trường, ảnh hưởng sâu sắc đến cả người tiêu dùng và doanh nghiệp. Luật Giá 2023, với nhiều điểm mới, đang tạo ra những thay đổi đáng kể trong cách thức quản lý giá cả tại Việt Nam. Trong bối cảnh thị trường ngày càng biến động và phức tạp, những cải cách mà Luật Giá 2023 có hiệu lực từ ngày 1/7/2024 mang lại đang thu hút sự chú ý của các bên liên quan và tạo ra những cơ hội mới cho việc thúc đẩy sự thịnh vượng kinh tế. Trong bài viết này, luật sư của TNTP sẽ phân tích những điểm mới của Luật giá 2023 đối với các quy định trước đó.
Một số điểm mới của Luật Giá 2023
1. Nguyên tắc áp dụng Luật Giá và luật khác có liên quan
Tại Điều 3 Luật Giá 2023 bổ sung quy định về nguyên tắc áp dụng giữa Luật Giá và các luật khác. Theo đó, nếu có sự khác nhau trong quy định giữa Luật Giá và các luật khác được ban hành trước ngày Luật Giá có hiệu lực, quy định của Luật Giá sẽ được áp dụng, trừ 06 lĩnh vực đặc thù được quy định tại Khoản 4 Điều 3 thì được thực hiện theo quy định của luật chuyên ngành, cụ thể:
• Giá đất: Được thực hiện theo quy định của pháp luật về đất đai.
• Giá nhà ở: Thực hiện theo quy định của pháp luật về nhà ở.
• Giá điện và giá các dịch vụ về điện: Theo quy định của pháp luật về điện lực.
• Giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh: Thực hiện theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.
• Học phí và giá dịch vụ trong giáo dục: Thực hiện theo quy định của pháp luật về giáo dục, giáo dục đại học, và giáo dục nghề nghiệp.
• Tiền bản quyền và các khoản đền bù liên quan đến sở hữu trí tuệ: Thực hiện theo quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ, bao gồm tiền bản quyền khi khai thác, sử dụng tác phẩm, bản ghi âm, ghi hình, và tiền đền bù cho quyền sử dụng sáng chế hoặc giống cây trồng trong trường hợp giới hạn quyền tác giả hoặc quyền liên quan.
2. Bổ sung các hành vi bị nghiêm cấm và phân chia theo nhóm đối tượng
Luật Giá 2023 đã bổ sung các hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực giá và thẩm định giá, với các quy định rõ ràng theo nhóm đối tượng cụ thể. Đặc biệt, Luật Giá 2023 bổ sung thêm hành vi bị nghiêm cấm đối với hai nhóm đối tượng mới là hội đồng thẩm định giá và thành viên hội đồng thẩm định giá. Dưới đây là tổng hợp những hành vi bị nghiêm cấm theo quy định mới:
• Cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực giá và thẩm định giá: Bị nghiêm cấm các hành vi như mua chuộc, hối lộ, cấu kết, thỏa thuận để làm sai lệch mức giá hàng hóa, dịch vụ hoặc giá trị tài sản thẩm định giá nhằm vụ lợi, trục lợi, và thông đồng về giá hoặc thẩm định giá.
• Cá nhân, tổ chức: Bị cấm cản trở hoạt động quản lý, điều tiết giá của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; làm hoặc cung cấp chứng thư thẩm định giá giả; sử dụng chứng thư thẩm định giá giả hoặc khi không đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá; ký chứng thư thẩm định giá hoặc báo cáo thẩm định giá khi không phải thẩm định viên về giá.
• Doanh nghiệp thẩm định giá: Bị nghiêm cấm cung cấp dịch vụ thẩm định giá cho người có liên quan theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp; phát hành khống chứng thư thẩm định giá; mua chuộc, hối lộ; cấu kết, thỏa thuận để làm sai lệch mức giá hàng hóa, dịch vụ hoặc giá trị tài sản thẩm định giá nhằm trục lợi; thông đồng về giá hoặc thẩm định giá.
• Đối với hội đồng thẩm định giá: Can thiệp vào hoạt động thẩm định giá gây mất tính độc lập của các thành viên nhằm vụ lợi; lập khống thông báo kết quả hoặc báo cáo thẩm định giá; mua chuộc, hối lộ, thỏa thuận để làm sai lệch mức giá hàng hóa, dịch vụ, hoặc giá trị tài sản nhằm trục lợi.
• Đối với thành viên hội đồng thẩm định giá: Lập khống các tài liệu liên quan đến thẩm định giá; mua chuộc, hối lộ, thỏa thuận để làm sai lệch mức giá hàng hóa, dịch vụ, hoặc giá trị tài sản nhằm vụ lợi.
3. Bổ sung danh mục hàng hóa dịch vụ do Nhà nước định giá
• Về danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá, bên cạnh 03 tiêu chí đã ghi nhận tại Luật Giá 2012, Luật Giá 2023 đã bổ sung thêm tiêu chí: Hàng hóa, dịch vụ thiết yếu có tính chất độc quyền trong mua, bán hoặc có thị trường cạnh tranh hạn chế và ảnh hưởng đến kinh tế – xã hội, đời sống người dân, hoạt động sản xuất, kinh doanh.
• Ngoài ra, Luật giá 2023 đã ban hành kèm theo: Danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá và Danh mục hàng hóa bình ổn giá mà trước đây các Luật cũ không có.
4. Kê khai giá
Nếu như Luật Giá 2012 mới chỉ đề cập vấn đề kê khai giá tại điều về giải thích từ ngữ và điều về nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thì đến Luật Giá 2023 đã có điều khoản riêng về kê khai giá. Cụ thể, theo Điều 28 Luật Giá 2023:
• Giá kê khai: Là mức giá do tổ chức kinh doanh hàng hóa, dịch vụ tự quyết định và được thông báo đến cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận kê khai.
• Các loại hàng hóa, dịch vụ thực hiện kê khai giá: Luật Giá 2023 quy định 4 nhóm hàng hóa, dịch vụ cần kê khai giá, bao gồm:
– Hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục bình ổn giá.
– Hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định khung giá, giá tối đa, giá tối thiểu.
– Hàng hóa, dịch vụ do doanh nghiệp quyết định theo giá tham chiếu.
– Hàng hóa, dịch vụ thiết yếu khác do Chính phủ ban hành.
• Nội dung kê khai giá: Luật Giá 2023 quy định rõ nội dung cần kê khai, bao gồm các yếu tố cấu thành giá, thông tin về sản phẩm, dịch vụ, và mức giá được kê khai.
Như vậy có thể thấy Luật Giá 2023 đã tạo ra những thay đổi quan trọng, giúp củng cố tính minh bạch, trách nhiệm giải trình trong quản lý giá cả và thẩm định giá. Các quy định về kê khai giá, hành vi bị nghiêm cấm, và danh mục hàng hóa bình ổn giá cung cấp một khung pháp lý mạnh mẽ, bảo vệ người tiêu dùng và thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh.
Trên đây là bài viết của luật sư TNTP về chủ đề: “Một số điểm mới của Luật Giá 2023”. Mong rằng bài viết trên đem lại giá trị cho các độc giả.
Trân trọng,
