Chế tài buộc thực hiện đúng hợp đồng là chế tài được áp dụng phổ biến khi có hành vi vi phạm hợp đồng. Việc các bên không thực hiện, thực hiện không đúng và không đầy đủ cam kết trong hợp đồng như không giao hàng, giao hàng thiếu, giao hàng không đảm bảo chất lượng,… là cơ sở để áp dụng chế tài buộc thực hiện đúng hợp đồng. Trong bài viết này, TNTP sẽ trình bày những quy định pháp luật liên quan đến chế tài này.
1. Khái niệm buộc thực hiện đúng hợp đồng
Buộc thực hiện đúng hợp đồng là việc bên bị vi phạm yêu cầu bên vi phạm thực hiện đúng hợp đồng hoặc dùng các biện pháp khác để hợp đồng được thực hiện và bên vi phạm phải chịu chi phí phát sinh. Bản chất của chế tài này là bên vi phạm nghĩa vụ hợp đồng phải tiếp tục thực hiện hợp đồng theo yêu cầu của bên bị vi phạm.
2. Nội dung chế tài buộc thực hiện đúng hợp đồng
i) Trường hợp bên vi phạm giao thiếu hàng hoặc cung ứng dịch vụ không đúng hợp đồng thì phải giao đủ hàng hoặc cung ứng dịch vụ theo đúng thoả thuận trong hợp đồng. Trường hợp bên vi phạm giao hàng hoá, cung ứng dịch vụ kém chất lượng thì phải loại trừ khuyết tật của hàng hoá, thiếu sót của dịch vụ hoặc giao hàng khác thay thế, cung ứng dịch vụ theo đúng hợp đồng. Bên vi phạm không được dùng tiền hoặc hàng khác chủng loại, loại dịch vụ khác để thay thế nếu không được sự chấp thuận của bên bị vi phạm.
ii) Trong trường hợp bên vi phạm không thực hiện theo quy định tại phần i) nêu trên thì bên bị vi phạm có quyền mua hàng, nhận cung ứng dịch vụ của người khác để thay thế theo đúng loại hàng hoá, dịch vụ ghi trong hợp đồng và bên vi phạm phải trả khoản tiền chênh lệch và các chi phí liên quan nếu có; có quyền tự sửa chữa khuyết tật của hàng hoá, thiếu sót của dịch vụ và bên vi phạm phải trả các chi phí thực tế hợp lý.
Bên bị vi phạm phải nhận hàng, nhận dịch vụ và thanh toán tiền hàng, thù lao dịch vụ, nếu bên vi phạm đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ theo quy định tại phần i) nêu trên.
iii) Trường hợp bên vi phạm là bên mua thì bên bán có quyền yêu cầu bên mua trả tiền, nhận hàng hoặc thực hiện các nghĩa vụ khác của bên mua được quy định trong hợp đồng và trong Luật Thương mại 2005.
3. Gia hạn thực hiện nghĩa vụ
Trường hợp buộc thực hiện đúng hợp đồng, bên bị vi phạm có thể gia hạn một thời gian hợp lý để bên vi phạm thực hiện nghĩa vụ hợp đồng.
4. Quan hệ giữa chế tài buộc thực hiện đúng hợp đồng và các loại chế tài khác
• Trừ trường hợp có thoả thuận khác, trong thời gian áp dụng chế tài buộc thực hiện đúng hợp đồng, bên bị vi phạm có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại và phạt vi phạm nhưng không được áp dụng các chế tài khác. Các chế tài khác được hiểu là tạm ngừng thực hiện hợp đồng, đình chỉ thực hiện hợp đồng và hủy bỏ hợp đồng.
Tuy nhiên, theo Khoản 3 Điều 51 Luật Thương mại 2005, trường hợp bên bán đã giao hàng không phù hợp với hợp đồng thì bên mua có quyền tạm ngừng thanh toán cho đến khi bên bán đã khắc phục sự không phù hợp đó. Việc tạm ngừng thanh toán của bên mua chính là việc tạm ngừng thực hiện hợp đồng. Như vậy, trong thời gian bên mua áp dụng chế tài buộc thực hiện đúng hợp đồng, bên mua vẫn có quyền tạm ngừng thực hiện hợp đồng nếu việc tạm ngừng này được thực hiện theo quy định pháp luật hoặc các bên đã quy định trong hợp đồng.
• Trường hợp bên vi phạm không thực hiện chế tài buộc thực hiện đúng hợp đồng trong thời hạn mà bên bị vi phạm ấn định, bên bị vi phạm được áp dụng các chế tài khác để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.
5. Lưu ý khi áp dụng chế tài buộc thực hiện đúng hợp đồng
Các bên cần lưu ý rằng khi áp dụng chế tài này, bên bị vi phạm không có nghĩa vụ chứng minh là có thiệt hại xảy ra mà chỉ cần chứng minh lợi ích hợp pháp mà họ mong đợi có được khi giao kết hợp đồng chưa được bên có nghĩa vụ đáp ứng.
Mặt khác, biện pháp buộc thực hiện đúng hợp đồng không phải trong mọi trường hợp đều được áp dụng, bởi bên có nghĩa vụ không thể thực hiện đúng hợp đồng nếu việc thực hiện hợp đồng là không thể trong thực tế hoặc pháp luật không cho phép. Ví dụ: Hàng hoá là đối tượng của hợp đồng mua bán hàng hoá không còn; hàng hóa bị cơ quan nhà nước có thẩm quyền thu giữ;…
Trên đây là bài viết “Chế tài trong thương mại: Buộc thực hiện đúng hợp đồng” mà TNTP gửi đến bạn đọc. Trường hợp có vấn đề cần trao đổi, vui lòng liên hệ với TNTP để được hỗ trợ kịp thời.
Trân trọng,
